Nghị trường Quốc hội "nóng lên" với quản lý thị trường vàng

Chênh lệch giá vàng giảm mạnh

Với những kết quả đạt được trong quản lý thị trường vàng thời gian qua, ngay mở đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã nhận được nhiều câu hỏi chất vấn liên quan đến công tác quản lý thị trường vàng và ngoại hối.

Đặt câu hỏi chất vấn liên quan đến quản lý thị trường vàng, ĐBQH Lưu Văn Đức - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk cho biết, ngày 14/4/2024, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 160 về kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp bàn về các giải pháp quản lý thị trường vàng trong thời gian tới. Trong đó, giao cho Ngân hàng Nhà nước và các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả, kịp thời các nhiệm vụ và giải pháp để bình ổn và quản lý thị trường. “Đề nghị Thống đốc Ngân hàng cho biết, thời gian qua đã thực hiện yêu cầu trên như thế nào và tác động đến giá vàng và thị trường vàng trong hiện tại và tương lai ra sao?”, Đại biểu Lưu Văn Đức đặt câu hỏi.

Cùng chung câu hỏi về quản lý thị trường vàng, ĐBQH Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đặt vấn đề: “ngân hàng chỉ bán mà không mua. Nếu người dân muốn bán vàng do nhu cầu để sử dụng tiền mặt thì bán ở đâu? ngân hàng không mua thì các cửa hàng và khác cũng không có mua. Mặt khác, ngân hàng bán vàng chỉ có ở TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, sao không bán cả tại những nơi khác ở trong nước cho người dân có nhu cầu mua để thuận lợi, dễ dàng?”.

Trả lời chất vấn của đại biểu, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thị trường vàng Việt Nam luôn biến động theo diễn biến chung trên thế giới. Từ năm 2012, NHNN đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng. Tuy nhiên, từ năm 2021, giá vàng thế giới tăng cao. Đến tháng 6/2024, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới lên mức 15-18 triệu đồng/lượng. Trước sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và trên cơ sở pháp luật hiện hành, NHNN đã tổ chức đấu thầu vàng.

Theo Thống đốc, biện pháp đấu thầu vàng đã được NHNN thực hiện hiệu quả năm 2013; tuy nhiên, trong bối cảnh mới, giá vàng thế giới lập đỉnh rất cao, tâm lý kỳ vọng của thị trường tăng mạnh nên sau 9 phiên đấu thầu, khi chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế vẫn ở mức cao, NHNN đã chuyển sang bán vàng trực tiếp cho các ngân hàng thương mại nhà nước (Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank - pv) và Công ty SJC. Nhờ vậy, chênh lệch giá vàng đã giảm nhanh, hiện chỉ còn 3-4 triệu đồng/lượng.

Mặc dù mục tiêu kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới đã phần nào đạt được, song Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng thừa nhận, thị trường vàng còn diễn biến phức tạp, Việt Nam lại là nước không sản xuất vàng, nguồn cung hoàn toàn phụ thuộc nhập khẩu. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ thị trường vàng để đưa ra các chính sách phù hợp để ổn định thị trường.

Về câu hỏi tại sao chỉ bán vàng mà không mua? Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, từ năm 2014 đến nay, NHNN không cung vàng miếng ra thị trường vì NHNN không sản xuất vàng miếng. Với bối cảnh nhu cầu gia tăng, NHNN cung vàng và chưa đặt vấn đề mua lại. Còn đối với các ngân hàng thương mại nhà nước, khi bán vàng trong giai đoạn này, NHNN chủ yếu thực hiện giải pháp để tăng cung vàng.

Về lí do vì sao chỉ bán ở TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN chỉ cấp phép đối với doanh nghiệp kinh doanh mua bán vàng miếng chứ không có quy định bắt buộc ở địa điểm nào. Bản thân các doanh nghiệp và các TCTD sẽ tự xem xét, đánh giá nhu cầu của các tỉnh thành và mở các địa điểm mua bán vàng miếng. Do đó, thực tế nhu cầu chủ yếu ở TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các thành phố lớn, còn các tỉnh thành khác không có hiện tượng người dân xếp hàng mua vàng.

Qua trả lời chất vấn, Thống đốc cũng cho biết, hiện nay, có 22 tổ chức tín dụng và 16 doanh nghiệp kinh doanh mua/bán vàng miếng. Các ngân hàng, doanh nghiệp này mua bán vàng bình thường.

Sẽ lập sàn giao dịch vàng ở thời điểm phù hợp, không khuyến khích người dân tích trữ vàng

Tại phiên chất vấn, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng nhận được các câu hỏi liên quan đến thành lập sàn giao dịch vàng, cũng như các giải pháp phối hợp giữa các bộ ngành nhằm quản lý thị trường vàng hiệu quả hơn.

Đặt câu hỏi chất vấn, ĐBQH Đỗ Huy Khánh - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai cho biết, hiện nay, trên thế giới có rất nhiều nước thị trường phát triển cho phép thành lập sàn giao dịch vàng, thu hút nguồn lực vàng và mang lại nhiều cơ hội cho nhà đầu tư trong nước. Do vậy, đại biểu đề nghị Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết quan điểm về vấn đề này.

Trả lời câu hỏi đại biểu nêu, Thống đốc cho hay, một số nước đã thành lập sàn giao dịch vàng như Trung Quốc lập sàn giao dịch vàng tại Thượng Hải, tuy vậy, không nhiều nước trong khu vực thành lập sàn vàng.

Theo Thống đốc, lập sàn giao dịch vàng có mặt tích cực là giao dịch minh bạch, nhu cầu mua bán của người dân, doanh nghiệp, chủ thể sẽ thuận lợi hơn; tuy nhiên, để lập sàn vàng đòi hỏi phải đầu tư về cơ sở hạ tầng. Việt Nam không phải là sản xuất vàng vậy nên khi vàng giao dịch giữa các chủ thể trên thị trường cũng phải nhập từ thị trường vàng quốc tế.

Do vậy, Thống đốc cho biết, để lập sàn giao dịch vàng, NHNN sẽ cùng với các bộ ngành nghiên cứu, đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng để tham mưu, đề xuất Chính phủ ở thời điểm phù hợp và phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

“Có ý kiến cho rằng, do có nhiều bộ, ngành cùng tham gia quản lý và công tác phối hợp chưa tốt, nên hiệu quả quản lý thị trường vàng chưa cao. Đề nghị Thống đốc NHNN cho biết quan điểm và giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả hơn đối với vấn đề này trong thời gian tới”, ĐBQH Trần Thị Thanh Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang đặt câu hỏi chất vấn Thống đốc.

Trước câu hỏi đại biểu Trần Thị Thanh Hương quan tâm, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, mỗi lĩnh vực, mỗi ngành có cơ quan chủ trì thống nhất quản lý và có các bộ, ngành khác tích cực tham gia. Các nhiệm vụ này đã được quy định rõ trong văn bản quy phạm pháp luật, các bộ, ngành không trùng lắp nhau về trách nhiệm, thẩm quyền. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý thị trường vàng, các bộ, các ngành cần tăng cường phối hợp chặt chẽ.

“Thời gian qua, NHNN đã nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Công an. Trước khi tổ chức can thiệp thị trường vàng, NHNN đã họp, mời đại diện của các cơ quan, đặc biệt là Bộ Công an hỗ trợ, theo dõi quá trình triển khai để tránh các hành vi trục lợi, gian lận trong quá trình can thiệp thị trường”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Thị Hồng Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình về giải pháp để vàng trở thành nguồn lực của nền kinh tế, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, để chống vàng hóa và đô la hóa trong nền kinh tế, không khuyến khích người dân nắm giữ vàng. Do đó, nếu chuyển hóa sáng Việt Nam đồng sẽ có cơ hội đầu tư, kinh doanh, hoặc gửi tiền vào ngân hàng để cho vay sản xuất kinh doanh hoặc đầu tư vào lĩnh vực khác phục vụ sản xuất, kinh doanh.

"Tinh thần của NHNN là không khuyến khích người dân tích trữ vàng, đặc biệt là vàng miếng, bởi vàng miếng có giá trị cao, nên Nhà nước có chính sách độc quyền để xuất nhập khẩu vàng miếng và quản lý chặt chẽ hoạt động mua bán, kinh doanh vàng miếng", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng trả lời vấn đề đại biểu quan tâm.

Đối với giải pháp căn cơ quản lý thị trường vàng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN đã phối hợp với các bộ, ngành đánh giá tổng kết Nghị định số 24, tham mưu, đề xuất với Chính phủ về các giải pháp giải quyết vấn đề, tồn tại, hạn chế trong thời gian qua. Về lâu dài, quan điểm chung của Ngân hàng Nhà nước là: "chống vàng hóa, thực hiện các giải pháp để vàng không phải là mặt hàng hấp dẫn để đầu cơ."