WB: Chiến lược chi tiêu thận trọng hơn, tập trung hơn vào đúng ưu tiên sẽ giúp nâng cao khả năng chống chịu và tiềm năng của nền kinh tế

 Các số liệu cập nhật trong báo cáo của WB cho thấy chỉ số sản xuất công nghiệp của Việt Nam chỉ tăng 5,3% so với cùng kỳ trong tháng 11 là mức tăng thấp nhất kể từ tháng 2/2022. Theo WB, tăng trưởng giảm đà phần nào do hiệu ứng xuất phát điểm cao. Thực chất chỉ số sản xuất công nghiệp phục hồi từ mức -1,8% trong tháng 10/2021 lên 8,2% trong tháng 11/2021 khi Việt Nam mở cửa lại sau một giai đoạn giãn cách COVID-19 kéo dài. Ngoài ra, sức cầu bên ngoài yếu đi cũng là một yếu tố đóng góp quan trọng nữa, khi nhu cầu của các thị trường xuất khẩu chủ lực đã và đang suy giảm.

Tiếp tục xu hướng giảm từ tháng 9/2022, chỉ số PMI trong lĩnh vực chế tạo chế biến lần đầu tiên trượt về vùng suy giảm (dưới 50 điểm) kể từ tháng 10/2021, giảm từ mức 50,6 điểm trong tháng 10/2022 xuống còn 47,4 điểm trong tháng 11. Điều này cho thấy điều kiện sản xuất kinh doanh trong tháng 11 đã xấu đi so với các tháng trước đó.

Bên cạnh đó, tăng trưởng sản xuất công nghiệp giảm về tổng thể cho thấy có sự khác biệt về kết quả ở các lĩnh vực khác nhau. Tăng trưởng doanh số bán lẻ giảm từ 20,7% trong tháng 10 (so cùng kỳ) xuống 17,5% trong tháng 11 (so cùng kỳ), tốc độ tăng giảm liên tục trong ba tháng qua. Mặt khác, lý do giảm phần nào do hiệu ứng xuất phát điểm thấp liên quan đến giãn cách COVID-19 trong quý III/2021 đang yếu dần. Bên cạnh đó, tốc độ phục hồi tiêu dùng trong ba quý đầu năm có vẻ cũng đang giảm xuống.

Mặc dù du lịch quốc tế tiếp tục phục hồi nhưng số lượt khách du lịch vẫn thấp hơn nhiều so với thời kỳ trước khủng hoảng COVID-19. Cả nước đón gần 600.000 lượt khách quốc tế trong tháng 11, cao hơn 23,2% so với tháng 10, nhưng chỉ bằng một phần ba so với số liệu tháng 11/2019. Lý do một phần là do khách Trung Quốc quay lại chậm, trong khi bình quân chiếm đến 32% tổng lượt khách quốc tế trong năm 2019, so với 7,2% trong 11 tháng đầu năm 2022 và 2,6% trong tháng 11/2022.

Xuất nhập khẩu hàng hóa giảm lần lượt 8,4% và 7,2% so cùng kỳ năm trước trong tháng 11/2022. Xuất khẩu giảm đồng loạt, một phần do sức cầu bên ngoài yếu đi nhưng cũng do hiệu ứng xuất phát điểm cao so với tốc độ tăng ngoại lệ vào tháng 11/2021 nhờ nền kinh tế được mở cửa lại sau nhiều tháng giãn cách. Do xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào đầu vào nhập khẩu, hầu hết các sản phẩm nhập khẩu chủ lực đều giảm mạnh so với năm trước đó, ngoại trừ kim ngạch nhập khẩu nhiên liệu, tăng 61,7% trong tháng 11/2022.

Sau khi tăng mạnh vào tháng 10, tổng số đăng ký vốn GDI giảm còn 2,7 tỷ USD trong tháng 11, giảm 27,9% (so tháng trước) và 1,9% (so cùng kỳ năm trước).

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) nhích nhẹ từ 4,3% trong tháng 10 lên 4,4% trong tháng 11. Giá lương thực, thực phẩm, nhà ở và vật liệu xây dựng là yếu tố đóng góp chính cho lạm phát CPI, tăng lần lượt 5,2% và 6,0% trong tháng 11.

Tăng trưởng tín dụng giảm từ 16,5% trong tháng 10 (so với cùng kỳ năm ngoái) xuống còn 15% trong tháng 11. là mức giảm mạnh nhất trong những tháng qua. 

Đồng VND tăng giá nhẹ trong tháng 11 (0,8%) so với mức giảm giá cộng dồn 9,1% kể từ cuối năm 2021. VND tăng giá chủ yếu do đồng USD yếu đi trên thị trường quốc tế. Thực chất, tất cả các đồng tiền lớn và đồng tiền của các quốc gia láng giềng của Việt Nam đều giảm so với đồng USD trong tháng 11/2022.

Việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nâng các mức lãi suất chính sách chính thên 200 điểm cơ bản trong tháng 9 và tháng 10/2022 cũng góp phần nới nhẹ áp lực đối với đồng nội tệ.

Qua những chỉ số kinh tế vĩ mô tháng 11, WB đánh giá, cả hai động lực tăng trưởng là xuất khẩu và nhu cầu trong nước đều đang chững lại. Nhu cầu bên ngoài yếu đi gây ảnh hưởng đến xuất khẩu. Tiêu dùng hậu COVID-19 dường như cũng phục hồi chậm lại. Điều kiện huy động tài chính bị thắt chặt hơn và lạm phát gia tăng có thể ảnh hưởng đến nhu cầu trong nước trong thời gian tới.

"Đồng USD yếu đi trong tháng 11 giúp giảm nhẹ áp lực đối với tỷ giá. Do điều kiện huy động tài chính trên toàn cầu bị thắt chặt và nhu cầu bên ngoài yếu đi, cơ quan quản lý tiền tệ của Việt Nam có thể cân nhắc cho phép tỷ giá được linh hoạt hơn nữa nhằm ứng phó với những cú sốc bên ngoài. Chính sách này có thể được bổ sung bằng cách sử dụng sáng suốt lãi suất tham chiếu và sử dụng thận trọng can thiệp tỷ giá trực tiếp nhằm bảo vệ được dự trữ ngoại hối", báo cáo của WB đưa ra gợi ý.

Phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ là điều kiện quan trọng để duy trì ổn định giá cả trong bối cảnh lạm phát cơ bản trong nước gia tăng. Chiến lược chi tiêu thận trọng hơn và tập trung hơn vào đúng ưu tiên nhằm đảm bảo đầu tư cho vốn con người, hạ tầng xanh và thích ứng khí hậu sẽ giúp nâng cao khả năng chống chịu và tiềm năng của nền kinh tế.