Chính sách tiền tệ cần thời gian thẩm thấu

Vẫn phải dè chừng với lạm phát, tỷ giá

Với mặt bằng lãi suất thấp hơn, cùng với việc nhiều chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và ngành Ngân hàng đang phát huy hiệu quả, dòng vốn chảy vào nền kinh tế đã nhanh hơn giai đoạn 6 tháng đầu năm. Số liệu thống kê từ NHNN cho thấy, đến 24/10/2023, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 6,81% so với cuối năm 2022. Trước đó, trong tháng 8/2023, tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 5,57%, còn tháng 7/2023 là 4,54%...

Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ những năm trước. Do đó, Thủ tướng vừa có công điện về việc thực hiện các giải pháp để tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Thủ tướng yêu cầu NHNN điều hành các công cụ chính sách tiền tệ như tỷ giá, lãi suất, cung ứng tiền… hướng đến việc tháo gỡ khó khăn, đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế cũng như thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo việc làm, sinh kế cho người dân…

Khẳng định yêu cầu trên là cần thiết trong bối cảnh chỉ còn vài tháng nữa là kết thúc năm 2023 khi nhiều chỉ tiêu kinh tế vẫn chưa đạt được như kỳ vọng, nhưng theo đánh giá của TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, thời gian qua, công cụ chính sách tiền tệ đã sử dụng khá nhiều nên dư địa điều chỉnh, nhất là giảm lãi suất điều hành không còn nhiều. Đặc biệt việc NHNN có giảm thêm lãi suất điều hành hay không còn phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến lạm phát, tỷ giá hối đoái…

Bên cạnh đó theo các chuyên gia, mặc dù hiện lạm phát không quá lo ngại, nhưng cũng không thể chủ quan, lơ là. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của tháng 9 tăng tới 1,08% so với tháng trước và tăng 3,66% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 9 tháng năm 2023, CPI tăng 3,16% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 4,49% - cao hơn so với lạm phát CPI bình quân. Diễn biến này cho thấy áp lực lạm phát vẫn cần được theo dõi sát sao, nhất là trong bối cảnh giá hàng hóa thế giới còn khó lường.

Cách đây không lâu, Đoàn tham vấn Điều IV của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng khuyến nghị việc nới lỏng chính sách tiền tệ hơn nữa và các biện pháp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong giai đoạn này hiệu quả không cao mà lại tạo thêm rủi ro. Vì lãi suất trên toàn cầu sẽ vẫn duy trì ở mức cao trong thời gian dài và các ngân hàng tại Việt Nam đang phải đối mặt với các khoản nợ xấu ngày càng tăng, tỷ lệ dư nợ tín dụng/GDP cao.

Với bối cảnh hiện tại, TS. Nguyễn Hữu Huân, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh cho rằng, nếu giảm thêm lãi suất thời gian tới, chênh lệch lãi suất VND với USD tiếp tục thu hẹp. Dòng vốn có khả năng đảo chiều, nhà đầu tư sẽ tìm đến thị trường khác với mức lãi suất cao hơn, thay vì đầu tư vào Việt Nam. “Đây cũng chính là con dao hai lưỡi khiến tỷ giá tăng cao. Từ giờ đến cuối năm, NHNN cần cân nhắc rất kỹ khi điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh việc giảm lãi suất không hỗ trợ nhiều cho tăng trưởng kinh tế. Hơn thế, chính sách tiền tệ cần thời gian thẩm thấu nên tránh việc nóng vội, chủ quan”, TS. Huân lưu ý.

Chung quan điểm, chuyên gia ngân hàng Phạm Xuân Hoè cho rằng, mặt bằng lãi suất như hiện nay tương đối phù hợp với kinh tế Việt Nam. Nếu giảm tiếp sẽ rủi ro gây hệ lụy cho chu kỳ tiếp theo của nền kinh tế. Theo ông Hoè, nếu lãi suất giảm sâu có thể khuyến khích dòng tiền tập trung vào một số ngành có nhu cầu vốn lớn mà không có tính chất nền tảng bền vững, tiềm ẩn nợ xấu, ảnh hưởng đến an toàn hệ thống ngân hàng, nền kinh tế cũng chịu rủi ro.

Qua những bài học trong quá khứ và từ thực tiễn, một thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia nhấn mạnh, NHNN điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, khôn khéo nhưng không xa rời mục tiêu kiểm soát lạm phát, giữ vững vị thế đồng tiền Việt Nam trên tinh thần thấm nhuần quan điểm “dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Quan trọng nữa trong bất cứ tình huống nào cũng phải bảo đảm an toàn hệ thống. “Những nhiệm vụ này không thể hy sinh nhiệm vụ nào mà phải đảm bảo hài hoà, linh hoạt trong điều hành”, vị chuyên gia này lưu ý.