Kiều hối đến các nước thu nhập thấp và trung bình dự kiến đạt 630 tỷ USD trong năm 2022, dòng tiền kỷ lục chảy vào Ukraine

Kiều hối đến Ukraine, quốc gia nhận được nhiều tiền nhất ở châu Âu và Trung Á, dự kiến ​​sẽ tăng hơn 20% vào năm 2022. Tuy nhiên, dòng kiều hối đổ về nhiều quốc gia Trung Á, trong đó nguồn gửi chính là Nga, có thể sẽ giảm đáng kể. Những sự sụt giảm này, kết hợp với việc giá lương thực, phân bón và dầu tăng, có khả năng làm tăng rủi ro đối với an ninh lương thực và làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói ở nhiều nước trong số này.

Michal Rutkowski, Giám đốc Toàn cầu về Bảo vệ Xã hội và Việc làm Toàn cầu của WB cho biết: Xung đột Nga - Ukraine đã gây ra các cuộc khủng hoảng nhân đạo, di cư và tị nạn quy mô lớn và rủi ro cho một nền kinh tế toàn cầu vẫn đang đối phó với tác động của đại dịch COVID”.  “Đẩy mạnh các chương trình bảo trợ xã hội để bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất, bao gồm cả người Ukraine và các gia đình ở Trung Á, cũng như những người bị ảnh hưởng bởi tác động kinh tế của chiến tranh, là ưu tiên hàng đầu để bảo vệ người dân khỏi các mối đe dọa mất an ninh lương thực và gia tăng nghèo đói”.

Trong suốt năm 2021, dòng kiều hối tăng mạnh ở Mỹ Latinh và Caribe (25,3%), châu Phi cận Sahara (14,1%), châu Âu và Trung Á (7,8%), Trung Đông và Bắc Phi (7,6%) và Nam Châu Á (6,9 %). 

Kiều hối đến Đông Á và Thái Bình Dương giảm 3,3%; mặc dù ngoại trừ Trung Quốc thì lượng kiều hối tăng 2,5%. Ngoại trừ Trung Quốc, dòng kiều hối là nguồn tài chính bên ngoài lớn nhất cho các LMIC kể từ năm 2015.

5 quốc gia nhận kiều hối nhiều nhất vào năm 2021 là Ấn Độ, Mexico (thay vị trí của Trung Quốc), Trung Quốc, Philippines và Ai Cập. Các nền kinh tế có dòng kiều hối chiếm tỷ trọng rất cao trong GDP là Lebanon (54%), Tonga (44%), Tajikistan (34%), Cộng hòa Kyrgyzstan (33%) và Samoa (32%).

 “Một mặt, cuộc khủng hoảng Ukraine đã chuyển sự chú ý của chính sách toàn cầu ra khỏi các khu vực đang phát triển và vấn đề di cư kinh tế. Mặt khác, nó đã tăng cường việc hỗ trợ các cộng đồng là điểm đến của dòng người di cư lớn ”, Dilip Ratha, tác giả chính của báo cáo về di cư và kiều hối, đồng thời là người đứng đầu KNOMAD cho biết. 

Theo Cơ sở dữ liệu về chi phí chuyển tiền toàn thế giới của WB, tính đến quý IV/2021, chi phí trung bình để gửi 200 USD là 6% , gấp đôi mục tiêu SDG là 3%. Chi phí gửi tiền đến Nam Á là rẻ nhất (4,3%) và đắt nhất là đến châu Phi cận Sahara (7,8%).

Chi phí gửi tiền đến Ukraine cao, so với 7,1% từ Cộng hòa Séc, 6,5% từ Đức, 5,9% từ Ba Lan và 5,2% từ Hoa Kỳ. Thiện chí toàn cầu đối với người tị nạn và người di cư từ Ukraine mở ra cơ hội phát triển và thí điểm các chương trình nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho họ tiếp cận việc làm và các dịch vụ xã hội ở các nước sở tại, áp dụng các thủ tục đơn giản hóa để phòng,chống rửa tiền và tài trợ chống khủng bố cho các giao dịch chuyển tiền nhỏ nhằm giúp giảm chi phí chuyển tiền và giúp huy động tài trợ “trái phiếu kiều dân”.

Chiến sự ở Ukraine cũng đã ảnh hưởng đến hệ thống thanh toán quốc tế với những tác động đối với dòng chuyển tiền xuyên biên giới. Việc loại trừ Nga khỏi SWIFT đã bổ sung thêm khía cạnh an ninh quốc gia cho việc tham gia vào các hệ thống thanh toán quốc tế.

Ratha cho biết thêm: “Giảm phí chuyển tiền xuống 2 điểm phần trăm cũng đồng nghĩa vơi việc sẽ có cơ hội chuyển thành khoản tiết kiệm hàng năm 12 tỷ USD cho người di cư quốc tế từ các LMIC và 400 triệu USD cho người di cư và tị nạn từ Ukraine. “Tuy nhiên, các hệ thống thanh toán xuyên biên giới dường như trở nên đa cực và kém tương tác hơn, làm chậm tiến độ giảm phí chuyển tiền”.

Đại dịch COVID-19 và xung đột ở Ukraine càng cho thấy rõ hơn nhu cầu về dữ liệu thường xuyên và kịp thời. Vào tháng 4, Ngân hàng Thế giới, dưới sự bảo trợ của KNOMAD và phối hợp với các quốc gia, nơi kiều hối đóng vai trò là phao cứu sinh, đã thành lập Nhóm Công tác Quốc tế để Cải thiện Dữ liệu về Dòng Chuyển tiền. Việc cải thiện dữ liệu về kiều hối có thể hỗ trợ trực tiếp cho các chỉ số Mục tiêu Phát triển Bền vững về giảm chi phí chuyển tiền và giúp tăng khối lượng kiều hối. Điều này cũng sẽ hỗ trợ Mục tiêu đầu tiên của Hiệp ước Toàn cầu về Di cư – cải thiện dữ liệu.

Xu hướng kiều hối từng khu vực

Dòng kiều hối đến khu vực Đông Á và Thái Bình Dương giảm 3,3% sau khi giảm 7,3% vào năm 2020. Dòng chảy đạt 133 tỷ USD vào năm 2021, gần bằng mức năm 2017. Ngoại trừ Trung Quốc, lượng kiều hối chuyển đến khu vực này đã tăng 2,5% vào năm 2021. Kiều hối đến Phillipines được hưởng lợi từ việc tạo việc làm và tăng lương ở Hoa Kỳ, nơi có một số lượng lớn người di cư Philippines sinh sống. Các nền kinh tế nơi dòng tiền gửi về chiếm tỷ lệ cao trong GDP  là Tonga, Samoa, Quần đảo Marshall, Philippines và Fiji. Ngoại trừ Trung Quốc, dòng kiều hối dự kiến ​​sẽ tăng 3,8% vào năm 2022. Chi phí trung bình để gửi 200 USD đến khu vực này đã giảm xuống 5,9% trong quý IV/ 2021 so với 6,9% một năm trước đó.

Dòng tiền đổ vào châu Âu và Trung Á tăng 7,8% vào năm 2021, đạt mức cao lịch sử 74 tỷ USD. Sự tăng trưởng này phần lớn là do hoạt động kinh tế mạnh mẽ hơn ở Liên minh châu Âu và giá năng lượng phục hồi. Năm 2021, Ukraine đã nhận được dòng vốn 18,2 tỷ USD, nhờ nguồn thu từ Ba Lan, quốc gia điểm đến lớn nhất của lao động nhập cư Ukraine. Chuyển tiền cá nhân tạo thành một nguồn tài chính và tăng trưởng quan trọng cho các nền kinh tế Trung Á, trong đó Nga là nguồn chính. Tính theo tỷ trọng GDP, doanh thu chuyển tiền ở Tajikistan và Cộng hòa Kyrgyzstan lần lượt là 34% và 33% vào năm 2021. Các dự báo ngắn hạn về lượng kiều hối đến khu vực này, dự kiến ​​sẽ giảm 1,6% vào năm 2022, rất không chắc chắn do phụ thuộc vào về quy mô của chiến sự ở Ukraine và các lệnh trừng phạt đối với các khoản thanh toán nước ngoài từ Nga. Ngược lại, dòng kiều hối đến Ukraine dự kiến ​​sẽ tăng hơn 20% vào năm 2022. Chi phí trung bình để gửi 200 USD đến khu vực này đã giảm xuống 6,1% trong quý IV/2021 từ mức 6,4% một năm trước đó.

Dòng kiều hối đổ về châu Mỹ Latinh và Caribe đã tăng lên 131 tỷ USD vào năm 2021, tăng 25,3% so với năm 2020 do sự phục hồi mạnh mẽ của việc làm đối với người lao động sinh ra ở nước ngoài tại Hoa Kỳ. Các quốc gia có tỷ lệ tăng trưởng hai con số bao gồm Guatemala (35%), Ecuador (31%) Honduras (29%), Mexico (25%), El Salvador (26%), Cộng hòa Dominica (26%), Colombia (24%) , Haiti (21%) và Nicaragua (16 %). Các dòng chảy kỷ lục đến Mexico bao gồm các khoản tiền cho những người di cư quá cảnh từ Honduras, El Salvador, Guatemala, Haiti, Venezuela, Cuba ... Kiều hối đóng vai trò quan trọng như một nguồn ngoại tệ cứng đối với một số quốc gia mà những dòng chảy này chiếm ít nhất 20% GDP, bao gồm El Salvador, Honduras, Jamaica và Haiti. Vào năm 2022, lượng kiều hối ước tính sẽ tăng 9,1%, mặc dù rủi ro giảm vẫn còn. Chi phí trung bình để gửi 200 USD đến khu vực hầu như không thay đổi ở mức 5,6% trong quý IV/ 2021 so với một năm trước đó.

Kiều hối đến các nước đang phát triển ở khu vực Trung Đông và Bắc Phi đã tăng 7,6% trong năm 2021 lên 61 tỷ USD, nhờ  mức tăng trưởng mạnh mẽ từ Maroc (40%) và Ai Cập (6,4%). Các yếu tố hỗ trợ dòng chảy kiều hối là tăng trưởng kinh tế ở các nước chủ nhà trong Liên minh châu Âu cũng như tình trạng di cư quá cảnh, tiếp tục thúc đẩy dòng vốn đến các nước chủ nhà tạm thời như Ai Cập, Maroc và Tunisia. Vào năm 2022, dòng chuyển tiền có thể sẽ giảm xuống mức tăng 6%. Kiều hối từ lâu đã trở thành nguồn dòng ngoại lực lớn nhất để phát triển khu vực này - trong số các nguồn vốn ODA, FDI, danh mục đầu tư vốn cổ phần và các luồng nợ -  chiếm 61% tổng dòng vốn vào năm 2021. Chi phí gửi 200 USD trong khu vực giảm xuống còn 6,4% trong quý IV/2021 từ 6,6% một năm trước.

Kiều hối đến Nam Á tăng 6,9% lên 157 tỷ USD vào năm 2021. Mặc dù một số lượng lớn người di cư Nam Á đã trở về nước khi đại dịch bùng phát vào đầu năm 2020, sự sẵn có của vắc xin và sự mở cửa của các nền kinh tế thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh đã giúp họ dần dần khôi phục hoạt động trong năm 2021, hỗ trợ dòng chuyển tiền lớn hơn. Hoạt động kinh tế tốt hơn ở Hoa Kỳ cũng là một yếu tố đóng góp lớn vào tăng trưởng vào năm 2021. Dòng chuyển kiều hối đến Ấn Độ và Pakistan lần lượt tăng 8% và 20%. Năm 2022, tốc độ tăng trưởng dòng kiều hối dự kiến ​​sẽ chậm lại còn 4,4%. Kiều hối là nguồn ngoại hối chủ đạo của khu vực, với mức thu hơn gấp ba lần mức FDI vào năm 2021. Nam Á có chi phí chuyển tiền trung bình thấp nhất so với bất kỳ khu vực thế giới nào ở mức 4,3%, mặc dù con số này vẫn cao hơn mục tiêu của SDG là 3%.

Dòng tiền đổ vào châu Phi cận Sahara đã tăng 14,1% lên 49 tỷ USD vào năm 2021 sau khi giảm 8,1% trong năm trước. Lượng kiều hối tăng trưởng được hỗ trợ bởi hoạt động kinh tế mạnh mẽ ở châu Âu và Hoa Kỳ. Dòng vốn kỷ lục đến Nigeria, quốc gia tiếp nhận lớn nhất trong khu vực, tăng 11,2%, một phần do các chính sách nhằm thu hút dòng vốn qua hệ thống ngân hàng. Các quốc gia đăng ký tỷ lệ tăng trưởng hai con số bao gồm Cabo Verde (23,3%), Gambia (31%) và Kenya (20,1%). Các quốc gia nơi giá trị của dòng chuyển kiều hối đóng góp vào GDP là đáng kể bao gồm Gambia (27 %), Lesotho (23%), Comoros (19 %) và Cabo Verde (16%). Năm 2022, dòng tiền gửi về được dự đoán sẽ tăng 7,1% nhờ việc tiếp tục chuyển dịch sử dụng các kênh chính thức ở Nigeria và giá lương thực cao hơn - người di cư có thể sẽ gửi nhiều tiền hơn về quê nhà hiện đang chịu sự gia tăng bất thường của giá các mặt hàng chủ lực. Chi phí gửi 200 USD đến khu vực trung bình là 7,8% trong quý IV/2021, một mức giảm nhẹ so với mức tăng 8,2% một năm trước.