Chuyển đổi số ngành Ngân hàng: Xây dựng hệ sinh thái số thông minh trong kỷ nguyên mới

Sự kiện năm nay đánh dấu năm bản lề tổng kết việc triển khai Quyết định 810/QĐ-NHNN ngày 11/5/2021 về Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến 2025, định hướng đến 2030 (Quyết định 810). Sự kiện cũng diễn ra trong bối cảnh các nghị quyết lớn về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được ban hành, đặc biệt là Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ

Phát biểu tại họp báo, bà Lê Thị Thúy Sen - Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng cho biết, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW, Tổng Bí thư Tô Lâm đã xác định Nghị quyết 57 là 1 trong 4 trụ cột thể chế nền tảng, có ý nghĩa chiến lược nhằm thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tinh thần đó đã được cụ thể hóa thành chủ đề chuyển đổi số quốc gia năm 2025 là "Chuyển đổi số toàn dân, toàn diện, toàn trình để tăng tốc, bứt phá phát triển kinh tế số".

Thực tế cho thấy, ngành Ngân hàng luôn là một trong những lĩnh vực tiên phong trong quá trình chuyển đổi số quốc gia. Do vậy, bà Lê Thị Thúy Sen cho biết, việc tổ chức sự kiện năm nay với chủ đề: “Hệ sinh thái số thông minh trong kỷ nguyên mới” chính là minh chứng cho quyết tâm ấy. Chủ đề này không chỉ bám sát tinh thần chỉ đạo của Đảng và Chính phủ, mà còn thể hiện rõ thông điệp: ngành Ngân hàng lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, thúc đẩy ứng dụng các sản phẩm dịch vụ đổi mới sáng tạo, phát triển hệ sinh thái số thông minh, kết nối liên thông và an toàn, hướng tới mục tiêu chuyển đổi số toàn dân, toàn diện, toàn trình để tăng tốc, bứt phá phát triển kinh tế số.

Chia sẻ thêm lý do lựa chọn chủ đề “Hệ sinh thái số thông minh trong kỷ nguyên mới”, đại diện Ban Tổ chức cho biết, trước hết, đây là chủ đề phù hợp với mục tiêu trong kỷ nguyên mới, thể hiện quyết tâm của ngành ngân hàng trong việc tiên phong xây dựng một hệ sinh thái tài chính số hiện đại, thông minh, góp phần đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trên trường quốc tế, thực hiện khát vọng dân tộc trong giai đoạn lịch sử mới; cũng như phản ánh đúng tinh thần Nghị quyết 57 và phù hợp với chủ đề chuyển đổi số quốc gia năm 2025...

An ninh, anh toàn trong thanh toán được đảm bảo

Chia sẻ tại sự kiện, ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho biết, sau 4 năm triển khai Quyết định 810, hoạt động chuyển số ngành Ngân hàng đã đạt được những thành quả đáng khích lệ, đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế.

NHNN không ngừng hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm thúc đẩy hoạt động chuyển đổi số ngân hàng. Hạ tầng phục vụ chuyển đổi số ngành ngân hàng luôn được chú trọng đầu tư, nâng cấp, phát triển. Nhiều sản phẩm, dịch vụ ngân hàng thân thiện giàu tiện ích, đem lại giá trị thiết thực đáp ứng tốt nhu cầu đa dạng của khách hàng. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% (tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền, cho vay...). Nhiều TCTD tại Việt Nam có tỷ lệ trên 90% giao dịch thực hiện trên kênh số. Đến nay, có hơn 87% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng, thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) tăng trưởng tích cực.

Số liệu thống kê từ NHNN cho thấy, so với cùng kỳ năm 2023, giao dịch TTKDTM trong năm 2024 tăng 56,68% về số lượng và 32,79% về giá trị; qua kênh Internet tăng 49,73% về số lượng và 33,12% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng 54,08% về số lượng và 34,03% về giá trị, giao dịch qua QR Code tăng 104,65% về số lượng và 97,14% về giá trị.

Tính đến tháng 3/2025, giao dịch TTKDTM đạt hơn 5,2 tỷ giao dịch, với giá trị đạt hơn 80 triệu tỷ đồng, tăng 44,43% về số lượng và tăng 24,34% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Song song với sự tăng trưởng mạnh mẽ về TTKDTM, công tác đảm bảo an ninh, an toàn luôn được chú trọng. NHNN cũng thường xuyên phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan triển khai các biện pháp trong đảm bảo an ninh an toàn hoạt động ngân hàng; tăng cường truyền thông, giáo dục tài chính nhằm góp phần nâng cao kiến thức, kỹ năng cho khách hàng trong tiếp cận và sử dụng dịch vụ ngân hàng trên nền tảng số, qua đó giúp người dân, doanh nghiệp khai thác tối đa tiềm năng, lợi ích của thanh toán số.

Đáng chú ý, ngành Ngân hàng đã phối hợp với Bộ Công an triển khai có hiệu quả Đề án 06 (Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030). Ông Đoàn Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, NHNN cho biết, triển khai Đề án 06 đã giúp phần giúp ngành Ngân hàng làm sạch được dữ liệu khách hàng và loại bỏ các tài khoản ngân hàng không chính chủ. Tính đến hết ngày 16/5/2025, đã đối chiếu, làm sạch hơn 130,5 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân (113 triệu hồ sơ thông qua CCCD gắn chíp/VneID; 17,5 triệu hồ sơ đối chiếu offline); và hơn 711,3 nghìn hồ sơ khách hàng tổ chức.

Khẳng định kết quả lớn nhất đối với ngành Ngân hàng khi triển khai Đề án 06, ông Phạm Anh Tuấn cho rằng, chính là làm sạch dữ liệu khách hàng khớp đúng với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLQGVDC). Đến ngày 16/5/2025, toàn ngành có 60 TCTD ứng dụng CCCD tại quầy; 56 TCTD và 39 tổ chức TGTT sử dụng CCCD qua điện thoại; 32 TCTD và 15 tổ chức TGTT triển khai ứng dụng VNeID. 16 đơn vị thử nghiệm liên kết tài khoản ngân hàng với tài khoản an sinh xã hội, và một số TCTD đang ứng dụng và nghiên cứu chấm điểm khả tín khách hàng từ dữ liệu C06 (Bộ Công an).

Với việc quyết liệt triển khai các giải pháp nhằm đảm bảo an ninh, an toàn trong thanh toán thẻ và thanh toán trực tuyến, ông Phạm Anh Tuấn cho biết, kể từ khi triển khai xác thực sinh trắc học, số lượng vụ việc khách hàng bị lừa đảo mất tiền giảm mạnh. Đặc biệt, tại một số TCTD đã không có phát sinh vụ việc trong thời gian này.

Ông Phạm Anh Tuấn cho biết thêm, NHNN cũng đang phối hợp với Bộ Công an xây dựng kho dữ liệu tài khoản có dấu hiệu nghi ngờ gian lận để cung cấp cho các ngân hàng. BIDV là ngân hàng đầu tiên triển khai thí điểm (ngày 1/4/2025), ngay sau khi triển khai, BIDV đã giúp khách hàng ngăn chặn được nhiều vụ lừa đảo chuyển tiền. Sau BIDV, sẽ có thêm một số ngân hàng triển khai: Vietcombank (ngày 30/6), VietinBank (ngày 4/7), MB (ngày 14/7), Agribank (ngày 24/7). Sau khi các ngân hàng này hoàn thành thí điểm, NHNN sẽ triển khai trong toàn hàng (dự kiến ngay trong năm 2025).

Bên cạnh đó, NHNN cũng đang trong lộ trình sửa đổi Thông tư 17/2024/TT-NHNN, trong đó có điều chỉnh đối với tài khoản của tổ chức, nhằm ngăn chặn tình trạng tội phạm chuyển hướng sang sử dụng tài khoản của tổ chức để lừa đảo.

Thúc đẩy chuyển đổi số bằng nhiều giải pháp đồng bộ

Nhằm phát huy những kết quả đạt được, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho biết, thời gian tới, tiếp tục bám sát các chủ trương, định hướng của Đảng, Chính phủ về chuyển đổi số, ứng dụng dữ liệu quốc gia về dân cư, NHNN sẽ tập trung triển khai thực hiện các giải pháp cụ thể như sau:

Thứ nhất, tiếp tục tập trung và đẩy mạnh việc triển khai thực hiện Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng, các kế hoạch do NHNN ban hành để thúc đẩy chuyển đổi số ngân hàng, các mục tiêu đề ra tại Nghị quyết 57-NQ/TW, Nghị quyết 71/NQ-CP;

Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện thể chế, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành liên quan đẩy nhanh việc rà soát, sửa đổi, ban hành các văn bản pháp luật thúc đẩy và tháo gỡ khó khăn trong TTKDTM, chuyển đổi số ngành Ngân hàng;

Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an tiếp tục triển khai hiệu quả các nhiệm vụ tại kế hoạch phối hợp số 01/KHPH-BCA-NHNN giữa Bộ Công an và NHNN trong triển khai Đề án 06;

Thứ tư, tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng phục vụ chuyển đổi số ngành Ngân hàng đảm bảo an ninh, an toàn, chú trọng việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung ngành Ngân hàng tiến đến ra quyết định dựa trên dữ liệu;

Thứ năm, tăng cường hợp tác quốc tế để cập nhật xu hướng công nghệ mới, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia; chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo;

Thứ sáu, tiếp tục triển khai phối hợp liên ngành: tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin ngành Ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác để mở rộng hệ sinh thái số và phát triển dịch vụ ngân hàng số, thanh toán số;

Thứ bảy, đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục tài chính cho người dân, doanh nghiệp.