Việt Nam - Chuyển từ kiểm soát đại dịch thành công sang phục hồi kinh tế mạnh mẽ

 Đây là đánh giá sơ bộ của Văn phòng Nghiên cứu Kinh tế Vĩ mô ASEAN + 3 (AMRO) sau cuộc Tham vấn thường niên dưới hình thức trực tuyến với các cơ quan chức năng của Việt Nam vào tháng 12/2020 và tháng 1/2021. AMRO cũng cho rằng, trong bối cảnh bất định ngày càng gia tăng, việc tiếp tục hỗ trợ chính sách là điều cần thiết để thúc đẩy sự phục hồi kinh tế và tạo điều kiện chuyển đổi sang “trạng thái bình thường mới” sau đại dịch.

Triển vọng và những phát triển gần đây

“Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chậm lại xuống còn 2,9% vào năm 2020 do đại dịch nhưng dự kiến ​​sẽ tăng lên 7% vào năm 2021,” Tiến sĩ Seung Hyun Luke Hong – chuyên gia chính, trưởng đoàn AMRO nói. “Sự phục hồi dự kiến ​​sẽ được củng cố bởi sự phục hồi của nhu cầu bên ngoài, nền kinh tế trong nước có khả năng phục hồi, dòng vốn chảy vào và năng lực sản xuất tăng lên”.

Sau khi sụt giảm mạnh trong quý 2, tăng trưởng kinh tế bắt đầu phục hồi trong quý 3/2020. Sự phục hồi được nhận thấy trên diện rộng. Hoạt động sản xuất được thúc đẩy bởi lĩnh vực xuất khẩu phát triển mạnh mẽ, được hưởng lợi từ cơ cấu xuất khẩu tương đối linh hoạt của Việt Nam, cũng như sự chuyển hướng thương mại từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung. Trong khi đó, tiêu thụ nội địa phục hồi sau khi nới lỏng các hạn chế đi lại, kết quả của những nỗ lực ngăn chặn COVID-19 hiệu quả của chính quyền. Hơn nữa, sự phục hồi còn được hưởng lợi từ việc tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công.

Các rủi ro

Công bố của AMRO đã chỉ rõ, sự phục hồi kéo dài và không đồng đều của nền kinh tế toàn cầu có thể gây nguy hiểm cho sự phục hồi của yếu tố cầu bên ngoài. Trong khi nhu cầu trong nước đã tăng lên sau khi ngăn chặn tương đối thành công đại dịch, tuy nhiên vẫn còn  nguy cơ lây nhiễm thêm COVID-19. Hơn nữa, những tác động để lại của đại dịch, chẳng hạn như sự suy yếu của bảng cân đối kế toán của khu vực kinh doanh, và ảnh hưởng của thị trường lao động và tỷ lệ thất nghiệp, có thể làm suy yếu triển vọng phục hồi.

Về lĩnh vực tài chính, AMRO cho rằng rủi ro về chất lượng tài sản của hệ thống ngân hàng bị suy giảm sẽ làm xói mòn vùng đệm vốn tương đối mỏng của hệ thống ngân hàng. Các tổn thương cũng có thể xuất hiện từ phân khúc cho vay tiêu dùng khá lớn và từ việc các ngân hàng tăng mạnh nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp tăng. Lo ngại về rủi ro cao cũng như những bất ngờ về chính sách ở các nền kinh tế lớn có thể dẫn đến sự xáo động mới về giá tài sản và dòng vốn. Cuối cùng, các nhà chức trách nên theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến liên quan đến cáo buộc thao túng tiền tệ của Bộ Tài chính Hoa Kỳ.

Khuyến nghị chính sách

Một số khuyến nghị chính sách AMRO đưa ra bao gồm:

Hỗ trợ tài khóa lớn hơn thông qua cả các biện pháp thu và chi có thể cần thiết để hỗ trợ sự phục hồi kinh tế nếu động lực tăng trưởng suy yếu, trong khi hỗ trợ có mục tiêu cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa và các hộ gia đình thu nhập thấp cần được tiếp tục và thường xuyên xem xét sự phù hợp và tính hiệu quả. Việc tăng cường các chương trình hỗ trợ thông qua việc giải ngân đơn giản hơn và có mục tiêu tốt hơn sẽ tạo điều kiện sử dụng hiệu quả các nguồn vốn của Chính phủ.

Trong khi đó, với triển vọng lạm phát ổn định, điều cần thiết là chính sách tiền tệ vẫn hỗ trợ phục hồi kinh tế, giữ cho chi phí tài chính ở mức hợp lý cho các hộ gia đình và doanh nghiệp. Với các điều kiện tài chính phù hợp hơn, việc giám sát cho vay đối với các lĩnh vực rủi ro cần được tăng cường để đảm bảo giảm thiểu rủi ro bong bóng tài sản. Ngoài ra, tăng cường giám sát trong lĩnh vực này là rất quan trọng để bảo vệ chất lượng tín dụng ngân hàng trong thời gian tới.

Về mặt đối ngoại, với những bất ổn ở mức độ cao trong quá trình phục hồi toàn cầu sau đại dịch, các nỗ lực của chính quyền nhằm tăng cường vùng đệm bên ngoài cần được tiếp tục và được hỗ trợ với sự linh hoạt hơn trong tỷ giá hối đoái.

Cuối cùng, điều cần thiết là phải đảm bảo tiếp tục hỗ trợ cho các vấn đề phát triển dài hạn, chẳng hạn như phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, mạng lưới an sinh xã hội và đặc biệt là sức khỏe cộng đồng, đồng thời quản lý chặt chẽ các rủi ro đối với sự bền vững tài khóa dài hạn.