Ngành Ngân hàng đã và đang đồng hành cùng Chính phủ thực hiện mục tiêu net zero

Thông tin được đưa ra tại Hội thảo quốc gia “Thúc đẩy tài chính xanh hướng tới mục tiêu Net-Zero của Việt Nam” do Học viện Ngân hàng tổ chức sáng ngày 27/5.

Ngành Ngân hàng giữ vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tài chính xanh

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Bùi Hữu Toàn - Chủ tịch Hội đồng Học viện Ngân hàng khẳng định, Với vai trò huyết mạch, bệ đỡ trung gian gắn liền với sự vận động của toàn bộ nền kinh tế, ngành Ngân hàng giữ vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tài chính xanh, đảm bảo sự phát triển bền vững của quốc gia. Các ngân hàng đã phát triển các gói tín dụng ưu đãi dành cho những lĩnh vực then chốt cùng các dự án chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính nhằm nâng cao hiệu quả vận hành và tối ưu hóa quy trình nghiệp vụ.

“Việc thúc đẩy tín dụng xanh là một ưu tiên quan trọng của ngành Ngân hàng nhằm hướng đến hỗ trợ các doanh nghiệp trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính. Tính đến ngày 31/3/2025, dư nợ tín dụng xanh đã vượt mốc 704 nghìn tỷ đồng, chiếm 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế”, Chủ tịch Hội đồng Học viện Ngân hàng cho biết.

Theo ông Bùi Hữu Toàn, bên cạnh hoạt động cấp vốn, ngành Ngân hàng còn chú trọng phát triển các sản phẩm tài chính phù hợp với tiêu chuẩn phát triển bền vững, mở rộng hợp tác quốc tế để huy động nguồn lực xanh, đồng thời đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức về tài chính xanh trong cộng đồng doanh nghiệp và xã hội. Gần đây, việc phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước và IFC trong việc biên soạn Sổ tay Hướng dẫn hệ thống quản lý rủi ro môi trường – xã hội là một bước tiến quan trọng trong việc tích hợp tiêu chuẩn ESG vào hoạt động tín dụng.

Khẳng định thời gian qua, các ngân hàng đã tham gia đồng hành với Chính phủ để thực hiện mục tiêu net zero, chuyển đổi năng lượng, phát triển kinh tế xanh, ông Nguyễn Tuấn Quang - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra các dẫn chứng cụ thể như: BIDV dẫn đầu các ngân hàng trong nước trong đầu tư phát triển dự án xanh và đã cho vay gần 2 tỷ USD; VietinBank triển khai các dự án xanh đạt gần 27 nghìn tỷ đồng từ sau Hội nghị COP26 đến nay... Hay Standard Chartered có kế hoạch triển khai và ký kết với các đối tác trị giá 11,5 tỷ USD; HSBC cam kết tài trợ 12 tỷ USD tính đến năm 2030 trợ giúp các doanh nghiệp ở Việt Nam chuyển dịch năng lượng, thích ứng với biến đổi khí hậu.

"Xu hướng chuyển dịch các dòng tài chính và đầu tư theo hướng xanh trở nên rõ ràng và mạnh mẽ trên thị trường tài chính quốc tế, đặc biệt sau Hội nghị COP26. Tại sự kiện này, có hơn 450 các tổ chức tài chính từ 45 quốc gia đã cam kết chuyển dịch các dòng đầu tư sang hướng tài chính xanh, với tổng giá trị tài sản quản lý lên đến khoảng 130 nghìn tỷ đô la", Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết thêm.

Tại Hội thảo, các chuyên gia cũng đã chỉ ra những rào cản mà tài chính xanh ở Việt Nam đang gặp phải như: thiếu khung pháp lý rõ ràng; thiếu bộ tiêu chí xanh quốc gia rõ ràng; thị trường tài chính xanh còn non trẻ; hạn chế trong nhận thức về tài chính xanh của đại bộ phận người tiêu dùng và doanh nghiệp; nguồn vốn tài chính xanh còn thiếu...

Đi sâu phân tích về thị trường vốn xanh, ông Tô Trần Hòa, Phó Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khẳng định, thị trường vốn xanh Việt Nam hiện mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu với quy mô rất khiêm tốn so với tổng thể thị trường tài chính quốc gia. Số liệu năm 2024 cho thấy, tổng giá trị trái phiếu xanh phát hành chỉ đạt khoảng 8.000 tỷ đồng, tương đương 1% tổng lượng trái phiếu huy động.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường, một trong những nguyên nhân lớn là Việt Nam chưa xây dựng được bộ tiêu chí tín dụng xanh quốc gia. Hầu hết các tổ chức phát hành đều dựa vào chuẩn quốc tế, thiếu nền tảng nội địa để xác định, phân loại và triển khai các dự án xanh, từ đó khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc xây dựng kế hoạch và gọi vốn phù hợp.

Một số nguyên nhân khác là chưa có đủ dữ liệu chuẩn hóa và khả năng so sánh giữa các dự án xanh; thị trường thiếu các công cụ đánh giá và xác minh độc lập có chất lượng; thiếu thông tin rõ ràng về lợi ích tài chính...

Thúc đẩy tài chính xanh hướng tới mục tiêu Net-Zero tại Việt Nam

Từ những thách thức trên, các chuyên gia đã đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy tài chính xanh hướng tới mục tiêu Net-Zero tại Việt Nam.

Để có thể hấp thụ được nguồn tài chính xanh, ông Nguyễn Tuấn Quang đã đưa ra 5 giải pháp gồm:

Một là, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật nhằm tạo nền tảng pháp lý toàn diện và thống nhất cho hoạt động tài chính xanh.

"Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành các tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh. Quyết định này khi được ban hành sẽ quy định rõ các tiêu chí môi trường, làm căn cứ để các dự án tiếp cận nguồn vốn tín dụng xanh và trái phiếu xanh, đồng thời bổ sung tiêu chí cho các dự án sản xuất xanh theo yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Dự kiến sẽ có 45 loại hình dự án đầu tư thuộc 7 lĩnh vực được xác nhận đáp ứng tiêu chí môi trường để cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh", Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu thông tin.

Hai là, cần hỗ trợ các doanh nghiệp tập trung phát triển hạ tầng xanh, phát thải các-bon thấp, hấp thụ các-bon, phục hồi hệ sinh thái tự nhiên thông qua các sản phẩm tài chính xanh; các dự án đầu tư ngoài đi các việc đóng góp cho các mục tiêu phát triển cần gắn với các cam kết toàn ban cầu về khí hậu và môi trường.

Ba là, nâng cao nhận thức và năng lực của cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cộng đồng (người tiêu dùng) về tầm quan trọng của tài chính xanh đối với thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và cam kết về biến đổi khí hậu thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, các chương trình đào tạo, hội thảo...

Bốn là, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển các mô hình tài chính xanh phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam. Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực tài chính xanh và hợp tác với các tổ chức quốc tế, các nước phát triển cũng là những giải pháp hiệu quả để thúc đẩy phát triển tài chính xanh tại Việt Nam.

Năm là, tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tài chính xanh để học hỏi kinh nghiệm quốc tế, huy động nguồn lực tài chính cho phát triển xanh, góp phần thúc đẩy phát triển tài chính xanh hiệu quả và bền vững tại Việt Nam.

Để phát triển thị trường vốn bền vững, ông Tô Trần Hòa cho biết, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang từng bước xây dựng hạ tầng và nền tảng pháp lý cho thị trường vốn xanh. Giai đoạn 2025–2027, cơ quan này sẽ tập trung chuẩn bị các khung pháp lý cần thiết, thí điểm sàn giao dịch các-bon và hoàn thiện hệ thống kỹ thuật phục vụ thị trường xanh. Giai đoạn tiếp theo từ năm 2028 trở đi sẽ là thời điểm vận hành chính thức sàn giao dịch, mở rộng quy mô giao dịch trong nước và hướng tới liên kết quốc tế.

Để những kế hoạch này được hiện thực hóa, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhấn mạnh vai trò chủ động của doanh nghiệp trong việc minh bạch thông tin, xây dựng báo cáo tài chính xanh đúng chuẩn và chủ động tiếp cận thị trường vốn xanh. Đồng thời, ông cũng kêu gọi sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, tổ chức tài chính và cộng đồng đầu tư trong việc nâng cao nhận thức, đào tạo chuyên sâu và phát triển hệ sinh thái tài chính xanh toàn diện.