Chậm chuyển đổi, doanh nghiệp sẽ tụt hậu trong phát triển kinh tế xanh

Đó là thông điệp được Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đưa ra tại diễn đàn Kinh tế TP.Hồ Chí Minh (HEF) năm 2023 với chủ đề Tăng trưởng xanh – Hành trình hướng tới giảm phát thải ròng bằng không diễn ra sáng ngày 15/9.

Nơi thử nghiệm tốt chính sách thúc đẩy kinh tế xanh

Phát biểu khai mạc tại diễn đàn, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, TP. Hồ Chí Minh là địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước, đóng góp khoảng 1/5 GDP, hơn 1/4 thu ngân sách quốc gia, dẫn đầu cả nước về thu hút FDI và xuất nhập khẩu, số doanh nghiệp đang hoạt động chiếm gần 30% cả nước. Tuy vậy, TP. Hồ Chí Minh cũng là địa phương có tổng lượng phát thải khí nhà kính lớn nhất (57,6 triệu tấn, chiếm 23,3% cả nước), về cơ bản nền kinh tế của thành phố chủ yếu vẫn phát triển theo hướng kinh tế tuyến tính và chưa được xanh hóa; công tác bảo vệ môi trường có nhiều tiến bộ song còn nhiều vấn đề đặt ra, nhiều việc phải làm tích cực hơn.

Do vậy, Phó Thủ tướng cho rằng diễn đàn là cơ hội trao đổi, học hỏi cùng tiến tới nhận thức chung để hành động. Về kinh tế xanh, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn, Việt Nam nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng mới bắt đầu triển khai nên chưa có nhiều kinh nghiệm.

Theo Phó Thủ tướng, sự hiện diện của nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực phát triển bền vững; đại diện lãnh đạo địa phương một số quốc gia giàu kinh nghiệm như Bỉ, Đức, Anh, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc…; đại diện lãnh đạo các tổ chức quốc tế lớn như WEF, UNDP, ADB…; các nhà quản trị từ các doanh nghiệp hôm nay là cơ hội rất tốt để để các địa phương chia sẻ và học hỏi các bài học kinh nghiệm, các chính sách, mô hình tốt. Việc chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm cần theo từng chủ đề và nhóm đối tượng phù hợp, với nhiều phương thức khác nhau, đi cùng với đó là các hoạt động trao đổi bên lề.

Phó Thủ tướng yêu cầu tận dụng tốt cơ hội kết nối và hợp tác. Chuyển đổi xanh và tăng trưởng xanh tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh mới nhưng cũng đòi hỏi nguồn lực lớn, bao gồm tài chính, để các doanh nghiệp có thể đầu tư vào các công nghệ xanh, hiệu quả, giảm thiểu chi phí sản xuất và xử lý chất thải; Nhân lực, cả về kiến thức và kỹ năng, là yếu tố then chốt để các doanh nghiệp có thể thực hiện được các ý tưởng và giải pháp về kinh tế xanh; Công nghệ là yếu tố quyết định để các doanh nghiệp có thể nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng sức cạnh tranh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

"Các nguồn lực trên, đặc biệt cách thức để huy động được nguồn tài chính xanh, ngoài vai trò các ngân hàng rất cần sự tham gia và hợp tác chặt chẽ của các tổ chức tài chính quốc tế, với các cam kết hỗ trợ cho phát triển", Phó Thủ tướng cho biết thêm.

Theo Phó Thủ tướng với đặc thù về đô thị, quy mô dân số, tính năng động của nền kinh tế, TP. Hồ Chí Minh là nơi thử nghiệm rất tốt các chính sách thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, đặc biệt trong bối cảnh thành phố có Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù. Về phía TP. Hồ Chí Minh và các địa phương, cần phát huy tinh thần chủ động trong việc triển khai thực thi hiệu quả các chủ trương, chính sách và chiến lược từ Trung ương.

Về phía các doanh nghiệp, Phó Thủ tướng khẳng định đây là cơ hội tốt nhất để nhận thức lại mô hình kinh doanh truyền thống, tiếp cận với các cơ hội kinh doanh mới, mạnh dạn liên kết hợp tác và huy động nguồn lực để từng bước chuyển đổi mô hình kinh doanh và hướng đến hiệu quả về lâu dài. Sự chậm trễ chuyển đổi sẽ khiến doanh nghiệp tụt hậu xa hơn trong việc đáp ứng nhu cầu khác nhau về tăng trưởng xanh đã và đang ngày càng phổ biến trên thế giới và ngay tại thị trường nội địa.

Tăng trưởng xanh phải thực hiện trọng tâm, trọng điểm,

Diễn đàn cũng đã nhận được rất nhiều gợi ý về giải pháp để phát triển kinh tế xanh. Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương lưu ý, tăng trưởng xanh không thể làm theo phong trào mà phải thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, có lộ trình, có tiêu chí đánh giá. Trong đó, cần ưu tiên phát triển một số ngành trong Nghị quyết 29 như: công nghệ số, bán dẫn, công nghệ cao...

"Về nguồn lực tài chính để thực hiện tăng trưởng xanh, lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương cho biết hiện dư nợ tín dụng xanh cả nước mới chiếm 4,2% tổng dư nợ tín dụng. Ngành Ngân hàng cần có cơ chế chính sách tài chính xanh, tạo sự chủ động cho các đô thị đặc biệt như TP. Hồ Chí Minh", Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương chia sẻ.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường, ông Lê Công Thành thì cho rằng, để triển khai hiệu quả mục tiêu giảm phát thải ròng về 0, về phía doanh nghiệp cần tham gia tiên phong trong chuyển đổi năng lượng, tận dụng được các nguồn vốn mới nổi, các dòng tài chính xanh… Về phía TP. Hồ Chí Minh, cần giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; phát triển đô thị gắn với phát triển hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của mỗi người dân về lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên…

Các chuyên gia nước ngoài cũng đã có những tham luận tại diễn đàn. Theo ông Jan Jambon, Bộ trưởng - Thủ hiến Chính phủ, kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Văn hóa, Công nghệ thông tin và Quản lý cơ sở vật chất Vùng Flanders (Bỉ) cho biết, Việt Nam và Bỉ không đứng một mình mà đã đi cùng nhau trong quá trình chuyển đổi xanh.

Ông Yasuo Takahashi, Nguyên Thứ trưởng Bộ Môi trường Nhật Bản, Giám đốc điều hành Viện chiến lược môi trường toàn cầu (IGES) cho rằng cần quan tâm, tác động thường xuyên đến hành vi tiêu dùng của người dân… Song song đó là sự hợp tác chặt chẽ giữa các bộ ngành với nhau, vì thực tế cho thấy nhiều địa phương của Nhật Bản công bố kế hoạch giảm phát thải nhanh hơn, nhiều hơn so với lộ trình chung của quốc gia.

“

Tại diễn đàn, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh và ông Jeremy Jurgens, Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế thế giới đã trao bản Tuyên bố chung, thống nhất hợp tác trong việc thành lập Trung tâm Cách mạng Công nghiệp 4.0 tại TP. Hồ Chí Minh và Diễn đàn Kinh tế TP. Hồ Chí Minh tham gia vào hệ sinh thái của Diễn đàn Kinh tế thế giới.