Bộ trưởng Bộ Tài chính: Chính sách tài khóa được điều hành linh hoạt

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc báo cáo trước Quốc hội và cử tri cả nước. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Báo cáo trước Quốc hội và cử tri cả nước, chiều 9/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, dưới sự lãnh đạo, điều hành của Chính phủ, nhiệm vụ thu, chi ngân sách của năm 2021 hoàn thành với thu ngân sách vượt dự toán đề ra và chi ngân sách đảm bảo bám sát dự toán và bội chi ngân sách đảm bảo theo quy định 4% của Quốc hội.

Đặc biệt, Chính phủ đã ban hành một loạt chính sách tài khóa để hỗ trợ cho các doanh nghiệp và người dân cũng như phòng, chống dịch bệnh, với tổng mức khoảng 200.000 tỷ đồng. Riêng Nghị định 52 đã giãn, hoãn thuế cho các doanh nghiệp 115.000 tỷ đồng, Nghị định 92 đã giảm 21.300 tỷ đồng và các vấn đề liên quan, Quỹ Vaccine được gần 9.000 tỷ đồng. “Có thể nói là chính sách tài khóa được điều hành một cách linh hoạt”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói và giải trình một số ý kiến của đại biểu Quốc hội.

Thứ nhất, về ý kiến cho rằng dư địa của nợ công còn lớn, cần tăng bội chi ngân sách, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết dư địa không còn nhiều. Trong giai đoạn 2016-2020 tổng vay của Chính phủ là 1.852.000 tỷ đồng, giai đoạn năm 2021-2025 Quốc hội đã biểu quyết dự kiến vay là 3.068.000 tỷ đồng, tức là gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước.

Thứ hai, nợ công của năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020, có nghĩa là nợ công đến năm 2025 theo đánh giá là khoảng 45,6% GDP nhưng là GDP mới, nếu chúng ta tính theo GDP cũ là nằm ở 57,9%, tức là đã vượt ngưỡng 55%. Nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8% nhưng nếu chúng ta đánh giá theo GDP cũ thì là 53,1%, có nghĩa cũng vượt ngưỡng 45%.

“Tuy nhiên, chúng tôi rất ủng hộ các gói kích cầu để đảm bảo thúc đẩy kinh tế phát triển và sau đấy quay trở lại thu ngân sách và giảm tăng bội chi trong năm nay, sang năm giảm bội chi trong các năm sau, như vậy trong cả giai đoạn chúng ta vẫn đảm bảo được. Chúng tôi đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20.000 tỷ, hai năm khoảng 40.000 tỷ. Như vậy, nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ đồng đưa vào nền kinh tế, sau đấy thì tạo việc làm, thúc đẩy sản lượng, giảm bội chi ngân sách vào những thời kỳ sau”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc lý giải.

Về tỉ lệ điều tiết của TPHCM và Bình Dương, Đồng Nai, đối với TPHCM, giai đoạn năm 2017-2021 tỉ lệ điều tiết là 18%, tổng chi ngân sách là 60.369 tỷ đồng, tức là bình quân 7,1 triệu/1 người. Đến năm 2021 tổng chi là 69.092 tỷ đồng, tức là bình quân 7,4 triệu/1 người. Đến năm 2022, chúng ta xây dựng 84.121 tỷ đồng, bình quân 8,8 triệu/1 người. Như vậy chênh lệch cao hơn so với thời kỳ năm ngoái là 15.029 tỷ đồng, mức tăng thu tăng được 21.675 tỷ. “Quan trọng không phải là tỉ lệ điều tiết mà quan trọng là mức chi không thấp hơn năm trước”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết.

Đối với Đồng Nai, năm 2017 chi ngân sách 17.426 tỷ đồng, tỉ lệ điều tiết là 47%. Đến năm 2021 là 19.721,6 tỷ đồng, bình quân là 6,1 triệu/1 người. Đến năm 2022 chúng ta đang xây dựng 21.257,3 tỷ đồng, bình quân 6,5 triệu/1 người, chênh lệch cao hơn là 1.535,7 tỷ đồng đối với mức chi.

Đồng Nai có tiềm năng phát triển quỹ đất do hạ tầng tăng lên. Trong tỉ lệ điều tiết không tính tiền xổ số và không tính tiền đất. Nhà nước đang đầu tư sân bay Long Thành với 109.000 tỷ đồng và một số hạ tầng do ngân sách Trung ương đã quyết trong kế hoạch đầu tư công là 11.200 tỷ đồng.

“Rất mong các tỉnh, thành phố giàu hết sức thông cảm, bởi vì đang lo cho 47 tỉnh nghèo. Hiện nay có những tỉnh nghèo, các cơ sở hạ tầng rất thấp kém, chưa có điện, nhiều nơi chưa có trường, trạm”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trăn trở.

Về ưu đãi đối với khu công nghiệp sinh thái đã có cơ chế đối với khu kinh tế. Hiện nay, chúng ta có 18 khu kinh tế và 377 khu công nghiệp, tổng cộng là 395 khu đã có chính sách ưu đãi như ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm, miễn 4 năm, giảm 5% của 9 năm tiếp theo và một số chính sách khác.

Về đề nghị tăng dự toán thu dầu thô thì không tăng được bởi: Sản lượng thực tế hằng năm từ giai đoạn 2016-2020 chúng ta giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm, tức là tương ứng 11% và sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên do giếng dầu cạn và rủi ro kỹ thuật địa chất cao cho nên rất khó để tăng sản lượng.

Về phân bón, Thường vụ Quốc hội giao cho Bộ Tài chính tham mưu Chính phủ sẽ hoàn thiện cùng với hoàn thiện Luật Thuế. Hiện nay thuế là 0 đồng sẽ khiến cho doanh nghiệp sản xuất trong nước bị thiệt hại do không được hoàn thuế đầu vào mà tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhập khẩu của nước ngoài. “Chúng tôi đang tham mưu tăng lên khoảng 5%”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết.

Về tăng tính chủ động của ngân sách Trung ương, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay hiện nay Bộ Chính trị đã giao cho Chính phủ xây dựng đề án để phân cấp quản lý ngân sách, tăng tính chủ đạo của ngân sách Trung ương và tính chủ động của ngân sách địa phương, đồng thời sẽ sửa Luật Ngân sách vào thời gian tới.

Đối với vấn đề hỗ trợ lãi suất dẫn đến nợ xấu và hướng khắc phục, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết rút kinh nghiệm là hạn chế và tập trung vào các đối tượng có khả năng đầu tư tăng thêm giá trị cho nền kinh tế. Đặc biệt là các đối tượng vay không có nợ xấu và đảm bảo đủ điều kiện vay và thủ tục đơn giản, quyết toán dễ dàng và chính xác, chặt chẽ.

Đại biểu Quốc hội có ý kiến cho rằng thu ngân sách năm 2022 chỉ 3,4% và tỉ lệ huy động là 15,1% thấp hơn so với kế hoạch. “Chúng tôi xin giải trình là có những giai đoạn là đột xuất, bất thường và các cơ chế, chính sách thay đổi thì tốc độ thu ngân sách không tỉ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng GDP. Thực tế giai đoạn năm 2011-2012 tăng trưởng phục hồi kinh tế là 5,25% thì thu ngân sách chúng ta chỉ đạt 2,2% hay năm 2020 thì GDP tăng 2,91% nhưng thực tế thu nội địa chỉ đạt 1,6%. Trong đó, khu vực doanh nghiệp giảm 2% so với cùng kỳ”, Bộ trưởng Bộ Tài chính phát biểu.

Đối với ý kiến cho rằng năm nay khó khăn như vậy thì tăng thu ở khoản nào? Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình: Thu nội địa tăng lên, chẳng hạn thu tăng lên 7.200 tỷ đồng từ phát sinh của năm 2020 trở về trước như truy thu thuế nhà thầu của Formosa được 2.257 tỷ đồng, xử lý thu chênh lệch giá khí trong bao tiêu sản phẩm 2.457 tỷ đồng, thu ngân sách đối với các khoản khác là 2.500 tỷ đồng và phát sinh đột biến là 2.997 tỷ đồng tiền thuê đất của Đại sứ quán Mỹ. Một số khoản thu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp tăng lên 22.800 tỷ đồng như chứng khoán, bất động sản, khối tài chính, ngân hàng và hoạt động sát nhập, chuyển nhượng vốn và các hoạt động lắp ráp ô tô. Thu dầu thô cũng tăng lên 12.000 tỷ đồng. Thu xuất, nhập khẩu tăng lên 10.5000 tỷ đồng.

Kết thúc phát biểu của mình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc rất mong được sự ủng hộ, giúp đỡ và phản ánh kịp thời của đại biểu Quốc hội và cử tri để hoàn thiện và tham mưu cho Chính phủ lãnh đạo tài chính, ngân sách, quản lý chính sách tài khóa một cách có hiệu quả nhất, thúc đẩy kinh tế phát triển.