Ngành Ngân hàng quyết tâm thực hiện có hiệu quả chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cho biết, căn cứ diễn biến, tình hình thực tế Hội nghị về công tác tín dụng và triển khai Thông tư số 02/2023/TT-NHNN được tổ chức nhằm mục đích đánh giá lại công tác tín dụng những tháng đầu năm 2023 của toàn ngành, định hướng triển khai thời gian tới và thông tin rộng rãi đến toàn ngành về việc triển khai Thông tư số 02/2023/TT-NHNN (Thông tư 02).

Sức hấp thụ vốn yếu khiến tăng trưởng

tín dụng thấp

Nhìn nhận năm 2022 và đầu năm 2023, nền kinh tế nói chung và ngành Ngân hàng nói riêng phải đối mặt với rất nhiều khó khăn: kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại, lạm phát vẫn cao; rủi ro bất ổn tài chính khi một số ngân hàng tại Mỹ, châu Âu khó khăn, đóng cửa; sự kiện rút tiền hàng loạt tại SCB ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động của các tổ chức tín dụng trong nước; hoạt động sản xuất, kinh doanh nói chung gặp nhiều khó khăn; các thị trường xuất, nhập khẩu lớn, truyền thống của Việt Nam bị thu hẹp....

Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cho biết, bối cảnh đó đã đặt ra nhiều sức ép và thách thức đan xen đối với hoạt động tín dụng của ngành Ngân hàng. Một mặt, cầu tín dụng của nền kinh tế giảm do 3 động lực tăng trưởng suy yếu (gồm cầu đầu tư phục vụ sản xuất kinh doanh, cầu tiêu dùng giảm và giải ngân đầu tư công chậm), ảnh hưởng tới khả năng hấp thụ vốn tín dụng của nền kinh tế.

Ở một khía cạnh khác, trong bối cảnh thị trường vốn (thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường chứng khoán), chưa thực sự phát huy hiệu quả, chưa phát triển tương xứng với vai trò cung ứng vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế, thì áp lực vốn đối với tín dụng ngân hàng tiếp tục ở mức cao, nhất là vốn cho lĩnh vực bất động sản, đầu tư hạ tầng...

Nhận diện được các khó khăn, thách thức, ngay từ đầu năm, NHNN đã đề ra các giải pháp cho hoạt động của ngành, trong đó có công tác tín dụng. Trên cơ sở mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 khoảng 6,5% và lạm phát khoảng 4,5% được Quốc hội, Chính phủ đặt ra, NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng năm 2023 khoảng 14 - 15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế, hướng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, tiếp tục kiểm soát rủi ro tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.

Theo bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, từ đầu năm đến nay, NHNN đã tích cực thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, khơi thông dòng vốn tín dụng, cụ thể: Rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động cấp tín dụng nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động của các TCTD; Phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam triển khai gói tài chính tiêu dùng lên tới 20.000 tỷ đồng của Công ty Tài chính HD Saison và Công ty Tài chính Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng SMBC cho công nhân vay với lãi suất ưu đãi; Phối hợp các Bộ, ngành, địa phương, các Hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp đẩy mạnh triển khai Chương trình kết nối ngân hàng – doanh nghiệp, các Hội nghị tín dụng chuyên đề (DNNVV, Hợp tác xã, nông sản xuất khẩu chủ lực,…) nhằm tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng; Tích cực triển khai chính sách hỗ trợ 2% lãi suất đối với một số ngành, lĩnh vực thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội....

Về chương trình 120.000 tỷ đồng, NHNN đã khẩn trương có văn bản số 2308/NHNN-TD ngày 01/4/2023 hướng dẫn các nội dung chính về lãi suất, thời gian ưu đãi để đảm bảo triển khai thống nhất cho các NHTM và các khách hàng thuộc đối tượng vay vốn; chương trình đã triển khai từ 01/4/2023. Về phía Bộ Xây dựng đã có Công văn số 1551/BXD-QLN ngày 20/04/2023 về danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí được tham gia đầu tư xây dựng, mua nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ;...

Với các giải pháp quyết liệt từ ngành Ngân hàng, đến ngày 20/4/2023, tăng trưởng tín dụng đạt trên 12,23 triệu tỷ đồng, tăng 2,57% so với cuối năm 2022, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2022.

Phân tích từ góc độ quản lý, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cho rằng, tín dụng tăng thấp ngoài nguyên nhân từ phía cầu tín dụng thấp và thận trọng trong cấp tín dụng của các ngân hàng như đã nêu ở trên, còn có nguyên nhân do thị trường bất động sản (BĐS) tiếp tục khó khăn (chủ yếu liên quan đến vấn đề pháp lý dự án) dẫn tới tín dụng BĐS tăng chậm hơn nhiều so với các năm trước, kéo theo tăng tín dụng chung ở mức thấp...

"Thanh khoản hệ thống ngân hàng rất dồi dào, không có lý do gì để nói tín dụng tăng trưởng thấp vì thiếu vốn, thiếu room tín dụng. Đồng thời, NHNN đã tạo điều kiện rất tích cực hỗ trợ gỡ khó khăn cho thị trường BĐS", Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định, đồng thời nhấn mạnh: "Ngân hàng Nhà nước đã sử dụng tất cả những công cụ chính sách có thể được để tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp và người dân".

Phát biểu tại hội nghị, đại diện các ngân hàng: Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank, Techcombank, MB.... cùng đại diện lãnh đạo NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố đều cho rằng, sức hấp thụ vốn của nền kinh tế là thách thức chính hiện nay đối với tăng trưởng tín dụng.

Bà Phùng Thị Bình, Phó Tổng Giám đốc Agribank cho biết, tăng trưởng tín dụng tại hầu hết các khu vực của ngân hàng đều giảm so với cùng kỳ năm 2022. Nguyên nhân của tín dụng giảm không phải do chính sách mà do sức hấp thụ vốn của nền kinh tế. Để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, Agribank đã tổ chức nhiều hội nghị tín dụng và đưa ra các giải pháp tín dụng để hỗ trợ khách hàng.

Bà Đinh Thị Thái, Phó Tổng Giám đốc Vietcombank cho biết, để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, ngay từ đầu năm Vietcombank có 2 đợt giảm mạnh lãi suất để hỗ trợ khách hàng. Hiện nay ngân hàng cũng đang nghiên cứu các sản phẩm, giải pháp để đẩy nhanh vốn ra thị trường. Tuy vậy, tăng trưởng tín dụng vẫn thấp do sức hấp thụ vốn của nền kinh tế còn thấp.

Cùng chung quan điểm, ông Lê Ngọc Lâm, Tổng Giám đốc BIDV cũng cho biết, BIDV luôn thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, NHNN, luôn tiên phong giảm lãi suất. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy nhu cầu vay vốn giảm so với giai đoạn trước do các đơn hàng xuất khẩu giảm, khách hàng cá nhân vay tiêu dùng giảm sút.... 

"Tất cả các NHTM đều tập trung toàn lực để thực hiện chỉ đạo của NHNN một cách hiệu quả nhất", ông Nguyễn Hoàng Dũng, Phó Tổng Giám đốc phụ trách VietinBank chia sẻ và khẳng định: "Ngành Ngân hàng đã thể hiện trách nhiệm cao nhất với nền kinh tế. Tuy nhiên, dư địa để ngành hỗ trợ nền kinh tế không còn nhiều".

Bày tỏ sự đồng tình với các phát biểu của các ngân hàng thương mại về nguyên nhân tăng trưởng tín dụng ở mức thấp, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, nhìn tổng quan hoạt động của các doanh nghiệp đang rất khó khăn dẫn đến sức hấp thụ vốn thấp. Dù các TCTD đã rất cố gắng giảm lãi suất đầu vào để giảm lãi suất cho vay nhưng để tăng trưởng tín dụng cũng rất khó khăn.

"Ngân hàng không thiếu vốn, room tín dụng không vướng, doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng. Tuy nhiên, với sức hấp thụ vốn thấp như hiện nay, dù lãi suất có thấp nữa thì các doanh nghiệp cũng không vay. Vậy nên, việc ban hành Thông tư 02 là cần thiết", TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh.

Ban hành Thông tư 02 là kịp thời và cần thiết

Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, kết quả tín dụng trong những tháng đầu năm đặt ra cho NHNN và ngành Ngân hàng bài toán cần trả lời trước các cơ quan Nhà nước về đáp ứng vốn cho sản xuất, kinh doanh, vốn cho mục tiêu phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội mà vẫn phải đảm bảo an toàn hoạt động hệ thống; trong khi nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong trả nợ các khoản vay tại các TCTD, nguy có nhảy nhóm nợ là rất cao, dẫn tới khó để tiếp tục tiếp cận vốn vay duy trì và khôi phục sản xuất kinh doanh.

Trước tình hình đó, để tạo điều kiện cho hoạt động tín dụng của ngành Ngân hàng, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 08/4/2023, Nghị quyết 59/NQ-CP ngày 23/4/2023, làm căn cứ để NHNN đã ban hành Thông tư 02 ngày 23/4/2023 quy định về việc TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn, tương tự như đã triển khai trong giai đoạn dịch COVID-19.

Thông tin cụ thể về Thông tư 02, bà Hà Thu Giang cho biết, đối tượng của Thông tư 02 là khách hàng (tổ chức, cá nhân) gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và khách hàng gặp khó khăn trả nợ vay phục vụ nhu cầu đời sống, tiêu dùng. Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng được thực hiện kể từ ngày 24/4/2023 đến hết ngày 30/6/2024.

Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ đối với số dư nợ gốc và/hoặc lãi của khoản nợ và đáp ứng các quy định như: Dư nợ gốc phát sinh trước ngày thông tư có hiệu lực và từ hoạt động cho vay, cho thuê tài chính; Phát sinh nghĩa vụ trả nợ gốc và/hoặc lãi trong khoảng thời gian từ ngày thông tư này có hiệu lực đến hết ngày 30/6/2024; Số dư nợ của khoản nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ còn trong hạn hoặc quá hạn đến 10 (mười) ngày kể từ ngày đến hạn thanh toán, thời hạn trả nợ theo hợp đồng, thỏa thuận; Được tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đánh giá khách hàng không có khả năng trả nợ đúng hạn nợ gốc và/hoặc lãi theo hợp đồng, thỏa thuận do doanh thu, thu nhập sụt giảm so với doanh thu, thu nhập tại phương án trả nợ gốc và/hoặc lãi theo hợp đồng, thỏa thuận; Thời gian cơ cấu lại thời hạn trả nợ (kể cả trường hợp gia hạn nợ) được xác định phù hợp với mức độ khó khăn của khách hàng và không vượt quá 12 tháng kể từ ngày đến hạn của số dư nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ...

Điểm đáng lưu ý của Thông tư 02 so với các thông tư cơ cấu lại nợ trước đấy là Thông tư 02 cho phép các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được quyền chủ động trong việc xem xét, đánh giá khó khăn của khách hàng để quyết định việc cơ cấu lại khoản nợ vay của khách hàng. Việc trích lập dự phòng rủi ro tín dụng được thực hiện trong 2 năm: (i) Đến 31/12/2023 là 50% số tiền phải trích bổ sung; (ii) Đến 31/12/2024 là đủ 100% số tiền phải trích bổ sung....

Tại hội nghị, các TCTD đều có chung quan điểm việc NHNN ban hành Thông tư 02 là kịp thời và cần thiết để tháo gỡ khó khăn cho ngân hàng và doanh nghiệp, trong đó các doanh nghiệp là đối tượng thụ hưởng lớn nhất.

"BIDV đánh giá cao các chính sách được Chính phủ và NHNN đưa ra thời gian qua, đặc biệt Thông tư 02 vừa ban hành. Đây là giải pháp hữu hiệu giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn. BIDV sẽ triển khai trên toàn hệ thống để chính sách này vào thực tế nhanh nhất", ông Lê Ngọc Lâm phát biểu.

Ông Nguyễn Hoàng Dũng đánh giá, Thông tư 02 là giải pháp mạnh để tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, đặc biệt các doanh nghiệp sẽ hưởng lợi rất nhiều và rủi ro đối với các NHTM là rất lớn. "Các NHTM cũng là doanh nghiệp và phải có trách nhiệm với nhà nước, với cổ đông, với nhân viên.... do vậy các NHTM cần sự công bằng. Một trong những giải pháp trước mắt để hỗ trợ ngân hàng là giảm lãi suất tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại các Ngân hàng", ông Nguyễn Hoàng Dũng đề nghị.

Ông Phạm Quang Thắng, Phó Tổng Giám đốc Techcombank cho rằng Thông tư 02 ban hành kịp thời, đáp ứng mong muốn của thị trường về ổn định dòng tiền của doanh nghiệp và khôi phục sản xuất kinh doanh để phát triển. "Chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm thực hiện cơ cấu nợ trong giai đoạn COVID-19. Với kinh nghiệm đó, việc triển khai Thông tư 02 sẽ đạt hiệu quả cao", ông Phạm Quang Thắng chia sẻ.

Bà Michele Wee, Tổng Giám đốc Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam cam kết sẽ thực hiện tốt Thông tư 02 để hỗ trợ khách hàng. Đồng thời cho biết sẽ lấy ý kiến các phòng, ban về Thông tư 02, sau đó có kiến nghị với NHNN để thực hiện có hiệu quả nhất.

Đánh giá cao việc NHNN ban hành Thông tư 02, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, cần phải có thêm các giải pháp để thúc đẩy cầu tín dụng trong nền kinh tế. Theo đó, giải pháp đầu tiên là đẩy mạnh đầu tư công, giải pháp tiếp theo là kích cầu tiêu dùng trong nền kinh tế.

Đối với việc triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được 4 NHTM nhà nước thực hiện, các vướng mắc đang ở phía các bộ, ngành và địa phương. Do đó, TS. Nguyễn Quốc Hùng đề nghị, các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh việc tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, đặc biệt là những vướng mắc liên quan đến pháp lý.

Triển khai quyết liệt Thông tư 02 và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp

Phát biểu tại hội nghị, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cho biết, sáng ngày 25/4, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo buổi họp cùng với 4 NHTM Nhà nước và các bộ, ngành để bàn một số các giải pháp hỗ trợ nền kinh tế, hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp, hỗ trợ thị trường BĐS và các định hướng giảm lãi suất cho vay đối với nền kinh tế.

"Tin vui là 4 NHTM Nhà nước chiếm trên 50% thị trường tín dụng của Việt Nam đều đồng thuận rất cao với chủ trương của Chính phủ và NHNN trong việc giảm lãi suất cho vay trong thời gian tới", ông Phạm Chí Quang cho biết và chia sẻ thêm: "Với định hướng đó và sự cam kết của các NHTM, NHNN sẽ tiếp tục đưa ra nhiều giải pháp chính sách, một mặt hỗ trợ các ngân hàng giảm lãi suất, mặt khác điều hành để tạo thanh khoản ổn định, tạo niềm tin vững chắc cho thị trường trong việc hỗ trợ các TCTD cung ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế với lãi suất cho vay hợp lý nhằm hỗ trợ quá trình phục hồi nền kinh tế trong thời gian tới".

Phát biểu kết luận hội nghị, một lần nữa Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú khẳng định về mặt cơ chế chính sách từ ngành Ngân hàng đối với tăng trưởng tín dụng là không vướng và các ngân hàng đã tìm mọi giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng tín dụng chậm chủ yếu đến từ phía nền kinh tế và doanh nghiệp (hấp thụ vốn kém, doanh nghiệp không có đơn hàng, thủ tục và các yếu tố pháp lý các dự án chậm nên không có hợp đồng để làm căn cứ giải ngân....).

Phó Thống đốc Thường trực đánh giá cao các NHTM, đặc biệt là 4 NHTM Nhà nước và các NHTM cổ phần lớn đã chủ động tìm các giải pháp tháo gỡ khó khăn hiện nay. Tuy nhiên, để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, kích cầu tín dụng trong nền kinh tế, cần tiếp tục giảm lãi suất.

"Ngành Ngân hàng đang giải quyết đồng thời cả 2 vai: hỗ trợ nền kinh tế nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn, ổn định của hệ thống TCTD. Do đó, cần phải hài hòa 2 vai này", Phó Thống đốc Đào Minh Tú lưu ý.

Trên cơ sở đó, Phó Thống đốc yêu cầu trong giai đoạn hiện nay và sắp tới, toàn ngành Ngân hàng tập trung coi công tác tín dụng là quan trọng. Lãnh đạo các NHTM cần tập trung chỉ đạo điều hành tín dụng, đẩy mạnh khối lượng để tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế nhưng vẫn đảm bảo an toàn. Chủ động đề xuất, kiến nghị về cơ chế chính sách với NHNN, chính quyền địa phương… nhằm tháo gỡ các khó khăn.

Về nhiệm vụ cụ thể, Phó Thống đốc yêu cầu:

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 01.

Thứ hai, hướng dòng vốn vào sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo quy định của Chính phủ; Kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào lĩnh vực rủi ro; tiếp tục cải thiện thủ tục hành chính, tăng khả năng tiếp cận vốn cho khách hàng.

Thứ ba, cần quán triệt các nội dung tại Văn bản số 2931 (ngày 24/4) liên quan đến cho vay BĐS. Đối với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, phía ngân hàng không còn vướng mắc, điều kiện vay vốn hoàn toàn đơn giản. Đề nghị 4 NHTM Nhà nước tuyên truyền rộng về gói tín dụng này. Khi triển khai dự án nào thì cần công bố rõ ràng.

Thứ tư, tiếp tục triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, tuyệt đối không được từ chối các khoản đủ điều kiện hưởng gói hỗ trợ này.

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động kết nối ngân hàng - doanh nghiệp để hỗ trợ doanh nghiệp.

Thứ sáu, tiếp tục tiết giảm chi phí, để giảm mặt bằng lãi suất cho vay. Hiệp hội Ngân hàng tiếp tục vận động các NHTM nhà nước, NHTM quy mô lớn giảm lãi suất để có mặt bằng lãi suất hợp lý hơn.

Về triển khai Thông tư 02, Phó Thống đốc cho biết, Thông tư 02 có tác dụng trực tiếp tới doanh nghiệp. Do đó, trong quá trình triển khai cần phải quan tâm đến chất lượng tín dụng, chất lượng nợ sau cơ cấu… Các TCTD cần ban hành quy chế nội bộ về triển khai Thông tư 02 nhưng không làm tăng thêm các điều kiện. Đồng thời, tuyên truyển phổ biến để các hiệp hội, doanh nghiệp nắm. Nếu có khó khăn, kiến nghị ngay với Vụ Tín dụng các ngành kinh tế để báo cáo lãnh đạo NHNN.

 NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, tăng cường phối hợp và giám sát quá trình triển khai. Đẩy mạnh thông tin tuyền truyền về Thông tư 02 để các đối tượng trong diện thụ hưởng nắm được.

Đối với các vụ, cục, đơn vị trực thuộc NHNN, Phó Thống đốc yêu cầu, cần thực hiện theo dõi, giám sát việc triển khai Thông tư 02. Ngoài ra, Vụ Chính sách tiền tệ theo dõi sát diễn biến mặt bằng lãi suất, phối hợp với Hiệp hội Ngân hàng vận động các ngân hàng tiếp tục hạ lãi suất. Còn với Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, theo dõi, giám sát chặt chẽ việc triển khai Thông tư 02, kiến nghị xử lý kịp thời các sai phạm...