Bảo hiểm phi nhân thọ đang phục hồi tốt hơn bảo hiểm nhân thọ

Báo cáo đánh giá, đại dịch COVID-19 đã có những ảnh hưởng phức tạp đối với cả hai phân ngành ngành bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ.

Theo đó, tổng doanh thu phí bảo hiểm gốc 6 tháng đầu năm 2020 đạt 55.953 tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ nhưng thấp hơn tốc độ tăng 25-32% trong bảy năm liên tiếp gần đây. Doanh thu tăng trưởng kém do các công ty phải hủy nhiều chương trình tuyển dụng và đào tạo nhân viên mới, các sự kiện bán hàng và marketing do lệnh giãn cách xã hội trong thời kì dịch bệnh.

Đại dịch đã gây thêm áp lực khiến tốc độ tăng trưởng phí bảo hiểm mới giảm tốc, điều đã được nhìn thấy từ nửa cuối năm 2018 khi các công ty tốp đầu thay đổi chiến lược hướng tới lợi nhuận hơn là thị phần. Điều này cho thấy tốc độ tăng trưởng tổng phí bảo hiểm sẽ chậm lại trong những năm tới.

Bảo hiểm liên kết đầu tư tiếp tục dẫn đầu doanh thu. Doanh thu phí mới trong 6 tháng đầu năm 2020 là 17.304 tỷ đồng, tăng 12,5% so với cùng kỳ (6 tháng năm 2019 tăng 14,9% so với cùng kỳ), mức tăng thấp nhất trong 7 năm qua.

Theo thống kê mới nhất (đến cuối tháng 4/2020) về cơ cấu doanh thu: Bảo hiểm liên kết đầu tư đã tăng trưởng với tốc độ 13% so với cùng kỳ, thích ứng với tình hình lợi suất trái phiếu chính phủ giảm xuống đáy trong nửa đầu năm 2020; ngược lại, doanh thu phí mới của bảo hiểm hỗn hợp giảm mạnh 30% so với cùng kỳ. Vì sản phẩm này có cam kết chia lãi tối thiểu nên giảm doanh thu phí mới có thể khiến chi phí dự phòng toán học giảm.

VDSC cho biết, bảo hiểm phi nhân thọ - bảo hiểm chăm sóc sức khỏe tăng mạnh do những lo ngại về vấn đề sức khỏe, cụ thể: Phí bảo hiểm phi nhân thọ gốc 6 tháng đầu năm 2020 đạt 26.991 tỷ đồng, tăng 7% so với cùng kỳ.

Trong đó, bảo hiểm chăm sóc sức khỏe tăng nhanh hơn một chút với tốc độ 7,7% so với cùng kỳ. Cụ thể, ngược với đà giảm của phân khúc bảo hiểm tai nạn cá nhân (-10%) và bảo hiểm y tế (-3%), bảo hiểm chăm sóc sức khỏe tăng vọt gần 70% so với cùng kỳ. Các chuyên gia của VDSC dự báo: “Đây sẽ là xu hướng chính của ngành bảo hiểm phi nhân thọ trong tương lai”.

Doanh thu bảo hiểm cháy nổ cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ lên đến 12,8% trong bối cảnh nhiều quy định mới chặt chẽ hơn về phòng cháy chữa cháy đã hoặc sẽ có hiệu lực trong năm 2020, bao gồm: Nghị định 99/2020/NĐ-CP và dự thảo thông tư mới, bổ sung chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều khoản của Luật Phòng cháy và Chữa cháy.

Trong khi đó, phí bảo hiểm của các sản phẩm chính khác giảm hoặc tăng trưởng kém do sự gián đoạn của các hoạt động kinh tế - xã hội tại Việt Nam cũng như trên toàn cầu. Bảo hiểm vận chuyển hàng hóa và bảo hiềm hàng không giảm mạnh lần lượt 11,4% và 16,1%, trong khi bảo hiểm xe cơ giới và bảo hiểm tài sản & thiệt hại tăng nhẹ lần lượt là 4,2% và 9,5%.

VDSC cho rằng, trong nửa cuối năm 2020, doanh thu của các sản phẩm này sẽ phục hồi do: Đại dịch được kiểm soát chặt chẽ ở Việt Nam và các hoạt động kinh tế - xã hội đang trở lại trạng thái bình thường; vốn đầu tư vào nền kinh tế trong nước từ các chương trình đầu tư công của Chính phủ cũng như làn sóng dịch chuyển các nhà máy gia công, chế tạo của các tập đoàn đa quốc gia từ Trung Quốc sang Việt Nam; Nghị định số 70/2020/NĐ-CP về việc giảm 50% lệ phí trước bạ lần đầu đối với ô tô, xe tải và xe bán tải. Nghị định 57/2020/NĐ-CP về miễn thuế nhập khẩu phụ tùng ô tô mà Việt Nam chưa sản xuất được.

“Sau đại dịch, bảo hiểm phi nhân thọ phục hồi nhanh hơn bảo hiểm nhân thọ về khả năng sinh lời”, các chuyên gia của VDSC dự báo. Theo đó, các công ty bảo hiểm (nhân thọ và phi nhân thọ) sẽ gặp khó khăn với hoạt động đầu tư, vốn dĩ là nguồn lợi nhuận chính. Lãi suất huy động và lợi suất trái phiếu thấp cùng với tình trạng thiếu thông tin hỗ trợ cho thị trường chứng khoán là những yếu tố khiến lợi suất đầu tư của các công ty suy giảm.

Một nghiên cứu gần đây của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Hoa Kỳ (NBER) cho thấy, lãi suất thực sau các cơn đại dịch giảm đáng kể trong nhiều thập kỷ, trước khi trở lại mức trước đại dịch, do tình trạng thiếu lao động và tiết kiệm cao hơn.

“Điều này khiến chúng tôi kỳ vọng rằng bảo hiểm nhân thọ có khả năng tăng trưởng phí thấp trong những năm tới”, VDSC nhận định. Trong đó, chiếm tỷ trọng đáng kể là các sản phẩm liên kết đầu tư, nhằm giảm thiểu sự bất cân xứng giữa lãi đầu tư nhận được trong tương lai và nghĩa vụ chi trả đã cam kết với khách hàng trước COVID-19.

Còn với các công ty bảo hiểm phi nhân thọ, tình hình có thể “dễ chịu” hơn: Doanh thu bảo hiểm phi nhân thọ sẽ phục hồi khi các hoạt động kinh tế trở lại trạng thái bình thường. Ngoài ra, vì hầu hết các hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ có thời hạn một năm và không có điều khoản chia lãi nên rủi ro bất cân xứng gần như bằng không. Do đó, các công ty bảo hiểm phi nhân thọ có thể thúc đẩy tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm để bù đắp cho lợi nhuận đầu tư thấp.