Tại sao đồng bảng Anh giảm giá khi đồng đô la Mỹ tăng giá?

Tại sao bảng Anh rơi tự do?

Ngày 25/9, đồng bảng Anh giảm xuống mức thấp kỷ lục so với đồng đô la Mỹ (USD) khi các nhà đầu tư đổ xô bán tiền và trái phiếu chính phủ sau cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm lớn đối với các kế hoạch kinh tế của tân Thủ tướng Liz Truss, bao gồm các khoản cắt giảm thuế lớn, đồng thời tăng mạnh các khoản vay chính phủ.

Đồng bảng Anh có thời thời điểm đã giảm xuống mức thấp nhất là 1,0327 USD, vượt qua mức thấp kỷ lục trước đó đạt được vào năm 1985, trước khi phục hồi một phần giá trị.

Giá trái phiếu Anh kỳ hạn 5 năm - nơi các nhà đầu tư cho chính phủ vay tiền - ghi nhận mức giảm mạnh nhất kể từ ít nhất là năm 1991.

Theo kế hoạch “ngân sách nhỏ” của Thủ tướng Chính phủ Exchequer Kwasi Kwarteng được công bố cuối tuần trước, Anh đang đề xuất cắt giảm thuế lớn nhất trong 50 năm, bao gồm bãi bỏ thuế suất 45% đối với các khoản thu nhập trên 150.000 bảng Anh (162.000 USD).

Việc cắt giảm thuế, cùng với kế hoạch hỗ trợ các hóa đơn năng lượng đang tăng lên của các hộ gia đình, sẽ đòi hỏi chính phủ phải vay thêm 72 tỷ bảng Anh (77,7 tỷ USD) chỉ trong 6 tháng tới.

Cũng như các hàng hóa và dịch vụ khác, giá trị của hầu hết các loại tiền tệ chính trên thế giới hoạt động theo nguyên tắc cung và cầu.

Khi nhu cầu đối với một loại tiền cụ thể cao, giá sẽ tăng và ngược lại.

Giá trị đồng bảng Anh giảm mạnh cho thấy các nhà đầu tư lo ngại về khả năng quản lý quá nhiều nợ của Anh, đặc biệt là khi lãi suất tăng khiến việc đi vay trở nên tốn kém hơn nhiều.

Ngày 25/9, Raphael Bostic, một quan chức hàng đầu của Fed, cảnh báo rằng cuộc đại tu thuế đã "thực sự gia tăng sự không chắc chắn" và làm tăng nguy cơ suy thoái toàn cầu.

Pao-Lin Tien, Giáo sư tại Đại học George Washington cho rằng, “niềm tin vào nền kinh tế Vương quốc Anh đang ở mức thấp".

"Chính sách kinh tế của tân Thủ tướng về việc giảm thuế đối với người giàu - không phải là đối tượng phổ biến và sự đồng thuận trong trường hợp này không có tác dụng kích thích nền kinh tế."

Trong khi các kế hoạch thuế của Anh là nguyên nhân ban đầu khiến đồng bảng Anh rơi tự do, các nhà kinh tế nói rằng niềm tin của các nhà đầu tư vào nền kinh tế Anh đã suy yếu một thời gian do những diễn biến chẳng hạn như Brexit.

Alexander Tziamalis, giảng viên kinh tế cao cấp tại Đại học Sheffield Hallam, nói: “Đồng bảng Anh từ lâu đã phải chịu đựng những quyết định chính trị ở Anh.

"Đồng bảng Anh đã bị ảnh hưởng bởi Brexit và cũng đang đối mặt với viễn cảnh cuộc trưng cầu dân ý về độc lập lần thứ hai của Scotland và một cuộc chiến thương mại tiềm năng với EU liên quan đến Nghị định thư Bắc Ireland."

Anh có thể làm gì để ngăn chặn sự sụt giảm của đồng bảng Anh?

Công cụ chính có sẵn để nâng đỡ đồng bảng Anh, hoặc bất kỳ đồng tiền nào khác đang giảm là tăng lãi suất để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài khi có lợi suất tốt hơn.

Ngày 25/9, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh Andrew Bailey, cho biết Ngân hàng Trung ương sẽ không ngần ngại nâng lãi suất khi cần thiết.

Nhưng bất chấp lời kêu gọi của một số nhà kinh tế về hành động khẩn cấp, Ngân hàng Trung ương Anh đã chọn chống lại việc tăng lãi suất bất thường, khiến đồng bảng Anh giảm xuống 1,06 USD sau khi đã tăng nhẹ trước đó.

Giáo sư Tien tại Đại học George Washington, cho biết: “Cả Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đều có thể quyết định tăng lãi suất để phù hợp với mức lãi suất đang tăng của Mỹ. Điều này sẽ hữu ích, nhưng nếu các nhà đầu tư không nhận thấy các hành động đủ tích cực từ BOE hoặc BOJ -  không chỉ tăng lãi suất mà còn phải lớn hơn mức tăng lãi suất dự kiến ​​– điều đó sẽ không giúp ích nhiều cho giá trị tiền tệ. Vấn đề với các đợt tăng lãi suất lớn mạnh là nó có khả năng đẩy nền kinh tế vào một cuộc suy thoái, điều mà không ai muốn thấy ”.

Các chính phủ cũng có thể can thiệp bằng cách mua đồng tiền của chính họ để nâng cao giá trị đồng nội tệ, mặc dù điều này bị nhiều nền kinh tế phản đối và có nguy cơ dẫn đến các hình phạt thương mại.

Giáo sư Tien nói: “Đồng bảng Anh và Yên đều có cơ chế tỷ giá hối đoái thả nổi, các chính phủ không nên và không được thường xuyên can thiệp vào thị trường ngoại hối”.

Tại sao đồng USD lại mạnh như vậy?

Sức mạnh của đồng USD  đã đi lên từ giữa năm 2021 và tháng trước đạt mức cao nhất trong 20 năm so với 6 loại tiền tệ chính nhờ hai động lực chính.

Đầu tiên là niềm tin vào nền kinh tế Mỹ so với các nước phát triển khác.

Theo cách tương tự, đồng tiền suy yếu phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào nền kinh tế của một quốc gia đang giảm sút, đồng tiền mạnh lên cho thấy niềm tin đối với trụ cột cơ bản của nền kinh tế tăng lên.

Trong khi nền kinh tế Mỹ đang phải chống chọi với lạm phát cao và tăng trưởng chậm lại, thì đồng USD từ lâu đã được các nhà đầu tư coi là một sự đặt cược đáng tin cậy.

“Đồng USD luôn được coi là nơi trú ẩn an toàn cho các nhà đầu tư vì Mỹ là một nền kinh tế mạnh và lớn, vì vậy nếu có bất ổn toàn cầu, giữ USD luôn là một lựa chọn an toàn vì nó giữ giá tốt”, 

 “Vì vậy, trong bối cảnh chiến sự ở Ukraine cùng với các vấn đề kinh tế và chính trị ở châu Âu, lạm phát cao.., không có gì ngạc nhiên khi các nhà đầu tư chuyển sang đồng USD”.

Marc Chandler, chiến lược gia thị trường trưởng tại công ty tư vấn tài chính Bannockburn Global Forex, nói rằng Mỹ dường như là một sự đặt cược an toàn cho các nhà đầu tư trước các sự kiện toàn cầu ngay cả khi ghi nhận mức tăng trưởng âm trong hai quý vừa qua.

“Các đồng minh của Mỹ cũng đang có những cuộc đấu tranh nghiêm trọng. Nhật Bản là quốc gia G10 duy nhất không tăng lãi suất. Trung Quốc thực sự đã cắt giảm lãi suất gần đây. Châu Âu đang trên bờ vực suy thoái và chính phủ mới của  Anh đã khuấy động cuộc thảo luận về khủng hoảng bằng cách kích thích tài khóa làm tăng thâm hụt tài khoản vãng lai của nước này ”.

Động lực thứ hai cho sự gia tăng của đồng USD là việc Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất, đã làm tăng chi phí đi vay trong nỗ lực kiềm chế lạm phát tăng vọt.

Với việc người gửi tiền tại các ngân hàng Mỹ được hưởng lợi từ lãi suất, các nhà đầu tư đã được khuyến khích hơn nữa để hoán đổi các đồng tiền khác lấy USD, đẩy giá đồng bạc xanh lên cao.

 “Tất nhiên, các ngân hàng trung ương ở các khu vực pháp lý khác như Anh cũng đã tăng lãi suất và khu vực đồng Euro cũng đang có kế hoạch làm điều tương tự. Nhưng họ không hành động mạnh mẽ như Mỹ, ”Tziamalis, giảng viên kinh tế tại Đại học Sheffield Hallam, cho biết.

"Trong khi đó, Nhật Bản không thắt chặt gì cả, vì vậy kết quả ròng vẫn là nhu cầu ở nước ngoài đối với đồng bạc xanh lớn hơn."

Ai là người hưởng lợi và ai là kẻ thua thiệt?

Đối với người tiêu dùng Mỹ, đồng  USD mạnh hơn có nghĩa là hàng hóa nhập khẩu rẻ hơn  và chi phí du lịch ở nước ngoài phải chăng hơn.

Đối với những người khác, bức tranh kém tươi sáng hơn.

Đồng USD mạnh hơn không chỉ có nghĩa là hàng hóa Mỹ nhập khẩu và đi lại ở Mỹ đắt hơn mà còn có khả năng làm trầm trọng thêm lạm phát nói chung ở các nước khác.

Dầu mỏ và các mặt hàng khác như kim loại và gỗ, thường được giao dịch bằng đồng USD, làm tăng giá tính bằng nội tệ. Giá năng lượng cao hơn sẽ đẩy chi phí của các hàng hóa và dịch vụ khác lên.

“Ngoại lệ duy nhất là Mỹ, nơi đồng USD mạnh hơn giúp nhập khẩu các sản phẩm tiêu dùng rẻ hơn và do đó có thể giúp kiềm chế lạm phát,” Tziamalis nói.

Sức mạnh của đồng USD cũng khiến nhiều nước đang phát triển khó trả nợ hơn vì thường tính theo đồng tiền của Mỹ.

“Kết quả là, nhiều quốc gia sẽ phải vật lộn để tìm kiếm một lượng nội tệ ngày càng tăng để trả các khoản nợ của họ,” Tziamalis nói.

“Các quốc gia này hoặc sẽ phải thu thuế nhiều hơn, phát hành tiền (dễ gây lạm phát) trong nước hoặc chỉ đơn giản là đi vay nhiều hơn. Kết quả có thể là suy thoái sâu, siêu lạm phát, khủng hoảng nợ hoặc cả ba kết hợp lại, tùy thuộc vào con đường đã chọn ”.