Đóng góp của ngành Ngân hàng trong hành trình 30 năm phát triển Khu công nghiệp - Khu chế xuất tại TP. Hồ Chí Minh

Có thể nói, việc hình thành và phát triển khu công nghiệp – khu chế xuất (KCN-KCX) đã trở thành mô hình phát triển kinh tế hiệu quả, là động lực tăng trưởng kinh tế - xã hội nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng trong mỗi giai đoạn phát triển của nền kinh tế. Trong đó giai đoạn đầu mở cửa và hội nhập, hoạt động của KCN-KCX với những lợi thế vượt trội về thu hút vốn đầu tư nước ngoài; về xuất nhập khẩu, về đổi mới và phát triển công nghệ hiện đại cùng phương thức quản lý khoa học hiệu quả đã mang lại năng suất lao động, thu nhập và giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, tạo ra động lực to lớn cho phát triển kinh tế Thành phố cũng như các địa phương trên cả nước.

Tất cả những kết quả đó, đã mang lại dấu ấn cho một mô hình phát triển kinh tế, gắn với đó các dịch vụ liên quan cũng phát triển mạnh, trong đó có hoạt động ngân hàng và dịch vụ ngân hàng. Theo đó, sự phát triển của KCN-KCN, của các doanh nghiệp hoạt động trong KCN-KCX trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh có sự đóng góp quan trọng của ngành ngân hàng Thành  phố, với chương trình mang bước chấm phá đầu tiên, đó là cho vay KCX-KCN và kết nối tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hoạt động trong KCX-KCN. Những kết quả nổi bật sau đã được ghi nhận thời gian qua:

Thứ nhất, kết nối tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hoạt động trong KCX-KCN về vốn, ngoại hối và các vấn đề có liên quan hoạt động ngân hàng.

Các doanh nghiệp hoạt động trong KCX-KCN, nhất là trong các KCX chủ yếu là các doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Trong giai đoạn đầu khi các KCX được thành lập và hoạt động, cũng là giai đoạn đầu của thời kỳ mở cửa và hội nhập kinh tế, vì vậy, cơ chế chính sách tín dụng, ngoại hối, tỷ giá và các dịch vụ ngân hàng chưa hoàn thiện, làm phát sinh những khó khăn vướng mắc nhất định.

Xuất phát từ thực tiễn đó, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, cùng với các NHTM trên địa bàn đã phối hợp cùng Ban quản lý KCX-KCN thành phố tổ chức nắm bắt, trao đổi thông tin cũng như thường xuyên khảo sát thực tế tại các KCX-KCN của Thành phố để trực tiếp tháo gỡ, hoặc nắm bắt, phản hồi và báo cáo kịp thời về Ngân hàng Nhà nước Trung ương có hướng chỉ đạo, xử lý và hướng dẫn cho doanh nghiệp. Việc làm này không chỉ thiết thực tháo gỡ kịp thời khó khăn cho doanh nghiệp mà còn góp phần quan trọng trong việc hoàn thiện, xây dựng cơ chế chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp hoạt động trong KCX-KCN nói riêng trong giai đoạn này phát triển. Hoạt động này đã trở thành bài học kinh nghiệm quý báu cho công tác tổ chức triển khai thực hiện chính sách của NHTW trong suốt hơn 30 năm qua tại TP. Hồ Chí Minh và đến nay vẫn được tiếp tục triển khai, được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao, đó là Đối thoại doanh nghiệp & tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; kết nối ngân hàng – doanh nghiệp KCX, KCN.

Thứ hai, tổ chức và thực hiện chương trình cho vay KCX-KCN.

Đây là chương trình sáng tạo, bởi về nguyên tắc cho vay, điều kiện tín dụng không khác cho vay thông thường mà các NHTM đang thực hiện cho các doanh nghiệp, khách hàng của Ngân hàng song có 3 điểm khác biệt về mặt định hướng để tạo điều kiện đáp ứng kịp thời vốn tín dụng cho doanh nghiệp hoạt động trong KCX-KCN phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh, đó là: tâp trung vốn cho vay KCX-KCN; Mở rộng và phát triển dịch vụ ngân hàng trong các KCX-KCN, với việc phát triển chi nhánh và phòng giao dịch ngay tại  KCX-KCN; Thường xuyên tiếp cận và nắm bắt thông tin và xử lý kịp thời những vấn đề phát sinh liên quan đến hoạt động ngân hàng. Trên cơ sở đó, tổ chức tốt hoạt động thông tin, báo cáo về chương trình tín dụng này. Thành công của hoạt động này về mặt chính sách là chương trình đã trở thành mô hình điểm được triển khai rộng khắp trên cả nước.

Thứ ba, đáp ứng nhu cầu vốn cho doanh nghiệp hoạt động trong KCX-KCN phát triển. Trong 5 năm trở lại đây, dư nợ chương trình tăng trưởng bình quân 12%/năm và đến nay đạt  214.108 tỷ  đồng, tăng rất nhiều lần nếu so sánh với những số liệu dư nợ tín dụng những năm đầu tiên cho vay KCX-KCN (năm 2000: 946 tỷ đồng; năm 2005: 15.203 tỷ đồng và năm 2017: 133.072 tỷ đồng). Không chỉ tăng trưởng tốt về tín dụng, các dịch vụ ngân hàng cũng phát triển mạnh, trong đó hầu hết cán bộ nhân viên, người lao động làm việc tại các doanh nghiệp trong KCX-KCN đều đã sử dụng tài khoản ngân hàng để nhận lương và thực hiện thanh toán, tiêu dùng. Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa ngân hàng – doanh nghiệp đã trở nên bền chặt, gắn bó nhiều năm. Chính điều này cũng tạo ra những khác biệt và hiệu quả trong hoạt động ngân hàng đối với KCX-KCN, bởi uy tín, niềm tin của doanh nghiệp và của chính ngân hàng ngày càng được củng cố.

Đây là những kết quả nổi bật, quan trọng có ý nghĩa toàn diện đối với ngành ngân hàng cũng như đối với doanh nghiệp và quá trình cải thiện môi trường đầu tư: từ xây dựng cơ chế chính sách, hoàn thiện chính sách, tổ chức triển khai thực hiện chính sách của cơ quan quản lý nhà nước đến hoạt động cung ứng dịch vụ ngân hàng của các TCTD.

Bài học từ 30 năm hình thành và phát triển KCX-KCN tại Tp. Hồ Chí Minh với sự đồng hành của ngành ngân hàng Thành phố, với những dấu ấn đậm nét về trách nhiệm và hành động, xuất phát từ thực tiễn và sự năng động sáng tạo của Thành phố Hồ Chí Minh, tiếp tục sẽ là động lực để ngành ngân hàng Thành phố thực hiện tốt nhiệm vụ địa phương của ngành nói chung và nhiệm vụ phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của các KCX-KCN trong giai đoạn tới nhằm khai thác lợi thế và tính hiệu quả của mô hình này, với vai trò là động lực tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn tiếp theo.