Dự thảo thông tư thay thế Thông tư 02/2012 hướng dẫn giao dịch ngoại tệ giữa NHNN và TCTD được phép hoạt động ngoại hối

Được biết, Thông tư số 02/2012/TT-NHNN đã được ban hành và triển khai trong 8 năm qua và được sửa đổi bổ sung một số lần. Đến nay, nhiều nội dung tại Thông tư cần được sửa đổi bổ sung để phù hợp với các văn bản liên quan được ban hành hoặc sửa đổi sau khi Thông tư trên có hiệu lực và để phù hợp với sự thay đổi của thị trường.

Ngoài ra, Khoản 3 Điều 18 Thông tư số 02 quy định: “Trong trường hợp thanh toán chậm…, bên thanh toán chậm sẽ chịu mức phạt như sau: a) Nếu bằng ngoại tệ, mức phạt tối đa 150% lãi suất LIBOR 01 tuần của đồng tiền thanh toán tại ngày phát sinh thanh toán chậm tính trên số tiền và số ngày trả chậm”. Tuy nhiên, theo thông báo của Cơ quan quản lý dịch vụ tài chính Anh (FCA), lãi suất LIBOR tham chiếu nói trên chỉ được công bố đến hết năm 2021.

Do đó, việc ban hành Thông tư thay thế Thông tư số 02 là cần thiết nhằm hoàn thiện hệ thống khuôn khổ pháp lý hướng dẫn đối với hoạt động giao dịch hối đoái giữa NHNN với các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Dự thảo Thông tư thay thế bao gồm 5 chương, 22 điều, phạm vi điều chỉnh là giao dịch ngoại tệ giữa NHNN và tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối có quan hệ giao dịch ngoại tệ với NHNN. Chỉ các TCTD được NHNN chấp thuận mới được tham gia giao dịch ngoại tệ với NHNN.

NHNN giao dịch mua, bán Đồng Việt Nam và Đô la Mỹ với tổ chức tín dụng được phép có quan hệ giao dịch ngoại tệ NHNN. Trường hợp thực hiện giao dịch Đồng Việt Nam và loại ngoại tệ khác, NHNN thông báo cho TCTD được phép có quan hệ giao dịch ngoại tệ. Tỷ giá mua, bán của từng loại hình giao dịch, giá mua quyền chọn mua, bán ngoại tệ do NHNN quyết định và thông báo cho TCTD.

NHNN giao dịch ngoại tệ với TCTD bằng các loại hình giao dịch: giao dịch ngay, giao dịch kỳ hạn, giao dịch hoán đổi, giao dịch quyền chọn và các loại hình giao dịch khác do NHNN quyết định trong từng thời kỳ. Kỳ hạn của giao dịch kỳ hạn, giao dịch hoán đổi, giao dịch quyền chọn tối đa là 365 ngày kể từ ngày giao dịch.

Thời gian giao dịch ngoại tệ theo giờ làm việc chính thức của NHNN vào các ngày làm việc trong tuần. Trường hợp phát sinh giao dịch ngoại tệ ngoài thời gian giao dịch quy định tại khoản 1 Điều này, TCTD phải tổ chức thực hiện các giao dịch thông suốt, an toàn, đảm bảo quản lý rủi ro.

Về thanh toán, thanh toán cho giao dịch ngoại tệ phải được thực hiện theo hướng dẫn thanh toán chuẩn do TCTD đăng ký với NHNN. Trường hợp thanh toán chậm so với thỏa thuận giao dịch giữa NHNN và TCTD, bên thanh toán chậm phải chịu phạt. Nếu bằng đồng ngoại tệ, mức phạt tối đa bằng 150% lãi suất do ngân hàng đại lý thanh toán của bên bị thanh toán chậm áp dụng trên tài khoản thanh toán chuẩn nhận ngoại tệ tại thời điểm phát sinh tính trên số tiền và số ngày chậm trả. Nếu bằng Đồng Việt Nam, mức phạt tối đa bằng 150% lãi suất cho vay tái cấp vốn của NHNN tại thời điểm phát sinh thanh toán chậm tính trên số tiền và số ngày chậm trả.

TCTD phải báo cáo NHNN (Sở Giao dịch) tình hình giao dịch ngoại tệ với TCTD khác theo quy định chế độ báo cáo hiện hành của NHNN nếu không sử dụng hệ thống giao dịch của Refinitiv. Nếu sử dụng hệ thống giao dịch của Refinitiv, thực hiện báo cáo theo quy trình hướng dẫn báo cáo giao dịch ngoại tệ qua hệ thống giao dịch của Refinitiv do NHNN ban hành: báo cáo trong vòng 15 phút nếu giao dịch trên hệ thống và báo cáo trong vòng 45 phút nếu giao dịch ngoài hệ thống.

NHNN tạm ngừng giao dịch ngoại tệ với TCTD trong 3 tháng nếu TCTD gửi báo cáo không đúng thời hạn hoặc không đúng nội dung; không gửi báo cáo theo quy định từ 3 lần trở lên trong 1 quý.

TCTD bị kiểm soát đặc biệt; bị thu hẹp hoặc đình chỉ hoạt động giao dịch ngoại hối theo kết luận, thông báo của NHNN (Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng) sẽ bị tạm ngừng giao dịch ngoại tệ. NHNN hủy quan hệ giao dịch ngoại tệ với TCTD nếu TCTD bị thu hồi giấy phép theo quy định tại  Luật Các tổ chức tín dụng; có những vi phạm nghiêm trọng trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng liên quan đến hoạt động ngoại hối theo kết luận, thông báo của Ngân hàng Nhà nước (Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng).

Về điều khoản chuyển tiếp, TCTD đã thiết lập quan hệ giao dịch hối đoái với NHNN trước ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành tiếp tục thực hiện giao dịch ngoại tệ với NHNN, không phải làm thủ tục đăng ký lại.