Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, gần 7 năm chưa gỡ được thẻ vàng của EC đã ảnh hưởng rất lớn tới kinh tế, vị thế quốc tế của Việt Nam. Do vậy, để hội nhập sâu rộng, phát huy các hiệp ước thương mại thế hệ mới, nhất định phải tháo được thẻ vàng IUU.
Thông tin tại Hội nghị kiểm ngư Việt Nam 10 năm đồng hành cùng ngư dân, thực thi pháp luật và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, chống khai thác IUU vì một ngành thuỷ sản xanh và phát triển bền vững, ông Dương Văn Cường - Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư cho biết, với vai trò là cơ quan thường trực phòng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), trong 10 năm qua, Cục Kiểm ngư đã tích cực chủ động, phối hợp với các bộ, ngành địa phương liên quan tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ, Ban Bí thư ban hành các văn bản về chống khai thác IUU; Tham mưu Bộ trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Ban chỉ đạo Quốc gia (BCĐQG) về IUU, tổ chức nhiều cuộc họp và ban hành các văn bản chỉ đạo các ban, bộ ngành, địa phương có liên quan tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; Tham mưu tổ chức các cuộc họp, các Đoàn công tác liên ngành kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương triển khai các quy định chống khai thác IUU.
Đặc biệt, trong năm 2023 và quý I/2024, Cục Kiểm ngư đã tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành “Kế hoạch hành động chống khai thác IUU, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) lần thứ 4 (Quyết định 81/QĐ-TTg ngày 13/02/2023); Tham mưu, trình ban hành: 3 Công điện, 1 Kết luận của Thủ tướng Chính phủ, 4 Kết luận của Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia (BCĐQG) về IUU; Trình Bộ NN&PTNT ban hành trên 50 văn bản chỉ đạo, điều hành, đôn đốc, hướng dẫn địa phương chống khai thác IUU. Phối hợp với các các Bộ: Quốc phòng, Công an, các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương ven biển theo dõi, tổng hợp, xác minh tàu cá, ngư dân Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, xử lý. Định kỳ, đột xuất tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng BCĐQG kết quả chống khai thác IUU, đề xuất các giải pháp chống khai thác IUU; báo cáo tiến độ, trao đổi kết quả chống khai thác IUU của Việt Nam và chuẩn bị các nội dung làm việc với Đoàn Thanh tra của EC; Tham mưu tổ chức 1 Hội nghị do Thủ tướng Chính phủ chủ trì; 6 Hội nghị do Phó Thủ tướng Chính phủ chủ trì; 7 cuộc họp của Cơ quan thường trực BCĐQG về IUU; 3 chuyến khảo sát của Phó Thủ tướng Chính phủ; 3 Đoàn công tác của Bộ trưởng; 17 Đoàn công tác liên ngành cấp Thứ trưởng; Tham mưu tổ chức 2 Đoàn công tác của lãnh đạo Bộ đối thoại cấp cao với lãnh đạo của EC tại Bỉ để trao đổi các nỗ lực của Việt Nam trong chống khai thác IUU; tổ chức 2 cuộc họp trực tuyến với Tổng vụ các vấn đề về Biển và Thủy sản (DG-MARE).
Hiện Cục đang tiếp tục tham mưu cho BCĐQG chỉ đạo việc triển khai Chỉ thị 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư; trình ban hành Nghị quyết của Chính phủ thực hiện Chỉ thị 32-CT/TW; trình BCĐQG Kế hoạch làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 5; Báo cáo tiến độ, làm việc với EC, quyết tâm gỡ cảnh báo thẻ vàng tại đợt thanh tra lần thứ 5.
“Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, BCĐQG, Bộ NN&PTNT, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành có liên quan và nỗ lực của 28 tỉnh, thành phố có biển, đến nay chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo Thẻ vàng tại Việt Nam đã được nhiều kết quả tiến bộ, căn bản; các đoàn trhanh tra của EC ghi nhận việc chống khai thác IUU của Việt nam đi đúng hướng,…”- Phó Cục trưởng Cục kiểm ngư Dương Văn Cường nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Cục Kiểm ngư, mặc dù việc chống khai thác IUU đã đạt được nhiều kết quả cơ bản, tích cực trong thời gian vừa qua, cả về thể chế pháp luật lẫn việc triển khai trên thực địa, nhưng vẫn còn một số tồn tại hạn chế (đăc biệt là chấm dứt tình trạng tàu cá và ngư dân ta vi phạm vùng biển nước ngoài, xử lý tình trạng mất kết nối VMS) cần có thêm thời gian và nguồn lực đầu tư để giải quyết.
Chủ trì Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đã nhấn mạnh, lực lượng kiểm ngư đóng vai trò rất quan trọng cùng các lực lượng hải quân, cảnh sát biển, bộ đội biên phòng đảm bảo môi trường pháp lý, vùng biển an toàn của bà con ngư dân khai thác hải sản trên vùng biển Việt Nam.
Thứ trưởng cũng đặc biệt nhấn mạnh vai trò của lực lượng kiểm ngư trong nỗ lực gỡ thẻ vàng IUU. “Những công việc được giao đã hoàn thành nhưng phía trước đặt ra rất nhiều vấn đề, không chỉ xóa thẻ vàng mà còn phát triển ngành thủy sản theo hướng bền vững, giảm phát thải, xanh hóa, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ"- Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh.
Thứ trưởng cũng lưu ý, gần 7 năm chưa gỡ được thẻ vàng của EC đã ảnh hưởng rất lớn tới kinh tế, vị thế quốc tế của Việt Nam. “Để hội nhập sâu rộng, phát huy các hiệp ước thương mại thế hệ mới, nhất định phải tháo được thẻ vàng IUU”- Thứ trưởng nhấn mạnh.
Theo các quyết định của Bộ NN&PTNT/Tổng cục Thủy sản, Cục Kiểm ngư thuộc Tổng cục Thủy sản được thành lập và đi vào hoạt động từ ngày 28/12/2012. Đến ngày 15/4/2014 lực lượng Kiểm ngư Việt Nam đã chính thức ra mắt tại Đà Nẵng.
Theo Quyết định 1789/QĐ-BNN-TCCB của Bộ NN&PTNT, Cục Kiểm ngư gồm: 7 phòng, 1 trung tâm và 5 Chi cục Kiểm ngư Vùng, 1 cơ sở huấn luyện kiểm ngư. Cục Kiểm ngư được nâng địa vị pháp lý lên trực thuộc Bộ và bổ sung chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về bảo tồn, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản và thường trực BCĐQG về chống khai thác IUU.
Hiện đã có 24/28 tỉnh, thành phố có biển đã có kiểm ngư, trong đó có 2 Chi cục Kiểm ngư; 1 Chi cục Kiểm ngư và Thủy sản và 21 cơ quan kiểm ngư thuộc Chi cục Thủy sản.
Tổng số biên chế công chức Cục Kiểm ngư khoảng 300 chỉ tiêu; số lượng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động làm việc tại các cơ quan kiểm ngư địa phương là hơn 250 người và gần 300 thuyền viên tàu kiểm ngư.