Câu chuyện về cuốn sổ tiết kiệm của Bác

Tình cảm và sự quan tâm chăm sóc của Bác được thể hiện qua từng bức điện, thư, từng lời dạy bảo ân cần, tỉ mỉ, cụ thể nhưng cũng rất sâu sắc. Hay qua những lần Bác đến tận nơi thăm nơi ăn, chốn ở, quan tâm đời sống… của các đơn vị bộ đội, thăm nơi điều dưỡng của thương bệnh binh. Ở đâu Bác cũng thân tình và nồng hậu như một người cha.

Tình cảm đó còn được thể hiện cả ở trong những món quà bất ngờ Bác dành gửi tặng các chiến sĩ, như câu chuyện được ghi lại dưới đây: 

Thủ đô Hà Nội những ngày cuối tháng 4, đầu tháng 5 năm 1967, chiến tranh ngày càng ác liệt, đế quốc Mỹ không chỉ đánh phá miền Bắc, chúng còn định đưa miền Bắc Việt Nam “quay lại thời kỳ đồ đá”. Không sợ Mỹ, quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ, những trận chiến đấu xuất sắc của quân dân là những chiến công dâng tặng nhân dịp Bác tròn 77 tuổi. Khi ấy, mỗi khi nghe đồng chí Vũ Kỳ - Thư ký của Bác báo cáo, hoặc khi xem báo, nghe đài về những chiến công, Bác thường gửi tặng lẵng hoa cho bộ đội phòng không- không quân và gửi thư khen quân dân thủ đô. Người theo dõi chặt chẽ những bước leo thang, những bước phiêu lưu quân sự mới của không quân Mỹ, đồng thời cũng quan tâm sâu sát tình hình sơ tán của nhân dân ở Hà Nội, Hải Phòng và tình hình trực gác, sẵn sàng chiến đấu của bộ đội phòng không - không quân trong dịp hè nóng nực…

Riêng đối với bản thân, dù trời nóng nực, Bác vẫn không có thói quen dùng quạt điện, Người chỉ dùng chiếc quạt giấy tự quạt cho mình. Có nhiều khi đồng chí Vũ Kỳ vì thương Bác quá, đề nghị dùng quạt điện và máy điều hoà, Bác gạt đi ngay, và nhắc đến những người chiến sĩ đang phải chịu cái oi, cái nóng ngoài trận địa. 

Những hôm trời oi bức, Bác nhiều lần nhìn lên sân thượng nhà Hội trường Ba Đình và sau nhiều lần đắn đo, lượng sức mình không thể đi lên sân thượng thăm các chiến sĩ, Bác nói với đồng chí Vũ Kỳ: “Nắng nóng thế này, các chú bộ đội trực phòng không trên nóc Hội trường Ba Đình thì sao chịu được? Các chú ấy có đủ nước uống không? Chú thử lên tìm hiểu xem thế nào, về cho Bác biết”.

Làm theo lời Bác, đồng chí Vũ Kỳ leo lên và biết được trên đó chỉ có một ụ cát sơ sài, vừa nguy hiểm, trời lại nắng chói, mặt bê tông hấp nắng, tỏa hơi nóng hầm hập, chẳng có gì có thể làm dịu cái nóng như thiêu như đốt. Chỉ đứng một lúc đồng chí Vũ Kỳ đã thấy hoa cả mắt. Đồng chí Vũ Kỳ liền hỏi: Các đồng chí có nước ngọt uống không? Nước chè thường còn chưa có, lấy đâu ra nước ngọt, anh em trả lời.

Sau khi về, nghe đồng chí Vũ Kỳ báo cáo lại “những điều đã thấy” Bác gọi điện ngay cho đồng chí Văn Tiến Dũng nhắc nhở: “Sao các chú không lo đủ nước uống cho các chiến sĩ trực phòng không? Nghe nói ụ súng trên nóc hội trường rất sơ sài, chú phải lo sửa ngay để đảm bảo an toàn cho chiến sĩ trong chiến đấu!”

Ngồi lặng một lúc, Bác bảo đồng chí Vũ Kỳ đi lấy sổ tiết kiệm, xem tiền của Người còn bao nhiêu? Cuốn sổ tiết kiệm đó đứng tên đồng chí Lê Hữu Lập, nguyên cán bộ Văn phòng Phủ Chủ tịch (từ năm 1958 đến 1969) được gửi ở quầy tiết kiệm phố Hàng Gai, Hà Nội. Đồng chí Lập là người lo nhiều việc chi tiêu của Bác do chính Bác giao quyển sổ tiết kiệm này. Sau khi xem, đồng chí Vũ Kỳ báo cáo: Thưa Bác, còn lại tất cả hơn 25.000 đồng (món tiền đó khi ấy rất lớn, tương đương với khoảng 60 lượng vàng).

Sau đó, Bác nói: “Chú chuyển số tiền ấy sang Bộ Quốc phòng và nói: “Bác tặng số tiền đó cho các chú bộ đội phòng không Hà Nội để có thêm nước giải khát…trong những ngày nắng nôi”. Và ngày 11/7/1967, đồng chí Lê Hữu Lập đã ra Quỹ tiết kiệm số 1, Chi nhánh Hoàn Kiếm rút 25.000 đồng (bản thống kê thanh toán tiền gủi tiết kiệm ghi rõ từng mục gủi, số lãi, theo tài khoản: Ông Vũ Văn Thêm, 732-10 Ngân hàng Hoàn Kiếm, ngày 11/7/1967). Số tiền đó được chuyển cho mục người nhận: Quân uỷ Trung ương, mục lý do chi ghi rõ: Bác tặng cho bộ đội phòng không, và mục số tiền chi: 25.000 đ (phiếu chi tiền số 11, Phủ Thủ tướng, ngày 11/7/1967).

Nhận được quà tặng của Bác, ngày 23/9/1967, đồng chí Đặng Tính đã thay mặt toàn thể cán bộ và chiến sĩ bộ đội Phòng không viết thư gửi đến Bác. Trong bức thư đó, đồng chí viết: “Lòng yêu thương không bờ bến và sự ân cần chăm sóc của Bác làm cho toàn thể cán bộ và chiến sĩ thuộc bộ đội phòng không rất vui mừng và cảm động… Với tinh thần đoàn kết thương yêu nhau, tất cả số tiền Bác gửi cho, chúng cháu đã nhường để anh em ở các đơn vị chiến đấu vất vả hơn dùng để ăn uống bồi dưỡng thêm sức khoẻ”. Thư cũng viết tiếp, “việc Bác gửi cho tiền tiết kiệm là động viên cổ vũ rất lớn, vì vậy, nhân dịp này, bộ đội Phòng không đã phát động một tuần lễ thi đua lập thành tích dâng lên Bác, học tập sâu sắc thêm về đạo đức cần, kiệm, liêm chính, tác phong cách mạng và quan điểm yêu thương quần chúng của Bác… ra sức nâng cao sức mạnh chiến đấu về mọi mặt để biết đánh giỏi, bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, bắt sống và tiêu diệt nhiều giặc Mỹ lái máy bay hơn nữa, thực hiện kỳ được mong ước của Bác và cũng là của chúng cháu là: đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược để bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, làm tròn nhiệm vụ quốc tế”.

Số tiền từ quyển sổ tiết kiệm của vị Chủ tịch nước và tấm phiếu chi tiền số 11 gửi tặng bộ đội phòng không đã động viên rất nhiều tinh thần của các cán bộ và chiến sĩ. Đáp lại tình cảm và tấm lòng yêu thương của Bác, thực hiện lời hứa với Bác, cán bộ và chiến sĩ quân chủng Phòng không - Không quân đã đạt nhiều thành tích trong chiến đấu, rèn luyện và học tập, làm nên trận Điện Biên Phủ trên không 12 ngày đêm năm 1972 góp phần đánh bại ý chí xâm lược của kẻ thù, tiến đến giải phóng hoàn toàn miền Nam, thu non sông về một mối.