Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ: “Cần đề cao vai trò xử lý nợ xấu của chính các TCTD”

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tham dự và phát biểu tại Hội nghị

Tham dự và chỉ đạo Hội nghị có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Thống đốc NHNN Việt Nam Lê Minh Hưng cùng đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương; đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành phố và đại diện lãnh đạo các chi nhánh NHNN, các NHTM trên cả nước.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho biết, ngày 21/6/2017, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 42/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Đây là một văn bản có giá trị pháp lý rất quan trọng khi lần đầu tiên, các vấn đề vướng mắc về pháp lý của ngành Ngân hàng liên quan đến xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm các khoản nợ của TCTD đã kéo dài nhiều năm qua được giải quyết trong một văn bản của Quốc hội, tạo cơ chế đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, khả thi nhằm đảm bảo quyền của chủ nợ trong xử lý nợ xấu, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho các TCTD phát huy tốt vai trò là kênh dẫn vốn chủ đạo, đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế.

Song song với quá trình xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu, NHNN cũng đã tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 1058/QĐ-TTg ngày 19/7/2017 phê duyệt Đề án cơ cấu lại các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020. Quyết định 1058 tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được và những bài học kinh nghiệm từ thực tế triển khai tái cơ cấu hệ thống các TCTD và xử lý nợ xấu, tập trung vào việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách về tiền tệ và hoạt động ngân hàng nhằm đổi mới mạnh mẽ và toàn diện các TCTD, trong đó đặc biệt chú trọng đổi mới mô hình quản trị, điều hành; nâng cao năng lực tài chính, tăng cường năng lực đánh giá, kiểm soát rủi ro; chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng đa dạng và hiện đại hóa các sản phẩm dịch vụ; tăng cường đổi mới công tác thanh tra, giám sát ngân hàng; cơ cấu lại các TCTD theo từng nhóm.

Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh phát biểu tại Hội nghị

Phó Thống đốc đánh giá, trên cơ sở Nghị quyết 42, Quyết định 1058, Quyết định 986 và Luật sửa đổi bổ sung một số điều Luật các Tổ chức tín dụng, đến nay, hầu hết các phương án cơ cấu lại của từng TCTD đã được NHNN phê duyệt; kết quả cơ cấu lại và xử lý nợ xấu của các TCTD bước đầu đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. Đó là năng lực tài chính của các TCTD được củng cố, vốn điều lệ tăng dần; Năng lực quản trị điều hành của các TCTD từng bước được nâng cao để tiệm cận với thông lệ quốc tế; Tính minh bạch trong hoạt động tín dụng của TCTD từng bước được cải thiện; Chất lượng tín dụng được nâng cao cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD; Công tác thanh tra, giám sát được tăng cường đã góp phần ngăn chặn, phát hiện và xử lý kiên quyết các rủi ro, tồn tại và sai phạm của TCTD, thúc đẩy các TCTD triển khai nghiêm túc, có hiệu quả Quyết định 1058. Đồng thời với đó, các nhiệm vụ và mục tiêu chủ yếu trong Chiến lược phát triển ngành ngân hàng trong thời gian tới đã đạt những kết quả bước đầu tích cực.

Đến nay, về cơ bản, các phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của từng TCTD đã được NHNN phê duyệt. Sự ổn định, an toàn của hệ thống các TCTD được giữ vững. Năng lực tài chính của các TCTD được củng cố, vốn điều lệ tăng dần. Chất lượng quản trị điều hành của các TCTD từng bước được nâng cao để tiệm cận với thông lệ quốc tế. Cơ cấu tổ chức bộ máy kiểm tra, giám sát ở tất cả các cấp từng bước được kiện toàn. Chức năng giám sát của HĐQT/HĐTV được tách bạch với chức năng quản lý của Ban điều hành. Hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ, đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động được chú trọng, tăng cường. Việc phân cấp, ủy quyền được thực hiện minh bạch. Công tác quản trị rủi ro tập trung vào các rủi ro trọng yếu bước đầu đem lại hiệu quả, chiến lược kinh doanh bước đầu phù hợp với văn hóa rủi ro và khẩu vị rủi ro; vai trò kiểm tra, đánh giá độc lập của Ban kiểm soát, kiểm toán nội bộ được phát huy, coi trọng. Chất lượng tín dụng của TCTD từng bước được cải thiện. Tính minh bạch trong hoạt động tín dụng cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng (theo Thông tư số 02) của hệ thống các TCTD tiếp tục được duy trì dưới mức 2% (đến ngày 31/8/2019 là 1,98%).

Toàn cảnh hội nghị

Tại Hội nghị, nhiều đại biểu cho rằng thực tế triển khai cho thấy Nghị quyết 42 đã góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình xử lý nợ xấu của các TCTD trước đây. Lũy kế từ ngày 15/8/2017 (thời điểm Nghị quyết 42 có hiệu lực) đến ngày 31/8/2019, toàn hệ thống TCTD đã xử lý được 236,8 nghìn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết số 42. Tính trung bình từ ngày 15/8/2017 đến ngày 31/8/2019, mỗi tháng toàn hệ thống xử lý được khoảng 9,6 nghìn tỷ đồng/tháng, cao hơn 4,7 nghìn tỷ đồng so với kết quả xử lý nợ xấu trung bình từ 2012-2017 trước khi Nghị quyết 42 có hiệu lực. Kết quả xử lý nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 cho thấy ý thức trả nợ của khách hàng đã được cải thiện một bước quan trọng. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy Nghị quyết 42 đã và đang phát huy hiệu quả, góp phần tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và đẩy mạnh công tác xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đồng tình với kết quả và đánh giá về xử lý nợ xấu của ngành ngân hàng, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Nghị quyết số 42, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD và Quyết định 1058 là một mốc son trong giai đoạn này về xử lý nợ xấu gắn với cơ cấu lại các tổ chức tín dụng”. Theo Phó Thủ tướng, bước vào giai đoạn mới, Nghị quyết Đại hội Đảng XII nêu rõ tình hình kinh tế đất nước là nợ công cao, áp lực lớn, nợ xấu cao (10,08% nợ nội bảng), rủi ro ảnh hưởng tới an toàn của hệ thống ngân hàng. Do đó, Đảng đã xác định nhiệm vụ trọng tâm của giai đoạn này là cơ cấu lại nền kinh tế trong đó có hệ thống tổ chức tín dụng và gắn với xử lý nợ xấu. Nhiệm vụ này còn khó khăn hơn khi dư địa chính sách tài khoá, tiền tệ đã chật hẹp, “độ mở” của nền kinh tế lớn, nếu giải quyết không khéo thì vừa không hiệu quả kinh tế, vừa gây bất ổn vĩ mô.

Trong quá trình tháo gỡ, Chính phủ nhận thấy chủ thể cuối cùng trong xử lý nợ xấu vẫn phải là các TCTD mặc dù đã bán nợ xấu cho VAMC. Do đó, bước sang giai đoạn này, cần đề cao vai trò xử lý nợ xấu của chính các TCTD. “Chúng tôi cảm ơn Quốc hội đã thấu hiểu chia sẻ những khó khăn trong xử lý nợ xấu để ban hành Nghị quyết số 42, tạo ra sự tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ TCTD trong xử lý nợ xấu. Hiện đã có 11 ngân hàng đạt chuẩn Basel II và nhiều ngân hàng “sạch” nợ ở VAMC”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ bày tỏ. Với tiến độ xử lý nợ xấu như hiện nay, Phó Thủ tướng tin tưởng nợ xấu sẽ giảm về dưới 3% vào cuối năm 2020, hoàn thành yêu cầu của Thủ tướng tại Quyết định số 986/QĐ-TTg, đóng góp tích cực vào cơ cấu lại tổ chức tín dụng và các chính sách vĩ mộ khác, góp phần giúp giữ vững được ổn định kinh tế vĩ mô, nâng hạng tín nhiệm quốc gia, tín nhiệm nhiều tổ chức tín dụng, củng cố nền tảng của hệ thống ngân hàng trong bối cảnh diễn biến thế giới khó lường. “Đây là nỗ lực lớn của ngành ngân hàng và sự chia sẻ, phối hợp trách nhiệm của các bộ, ngành khác, Toà án, Viện Kiểm sát và các địa phương”, Phó Thủ tướng khẳng định.

Tiếp tục triển khai Nghị quyết 42 và Quyết định 1058, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh mục tiêu: Ổn định vĩ mô là hàng đầu và gia tăng khả năng chống chịu của hệ thống ngân hàng trước các tác động từ bên ngoài và trong nước, bảo đảm an toàn hệ thống; đưa nợ xấu về dưới 3% tổng dư nợ vào cuối năm 2020. Quan điểm xử lý nợ xấu là kiên trì thực hiện nguyên tắc thị trường và chia sẻ rủi ro; tuân thủ quy định pháp luật nhưng có cơ chế thử nghiệm ở những trường hợp đặc thù; phát huy vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các tổ chức tín dụng; bảo đảm an toàn, hiệu quả; đề cao trách nhiệm cả hệ thống chính trị từ trung ương tới địa phương. Với trách nhiệm của các TCTD, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng cho rằng các TCTD tuân thủ và thượng tôn pháp luật trong xử lý nợ xấu, không có ngoại lệ; bảo đảm tỷ lệ an toàn vốn; tăng cường bồi dưỡng phát huy văn hoá doanh nghiệp, đạo đức nghề nghiệp; công khai trách nhiệm giải trình với nhà nước và cộng đồng.

Ngoài việc bám sát các Nghị quyết 42, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng cũng đề nghị NHNN bám sát Nghị quyết 01 hàng năm của Chính phủ; khẩn trương phê duyệt phương án cơ cấu lại các ngân hàng còn lại; tiếp tục chủ động phối hợp với các bộ ngành hoàn thiện phương án mua lại các ngân hàng yếu kém; xây dựng hệ thống kết nối dữ liệu thông tin tài sản; tăng cường hiệu lực hiệu quả thanh tra, kiểm tra của ngành, có cơ chế cảnh báo sớm, tập trung vào các vấn đề có rủi ro cao để không phát sinh thêm nợ xấu mới. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị chính quyền các địa phương tiếp tục phổ biến Nghị quyết số 42 tới các cấp để phối hợp, hỗ trợ ngành ngân hàng xử lý nợ xấu.