Sửa quy định mở và sử dụng tài khoản bằng đồng VND đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam

Cơ quan soạn thảo cho biết, hiện nay, quy định về quản lý ngoại hối đối với hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam thực hiện theo quy định tại Thông tư 05/2014/TT-NHNN.

Theo đó, tại Thông tư quy định một số nội dung cụ thể về: đối tượng mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp (TKVĐTGT), nguyên tắc chung; các hình thức đầu tư gián tiếp nước ngoài (ĐTGTNN) tại Việt Nam; sử dụng TKVĐTGT (các giao dịch thu, chi được thực hiện thông qua tài khoản này); quyền, nghĩa vụ của TCTD được phép và nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN); chế độ báo cáo, công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm.

Thực hiện mục tiêu nâng hạng và phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam, tại Thông báo Kết luận số 122/TB-VPCP ngày 27/3/2024 của Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã giao NHNN chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và các cơ quan liên quan rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật để đơn giản hóa thủ tục hồ sơ, rút ngắn quy trình mở TKVĐTGT của NĐTNN, tạo thuận lợi cho NĐTNN khi tham gia vào thị trường chứng khoán (TTCK).

Do đó, cần thiết phải xây dựng thông tư thay thế Thông tư 05 để giải quyết các vướng mắc của NĐTNN về đơn giản hóa thủ tục hồ sơ, quy trình mở tài khoản đầu tư gián tiếp (TKĐTGT) của NĐTNN (không yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự đối với hồ sơ, tài liệu bằng tiếng nước ngoài); Mở TKĐTGT bằng phương thức điện tử; Cho phép NĐTNN được mở nhiều TKĐTGT tương ứng với mã số giao dịch chứng khoán được cấp.

Theo cơ quan soạn thảo, cơ sở pháp lý làm căn cứ xây dựng Thông tư 05 không còn phù hợp. Cụ thể, căn cứ pháp lý xây dựng Thông tư 05 dựa trên Luật Đầu tư 2005, hiện nay đã được thay thế bằng Luật Đầu tư 2020, Luật Chứng khoán 2006 được thay thế bằng Luật Chứng khoán 2019 và Luật TCTC 2010 đã được thay thế bằng Luật TCTD 2024.

Một số quy định khác tại Thông tư 05 không còn phù hợp thực tế như Pháp lệnh ngoại hối (đã được sửa đổi, bổ sung) quy định, NĐTNN phải mở tài khoản đầu tư gián tiếp (TKĐTGT) để thực hiện đầu tư gián tiếp tại Việt Nam. Tuy nhiên, Thông tư 05 lại quy định là tài khoản vốn đầu tư gián tiếp. Tại Thông tư 05 có quy định về hình thức đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam (Điều 5). Tuy nhiên khái niệm về các hình thức đầu tư gián tiếp được quy định tại pháp luật chuyên ngành (Luật Chứng khoán, Nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán). Việc quy định nội dung này tại Thông tư hướng dẫn của NHNN không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của NHNN.

Xuất phát từ cơ sở pháp lý và thực tiễn nêu trên, việc xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05 là cần thiết để triển khai các giải pháp nâng hạng TTCK Việt Nam theo chỉ đạo của Chính phủ và đáp ứng yêu cầu quản lý ngoại hối đối với hoạt động ĐTGTNN tại Việt Nam trong tình hình mới.

Dự thảo Thông tư bao gồm 11 Điều với các nội dung chính: Quy định phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; Quy định nguyên tắc chung; Quy định về việc mở TKĐTGT; Quy định về sử dụng TKĐTGT; Quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân...