Tác động của dịch COVID-19 đối với kinh tế khu vực ASEAN+3

Báo cáo nhận định, hầu hết các quốc gia trong khu vực ASEAN + 3 đã bị lây nhiễm căn bệnh này và  có thể bị ảnh hưởng tương tự như ở Trung Quốc. Kênh tác động chính là thông qua đi lại, du lịch và các ngành công nghiệp phụ trợ liên quan, cũng như sản xuất và xuất khẩu các nguyên, vật liệu đầu vào trung gian liên quan đến sản xuất thành phẩm ở các địa phương bị ảnh hưởng nặng nề ở Trung Quốc. Ngoài ra, các biện pháp trong nước để ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh có thể phá vỡ sản xuất (và đầu tư) và tác động đến tiêu dùng. Mức độ ảnh hưởng lớn và lan rộng đến mức nào sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của đợt bùng phát. Hơn nữa, nếu nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc hơn dự kiến ​​trong năm 2020 thì những ảnh hưởng đối với các nền kinh tế khu vực có thể là nghiêm trọng.

Tác động đến thị trường tài chính

Thị trường châu Á đã phản ứng rất tiêu cực với tin tức về sự bùng phát của  virus corona trước khi lắng dịu đôi chút. Trong khi các thị trường ở Trung Quốc và Hồng Kông, Trung Quốc (sau đây là Hồng Kông) bị ảnh hưởng nặng nề nhất, cổ phiếu và tiền tệ của ASEAN cũng bị bán tháo. Tất cả các thị trường trái phiếu khu vực đều chứng kiến ​​sự sụt giảm đáng kể về lợi suất, phần lớn là do sự sụt giảm của lợi suất toàn cầu, trong khi các yếu tố bất thường cũng đóng một vai trò.

Phản ứng thị trường cổ phiếu khác nhau giữa các ngành. Không có gì đáng ngạc nhiên, cổ phiếu du lịch và năng lượng suy yếu nhiều nhất, trong khi cổ phiếu chăm sóc sức khỏe tăng. Sự giảm sút của thị trường vốn theo ngành cho thấy kỳ vọng của thị trường về các hoạt động kinh tế có thể bị ảnh hưởng. Du lịch giảm sẽ ảnh hưởng đến khu vực tiêu dùng không thiết yếu, bao gồm khách sạn và hoạt động giải trí, trong khi hoạt động kinh tế nói chung suy yếu và do vậy,  nhu cầu năng lượng sẽ đem đến những ngã rẽ cho các cổ phiếu ngành này. Ngành vật liệu cũng đã phản ứng tiêu cực vì nhu cầu từ Trung Quốc được dự báo ​​sẽ giảm.

Hiệu quả thị trường cũng khác nhau giữa các quốc gia,  Hồng Kông, Hàn Quốc và Thái Lan là các thị trường bị ảnh hưởng nhất. Bên ngoài Trung Quốc, giá cổ phiếu của Hồng Kông đã giảm nhiều nhất, có lẽ là do có mối quan hệ chặt chẽ với đại lục, tình trạng bất ổn xã hội đang diễn ra và những ám ảnh tồi tệ của dịch SARS trước đây để lại, khi khoảng 22% trường hợp nhiễm bệnh toàn cầu được ghi nhận tại Hồng Kông. Trong số các loại tiền tệ trong khu vực, đồng won Hàn Quốc và đồng baht Thái  là những đồng tiền có kết quả hoạt động tồi tệ nhất, thêm vào đó là sự yếu kém của thị trường chứng khoán. Bên cạnh tác động đến ngành du lịch và năng lượng, các lĩnh vực cụ thể như mặt hàng tiêu dùng (bao gồm thực phẩm, sản phẩm gia dụng và cá nhân) ở Hàn Quốc và Singapore, các vật liệu (bao gồm khai thác, kim loại và nhựa) ở Malaysia và Indonesia cũng bị  sụt giảm mạnh do nhu cầu yếu hơn đáng kể từ Trung Quốc và khu vực.

Tác động đến kinh tế

Bên cạnh sự lây lan của dịch bệnh, có một số kênh chính mà qua đó hoạt động kinh tế trong khu vực có thể bị ảnh hưởng,  bao gồm sự ngưng trệ thấy rõ trong ngành du lịch, sự suy giảm rõ rệt trong nền kinh tế Trung Quốc, sự gián đoạn đối với chuỗi cung ứng khu vực, hành vi tránh lây nhiễm công cộng và các biện pháp trong nước để kiểm soát dịch bệnh:

• Ngày nay, các nền kinh tế khu vực đã trở nên phụ thuộc nhiều hơn vào du lịch Trung Quốc so với thời dịch SARS, do đó, ngay cả một lệnh cấm vận tương đối ngắn đối với du lịch Trung Quốc sẽ có tác động lớn hơn nhiều. Thật vậy, sự sụt giảm lượng người Trung Quốc đi du lịch đã được cảm nhận rõ rệt trong toàn khu vực.

• Nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của Trung Quốc yếu hơn có thể trở nên đặc biệt quan trọng đối với khu vực nếu tình trạng suy thoái kinh tế trở nên tồi tệ hơn, do chuỗi cung ứng khu vực có tính tích hợp cao.

 • Nếu căn bệnh này lan rộng hơn trong khu vực hoặc nỗi lo sợ lây nhiễm tăng, các nền kinh tế khu vực có thể bị ảnh hưởng trực tiếp từ dịch bệnh cũng như gián tiếp từ việc thực hiện hoặc tăng cường các biện pháp ngăn chặn virus. Điều này có thể gây tổn hại cho hoạt động kinh tế tương tự như những gì đang diễn ra ở Trung Quốc, mặc dù ở cấp độ thấp hơn do hậu quả của sự gián đoạn trong sản xuất và tiêu dùng trong nước.

Mặc dù tác động của dịch SARS đối với du lịch Trung Quốc trong khu vực vào đầu những năm 2000 đã rõ ràng, nhưng lần này những tác động chắc chắn sẽ tồi tệ hơn nhiều. Số lượng du khách Trung Quốc du lịch trong khu vực ASEAN+3  đã tăng lên gấp nhiều lần trong gần hai mươi năm qua,  tăng từ chưa đầy 20% của tất cả khách du lịch trong năm 2002 lên hơn 40% trong năm 2018, hoặc từ khoảng 10 triệu đến hơn 80 triệu. Các quốc gia riêng lẻ trong khu vực đã được hưởng lợi từ sự tăng trưởng số khách du lịch từ Trung Quốc, gần 80% du khách ở Hồng Kông trong năm 2018 là khách Trung Quốc, hơn 30% ở Campuchia, Hàn Quốc và Việt Nam, và khoảng 30% ở Thái Lan và Nhật Bản. Trước khi dịch SARS bùng phát, năm 2002, tỷ lệ này thấp hơn nhiều, chỉ có 41% ở Hồng Kông và dưới 10% ở các khu vực còn lại.

Tương ứng, tầm quan trọng của đóng góp du lịch đối với GDP các nền kinh tế khu vực đã tăng lên. Hội đồng Du lịch Thế giới ước tính rằng lợi ích trực tiếp của du lịch trong khu vực là cao nhất đối với Campuchia và Thái Lan, đóng góp lần lượt 14 và 10% vào GDP.. Nhìn chung, đóng góp của du lịch vào GDP đã tăng ở hầu hết các quốc gia trong khu vực ASEAN + 3 kể từ đầu những năm 2000

Do đó, các nền kinh tế khu vực có ngành du lịch lớn và tỷ lệ khách Trung Quốc cao dự kiến ​​sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch do virus corona. Du lịch đã bị ảnh hưởng gần như ngay lập tức, cả bởi lệnh cấm của Trung Quốc đối với các nhóm du lịch nước ngoài, và từ các hạn chế và tư vấn du lịch, cũng như việc đình chỉ chuyến bay bởi các quốc gia trong khu vực (như Malaysia và Singapore) và các nơi khác trên thế giới, trên chính công dân của họ và du khách từ Trung Quốc. Trong số ASEAN + 3, Campuchia và Thái Lan dự kiến ​​sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất, Việt Nam và Hồng Kông ở mức độ thấp hơn (mặc dù sau này Hồng Kông đã phải chịu sự xuất hiện của lượng khách thấp do tình trạng bất ổn xã hội đang diễn ra). Các tác động tiêu cực khác có thể khởi phát từ sự sụt giảm khách du lịch từ các khu vực khác, đặc biệt là nếu các bệnh nhiễm trùng trong khu vực ASEAN + 3 tăng lên, hoặc đơn giản là do gia tăng ác cảm với rủi ro khi đi du lịch.

Du lịch giảm mạnh trong đợt dịch SARS năm 2003 cho thấy những số liệu có liên quan. Vào thời điểm đó, du lịch từ Trung Quốc đến Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines, Singapore và Indonesia đã giảm mạnh khoảng 50-90% tính theo năm trong tháng 5 và 6/2003, nhưng đã hồi phục vào năm 2004. Do đó, nếu dịch bệnh hiện tại tương đối ngắn, thì sự phục hồi tương tự có thể kéo lại phần nào sự giảm sút ban đầu.

Trong khi đó, thương mại hàng hóa nội khối cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi sự gián đoạn nhu cầu và sản xuất tại Trung Quốc. Nhiều nền kinh tế khu vực đã có độ mở rất cao và đã tham gia sâu vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, trong đó Trung Quốc là một mắt xích quan trọng. Thương mại hàng hóa giữa Trung Quốc và khu vực ASEAN đã tăng đáng kể trong hai thập kỷ qua và tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa của hầu hết các nền kinh tế khu vực sang Trung Quốc đã cũng đã tăng lên,  hơn 1/4 GDP tại Việt Nam và hơn 10% ở Malaysia, Hàn Quốc và Lào. Tuy nhiên, theo giả định của chúng tôi về thời gian tồn tại của dịch bệnh, sự gián đoạn chuỗi cung ứng dự kiến ​​sẽ chỉ nhất thời và thương mại dự kiến ​​sẽ phục hồi theo nhu cầu của Trung Quốc đối với sản phẩm trung gian và thành phẩm.

Định lượng tác động kinh tế

Tác động kinh tế của dịch bệnh được định lượng bằng mô hình tự hồi quy vectơ (GVAR). GVAR mô phỏng hai kịch bản riêng biệt: (1) truyền một cú sốc không chắc chắn tới khu vực và phần còn lại của thế giới, sử dụng Chỉ số không chắc chắn về chính sách kinh tế toàn cầu (GEPU) làm biến số; và (2) sự lan tỏa từ sự suy giảm tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc đến phần còn lại của khu vực và thế giới. Các phát hiện cho biết về các tác động tiềm ẩn đối với các nền kinh tế khu vực, nhưng không thể tính đến các kênh cụ thể như du lịch và du lịch như đã thảo luận ở trên.

Kết quả cho thấy một cú sốc trực tiếp đối với tăng trưởng của Trung Quốc có tác động lớn hơn nhiều đến khu vực, trong khi bất kỳ sự gia tăng bất ổn toàn cầu nào cũng làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế:

• GEPU tăng 25%, phù hợp với mức tăng hàng năm về chỉ số GEPU của Hồng Kông trong đợt dịch SARS năm 2003, sẽ được phản ánh trong giá thị trường tài chính. Đồng yên Nhật tăng giá và các đồng tiền khác (ngoại trừ đồng đô la Hồng Kông, được chốt bằng đồng đô la Mỹ) mất giá so với đồng đô la Mỹ. Ngoài ra, đường cong lợi suất phẳng sẽ xảy ra ở các nền kinh tế tiên tiến và hầu hết các nền kinh tế mới nổi ở châu Á.

• Tăng trưởng dự kiến ​​sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi một cú sốc đến từ sự không chắc chắn. Mô hình GVAR này chỉ ánh xạ tác động gián tiếp, trong đó sự sụt giảm mạnh trong thị trường tài chính sẽ lan tỏa, làm tăng trưởng thấp hơn. Trung Quốc sẽ nằm trong số ít bị ảnh hưởng nhất, trong khi Indonesia phần lớn miễn dịch do là nền kinh tế có định hướng cầu nội địa lớn hơn.

• Sự suy giảm 1 điểm phần trăm trong hoạt động kinh tế của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến Hồng Kông và Singapore một cách không tương xứng, trong khi đó, mức tăng trưởng của Thái Lan sẽ tăng gần như Trung Quốc. Các tác động tiêu cực đối với Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines có cường độ tương đối giống nhau, trong khi Indonesia dường như ít bị ảnh hưởng nhất.

Phản ứng chính sách

Chính quyền Trung Quốc đã thực hiện các biện pháp chính sách kinh tế để hỗ trợ nền kinh tế trong ngắn hạn. Những biện pháp này đã bao gồm hỗ trợ thanh khoản tạm thời, giúp làm dịu thị trường. Nếu dịch bệnh kéo dài, có thể cần nhiều biện pháp hơn để duy trì niềm tin của công chúng và hỗ trợ nền kinh tế. Ở những nơi khác trong khu vực ASEAN + 3, không gian chính sách cho phép cung cấp một số bộ đệm để áp dụng các chính sách tài chính và tiền tệ phù hợp hơn, khi cần thiết. Nếu dịch bệnh trở nên tồi tệ hơn và các rủi ro bên ngoài trở thành hiện thực, các nền kinh tế của khu vực cũng có đủ dự trữ và linh hoạt tỷ giá để chống lại những thách thức đó, ít nhất là trong một thời gian dài.