Lành mạnh hóa thị trường tín dụng, góp phần ngăn chặn và đẩy lùi tín dụng đen

Hình minh họa - Nguồn: Internet

Trong văn bản trả lời kiến nghị của cử tri TP. Hồ Chí Minh về “…có nhiều biện pháp hơn nữa nhằm ngăn chặn và đẩy lùi tín dụng đen, cho vay nặng lãi nhằm lành mạnh hóa thị trường tín dụng, ổn định cuộc sống của người dân, giữ gìn an ninh, trật tự”, vừa được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) gửi tới Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh, Thống đốc NHNN cho biết, với trách nhiệm của mình, thời gian qua, NHNN đã chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường khả năng cung ứng vốn của cả TCTD, cũng như khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của người dân, đặc biệt là phục vụ các nhu cầu vay vốn tiêu dùng chính đáng, nhu cầu vốn của người nghèo, người thu nhập thấp.

Theo đó, NHNN tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý về hoạt động cho vay, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, phát triển các dịch vụ trực tuyến hỗ trợ hoạt động vay vốn của người dân, doanh nghiệp; điều hành tín dụng theo hướng mở rộng tín dụng hiệu quả, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên, nhất là lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn (là nơi dễ phát sinh hoạt động “tín dụng đen”).

Đẩy mạnh việc triển khai Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia năm 2025, định hướng đến năm 2030 với mục tiêu nhằm tăng khả năng tiếp cận tài chính tới mọi người dân và doanh nghiệp, trong đó đặc biệt chú trọng tới nhóm đối tượng mục tiêu là những người chưa được tiếp cận hoặc ít được tiếp cận với các sản phẩm, dịch vụ tài chính. Phát triển mạng lưới TCTD, các công ty tài chính, tổ chức tài chính vi mô phủ khắp các vùng miền nhằm đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng của người dân

Đối với các đối tượng chính sách, người nghèo, người không có tài sản bảo đảm, người lao động có thu nhập thấp. NHNN cho biết, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã và đang triển khai 26 chương trình tín dụng chính sách (trong đó, 03 chương trình tín dụng chính sách mới theo Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội). Tổng dư nợ các chương trình tín dụng tại NHCSXH đến cuối tháng 7/2022 đạt 273.458 tỷ đồng, tăng 10,28% so với cuối năm 2021, với gần 6,4 triệu khách hàng còn dư nợ.

Đồng thời, NHNN cũng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các TCTD, chỉ đạo hệ thống ngân hàng quản lý cán bộ, nhân viên chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, không tham gia các hoạt động liên quan đến “tín dụng đen”; tăng cường hoạt động truyền thông về cơ chế, chính sách cho vay, dịch vụ ngân hàng đến đông đảo người dân.

Để tiếp tục ngăn chặn và đẩy lùi tín dụng đen, Thống đốc NHNN cho biết, thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của người dân, doanh nghiệp góp phần hạn chế “tín dụng đen”, trong đó đặc biệt tập trung các giải pháp như: rà soát, hoàn thiện các văn bản quy định về hoạt động cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, tiêu dùng; khuyến khích các TCTD phát triển mạng lưới chi nhánh và phòng giao dịch ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa; chỉ đạo TCTD tập trung nguồn vốn, đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, nhu cầu đời sống, tiêu dùng chính đáng của người dân; triển khai đồng bộ các giải pháp, nhiệm vụ được giao của ngành ngân hàng tại Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; thúc đẩy tài chính toàn diện, chuyển đổi số ngành Ngân hàng, tạo điều kiện cho các TCTD phát triển các sản phẩm cho vay phục vụ đời sống, tín dụng tiêu dùng an toàn, hiệu quả; tăng cường công tác truyền thông về các cơ chế, chính sách tín dụng ngân hàng đến mọi tầng lớp nhân dân; tiếp tục triển khai chương trình tín dụng tiêu dùng cho công nhân tại khu công nghiệp của công ty tài chính…

Đối với kiến nghị của cử tri TP. Hồ Chí Minh về “cho phép thành lập các TCTD nhân dân cấp phường, xã, thị trấn... theo đó, Nhà nước ban hành các quy định về tổ chức và quản lý về mức lãi suất tối đa, lãi suất theo thỏa thuận giữa người vay và người cho vay để tránh tình trạng “hụi tự phát” và vấn nạn cho vay nặng lãi tràn lan, gây nhiều hệ quả xấu trong xã hội như hiện nay”, Thống đốc NHNN cho biết, theo quy định của Luật Các TCTD hiện hành, TCTD bao gồm ngân hàng, công ty tài chính, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân. Việc cấp phép thành lập TCTD thực hiện theo quy định tại Luật Các TCTD. TCTD được thành lập chi nhánh, phòng giao dịch theo hướng dẫn của NHNN trên địa bàn các tỉnh, thành phố.

Thực tế, thời gian qua, NHNN đã quan tâm phát triển mạng lưới TCTD, các công ty tài chính, tổ chức tài chính vi mô phủ khắp các vùng miền nhằm đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng của người dân, góp phần hạn chế người dân tiếp cận vốn từ các kênh không chính thức, giúp giảm các hệ lụy tiêu cực từ việc đi vay “tín dụng đen”.

Đến nay, toàn hệ thống đã có 124 TCTD và gần 1.200 Quỹ TDND; đã có 16 công ty tài chính được cấp phép hoạt động với 17 chi nhánh, 41 văn phòng đại diện và 74.337 điểm giới thiệu dịch vụ trên toàn quốc; 4 tổ chức tài chính vi mô được cấp phép hoạt động với 64 chi nhánh và 59 phòng giao dịch thuộc 24 tỉnh, thành phố.

Bên cạnh đó, NHNN đang triển khai Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với mục tiêu tăng cường khả năng tiếp cận tài chính tới mọi người dân và doanh nghiệp, trong đó đặc biệt chú trọng tới nhóm đối tượng mục tiêu là những người chưa được tiếp cận hoặc ít được tiếp cận với các sản phẩm, dịch vụ tài chính, ngân hàng.

Về mức lãi suất tối đa, lãi suất theo thỏa thuận giữa người vay và người cho vay, Thống đốc NHNN cho biết, theo quy định tại Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 về hoạt động cho vay của TCTD đối với khách hàng, TCTD và khách hàng thỏa thuận về lãi suất cho vay theo cung cầu vốn thị trường, nhu cầu vay vốn và mức độ tín nhiệm của khách hàng. Đồng thời, NHNN quy định lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng đồng Việt Nam của TCTD đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế. “Hiện, mức lãi suất này đối với TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài là 4,5%/năm; đối với Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô là 5,5%/năm. Như vậy, NHNN đã quy định cụ thể về lãi suất cho vay giữa TCTD với khách hàng”, Thống đốc NHNN cho biết.