Sandbox cho Fintech: Cần một bước đi thận trọng

Việc xây dựng cơ chế Sandbox cần thận trọng, nghiên cứu kỹ lưỡng

Các lĩnh vực tham gia cơ chế Sandbox cho Fintech

Theo Dự thảo đề cương Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) hoạt động Fintech trong lĩnh vực ngân hàng, NHNN (cơ quan soạn thảo) đề xuất các lĩnh vực được tham gia cơ chế thử nghiệm, bao gồm: thanh toán, tín dụng, cho vay ngang hàng (P2P Lending), hỗ trợ định danh khách hàng, giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), ứng dụng blockchain, hỗ trợ hoạt động ngân hàng (chấm điểm tín dụng, tiết kiệm, huy động vốn…).

TS. Dương Như Hùng - Trưởng khoa quản lý Công nghệ - Đại học Bách khoa TP.HCM đánh giá, việc lựa chọn những lĩnh vực này là phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện Việt Nam. Trong khi đó, cần có những giải pháp hỗ trợ cho công ty Fintech phát triển để thực hiện mục tiêu hướng tới là mở rộng phổ cập tài chính quốc gia.

Công ty ATM Online có trụ sở ở TP.HCM - DN đang hoạt động bằng giấy phép hoạt động của Luật Doanh nghiệp, cung cấp các khoản vay nhỏ lẻ trên thị trường theo một mô hình P2P Lending. Ông Đỗ Minh Hải - Giám đốc công ty này cho biết, các khoản vay của công ty này cung cấp chủ yếu dành cho người tiêu dùng không đủ điều kiện vay vốn ở ngân hàng hoặc công ty tài chính, được thực hiện qua website của công ty. Thế nhưng, thời gian qua xuất hiện nhiều App tín dụng đen núp bóng cho vay ngang hàng, gây hình ảnh xấu cho mô hình này.

Theo ông Đỗ Minh Hải, quy trình cho vay qua web của ATM Online dựa trên 2 triệu hồ sơ dữ liệu thông tin khách hàng được thu thập bằng các kênh khác nhau (không lấy thông tin cá nhân của người dùng qua con đường tải App) đến nay đang có 300.000 khoản vay nhỏ lẻ. Thời gian thực hiện một khoản vay đối với khách hàng mới mất khoảng 30 phút hình thức xác thực khách hàng vay vốn qua video call. Trường hợp xác minh khách hàng khó mất 2 giờ và tối đa 2 ngày để hoàn thành cung cấp một khoản vay.

Mặc dù chưa phải là một TCTD, nhưng theo ông Hải, Công ty ATM Online đã xây dựng mức trần cấp tín dụng trên mỗi khách hàng, giới hạn khoản vay bằng tín nhiệm trả nợ. Theo đó, 98% các khoản vay của công ty được sử dụng đội ngũ nhân viên thực tế... “Những công ty như ATM Online hoạt động đúng luật định, có kiểm toán đầy đủ, thực hiện các nghĩa vụ thuế với ngân sách… cơ quan quản lý cần sớm có quy định cho Sandbox để tạo điều kiện cho những công ty này hoạt động”, ông Hải nói.

Thận trọng là cần thiết

Ông Ngô Tấn Vũ Khanh - Giám đốc phát triển Kaspersky Việt Nam cho biết, hãng an ninh mạng toàn cầu này đã cung cấp các giải pháp Sandbox cho một số NHTM để thực hiện công tác chống rửa tiền. Qua những lần làm việc với NHNN, nhận thấy cơ quan quản lý đã chuẩn bị rất kỹ cho cơ chế Sandbox. Trong đó, Vụ Thanh toán đơn vị đầu mối đề án đến nay đã tập hợp dữ liệu nghiên cứu Sandbox rất bài bản của các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Nga… Sandbox là một cơ chế sàng lọc qua ba công đoạn thông qua một môi trường tạo lập giả định như thật bao gồm đưa một sản phẩm vào khung, vận hành và cho ra kết quả hoàn chỉnh để áp dụng ra xã hội.

Trong một trả lời phỏng vấn Thời báo Ngân hàng, một đại diện NHNN Việt Nam, một trong những tiêu chí của sản phẩm được chọn tham gia Sandbox phải có thực nghiệm trên thị trường. Tuy nhiên, Sandbox cho các sản phẩm công nghệ tài chính chỉ là một phần trong thử nghiệm khung chính sách mới bao gồm nhiều lĩnh vực đổi mới sáng tạo khác nhau. Theo đó, một yếu tố quan trọng là phải kiểm soát được rủi ro cho người dân sử dụng các sản phẩm hậu Sandbox. Do sản phẩm sáng tạo là của con người được đưa vào Sandbox nên rất cần sự khách quan trong thử nghiệm và tính khả dụng cao.

Ông Nguyễn Việt Dũng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, tất cả những vấn đề mới ra đời đều chưa có quy định chính sách, ví như sản phẩm Facebook lúc mới ra xã hội để mọi người chia sẻ với nhau lúc đó cũng không có cơ quan nào đứng ra cho đăng ký. Lĩnh vực công nghệ tài chính đang là một lĩnh vực mới, vì vậy việc xây dựng cơ chế Sandbox cần phải thận trọng, nghiên cứu kỹ lưỡng cũng như tham khảo kỹ kinh nghiệm từ nước ngoài.

TP.HCM đang cần có một chính sách hỗ trợ mô hình Sandbox để chính quyền thành phố có hướng đầu tư hỗ trợ cho DN, cá nhân phát triển trong môi trường mới. Đáng kể nhất là mô hình thành phố Thủ Đức tới đây với 6 hệ sinh thái, sẽ tập trung các mô hình đổi mới sáng tạo đi kèm với các chính sách thí điểm sẽ cởi mở hơn. UBND TP.HCM đã ban hành cơ chế cho chương trình lõi về công nghệ trong chủ trương đổi mới sáng tạo. Theo đó, TP.HCM có thể sẽ đi đầu trong lĩnh vực thử nghiệm khung chính sách mới, nếu vượt qua được những khó khăn về cơ chế chính sách.