Tài chính – Tiền tệ, tuần 8-12/5: Trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự án Luật Các TCTD (sửa đổi)

Tổng quan

Trong tuần qua, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã trình bày Tờ trình của Chính phủ trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật Các TCTD (sửa đổi).

Thống đốc cho biết, việc xây dựng dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi) nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về các TCTD, xử lý những vướng mắc, bất cập của Luật Các TCTD hiện hành; luật hóa các quy định về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, tiếp tục tạo hành lang pháp lý trong hoạt động xử lý nợ xấu của các TCTD sau khi Nghị quyết số 42 hết hiệu lực từ ngày 31/12/2023.

Dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi) được xây dựng tập trung theo 8 nhóm vấn đề, như vấn đề về giấy phép quản trị điều hành; về hoạt động giao đại lý trong lĩnh vực thanh toán; quy định bảo đảm, an toàn; vấn đề liên quan đến kiểm soát đặc biệt, giải thể, phá sản,...

Ngoài ra, dự thảo Luật đã được bổ sung quy trình hỗ trợ cho quá trình thực hiện các biện pháp can thiệp sớm; đồng thời, thực hiện các phương án khắc phục khi các TCTD bị đặt vào tình trạng can thiệp sớm.

Dự thảo cũng bổ sung thêm vai trò và điều chỉnh nội dung cho vay đặc biệt của các TCTD hỗ trợ TCTD khác bị đặt vào tình trạng can thiệp sớm… Trong đó, vấn đề giải quyết hiện tượng khi TCTD bị rút tiền hàng loạt cũng được bổ sung vào dự thảo.

Đặc biệt, trong bối cảnh Nghị quyết 42/2017/QH14 sẽ hết hiệu lực vào ngày 31/12/2023, việc luật hóa các chính sách xử lý nợ xấu có ý nghĩa quan trọng, qua đó tạo được khuôn khổ pháp lý về xử lý nợ xấu của TCTD một cách đồng bộ, có hiệu lực pháp lý cao, áp dụng ổn định, lâu dài.

Một số điểm đáng chú ý đối với xử lý nợ xấu như sau: Trong quá trình triển khai Nghị quyết 42, việc áp dụng quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu đã gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Cụ thể, số tiền thu được từ việc xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu phải được ưu tiên thanh toán cho nghĩa vụ nợ đối với TCTD trước khi thanh toán nghĩa vụ thuế, nghĩa vụ khác không có bảo đảm của bên bảo đảm (bao gồm cả án phí).

Tuy nhiên, trên thực tế, để lấy từ nguồn khác dành cho việc thanh toán nghĩa vụ thuế là hết sức khó khăn cho cơ quan thuế, cơ quan thi hành án và ảnh hưởng tới hoạt động thu NSNN. Do đó, trong dự thảo, NHNN đề xuất thêm phương án điều chỉnh quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán theo hướng số tiền thu được từ xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, sau khi trừ chi phí bảo quản, thu giữ và chi phí xử lý tài sản bảo đảm được ưu tiên thanh toán cho nghĩa vụ nợ được bảo đảm cho TCTD...

Như vậy, có thể hiểu khi thực hiện việc xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, số tiền thu được từ việc xử lý tài sản sẽ được thanh toán cho các khoản thuế trực tiếp liên quan đến việc chuyển nhượng chính tài sản bảo đảm đó, gồm thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ... sau đó sẽ thanh toán cho nghĩa vụ nợ của bên bảo đảm tại TCTD.

Trên cơ sở đó, TCTD sẽ không phải nộp thay cho bên bảo đảm các khoản thuế, phí không liên quan trực tiếp đến việc chuyển nhượng tài sản bảo đảm (nợ thuế, phí khác của doanh nghiệp, cá nhân…).

Ngoài ra, dự thảo Luật đã luật hóa một số quy định tại Nghị quyết số 42 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD về nợ xấu, bán nợ xấu và tài sản bảo đảm; mua, bán khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai; kê biên tài sản bảo đảm của bên phải thi hành án…

Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chủ sở hữu, Hội đồng thành viên của TCTD là công ty TNHH một thành viên để thống nhất với pháp luật về quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, sửa đổi, bổ sung các quy định về dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử như: bổ sung quy định điều chỉnh hoạt động cấp tín dụng bằng phương tiện điện tử; giao Chính phủ quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng…

Về hoạt động của NHTM, dự thảo Luật bổ sung thư tín dụng vào hoạt động cấp tín dụng để phản ánh đúng bản chất hoạt động này, đồng thời lược bỏ hoạt động phát hành "kỳ phiếu, tín phiếu" do thực tế quá trình thực hiện không phát sinh. Bổ sung hoạt động "giao đại lý" trong lĩnh vực thanh toán và điều chỉnh kỹ thuật một số quy định để đảm bảo rõ ràng.

Để hạn chế rủi ro từ tập trung tín dụng, hạn chế sở hữu chéo, dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định về giới hạn cấp tín dụng theo hướng giảm tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng của một khách hàng, một khách hàng và người có liên quan; sửa đổi, bổ sung quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần của TCTD…

Trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm một số quốc gia và để đảm bảo có cơ chế ứng phó kịp thời khi phát sinh trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt có nguy cơ ảnh hưởng, đe dọa an toàn hệ thống, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về các biện pháp xử lý khi có sự cố rút tiền hàng loạt.

Tại phiên họp, các đại biểu về cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế. Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ, NHNN tiếp tục rà soát dự thảo Luật với quy định tại các luật liên quan để hoàn thiện dự thảo Luật, khắc phục tối đa những vướng mắc trong áp dụng, triển khai thực hiện quy định của Luật…

Tóm lược thị trường trong nước

Thị trường ngoại tệ: Trong tuần từ ngày 8 - 12/5, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều chỉnh giảm phiên đầu tuần và tăng cả 4 phiên còn lại. Chốt ngày 12/5, tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 23.640 VND/USD, tăng 18 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

NHNN tiếp tục niêm yết tỷ giá mua giao ngay ở mức 23.450 VND/USD. Tỷ giá bán giao ngay được niêm yết ở mức 24.772 VND/USD, thấp hơn 50 đồng so với trần tỷ giá.

Tỷ giá liên ngân hàng (LNH) giao dịch biến động nhẹ trong tuần qua. Chốt phiên cuối tuần ngày 12/5, tỷ giá LNH đóng cửa tại 23.458 VND/USD, tăng nhẹ 10 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Tỷ giá trên thị trường tự do giao dịch tăng – giảm đan xen trong tuần qua. Chốt phiên ngày 12/5, tỷ giá tự do tăng 15 đồng ở cả hai chiều mua vào và bán ra so với phiên cuối tuần trước đó, giao dịch tại 23.415 VND/USD và 23.465 VND/USD.

Thị trường tiền tệ LNH: Tuần từ ngày 8/5 - 12/5, lãi suất VND LNH tiếp tục biến động tăng – giảm đan xen qua các phiên ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống. Chốt ngày 12/5, lãi suất VND LNH giao dịch quanh mức: Qua đêm là 4,91% (-0,07 đpt so với phiên cuối tuần trước đó); 1 tuần là 4,96% (-0,14 đpt); 2 tuần là 5,04% (-0,14 đpt); 1 tuần là 5,23% (-0,10 đpt).

Lãi suất USD LNH tăng – giảm nhẹ qua các phiên. Phiên cuối tuần ngày 12/5, lãi suất USD LNH đóng cửa ở mức: Qua đêm là 4,86% (+0,01 đpt); 1 tuần là 4,91% (-0,01 đpt); 2 tuần là 5,01% (-0,01 đpt) và 1 tháng là 5,14% (-0,03 đpt).

Thị trường mở: Trên thị trường mở tuần từ ngày 8 - 12/5, trên kênh cầm cố, NHNN chào thầu ở 2 kỳ hạn 7 ngày và 28 ngày, mỗi kỳ hạn 50.000 tỷ đồng đều với lãi suất 5,0%.

Có 4.879,78 tỷ đồng trúng thầu ở kỳ hạn 7 ngày, 934,23 tỷ đồng ở kỳ hạn 28 ngày; có 60.572,26 tỷ đồng đáo hạn.

NHNN không chào thầu tín phiếu NHNN và cũng không có tín phiếu đáo hạn trong tuần qua. Như vậy, NHNN hút ròng 54.758,25 tỷ đồng từ thị trường thông qua nghiệp vụ thị trường mở.

Khối lượng lưu hành trên kênh cầm cố hiện tại giảm xuống mức 8.791,26 tỷ đồng, tín phiếu NHNN giữ ở mức 110.699,8 tỷ đồng.

Thị trường trái phiếu: Ngày 10/5, Kho bạc Nhà nước (KBNN) huy động 6.750 tỷ đồng TPCP, khối lượng trúng thầu là 5.969 tỷ đồng, đạt 88%. Trong đó, kỳ hạn 5 năm huy động được 327 tỷ đồng/1.000 tỷ đồng gọi thầu; kỳ hạn 10 năm huy động được toàn bộ 2.250 tỷ đồng; kỳ hạn 15 năm huy động được toàn bộ 3.000 tỷ đồng; kỳ hạn 30 năm huy động được 392 tỷ đồng/500 tỷ đồng.

Lãi suất trúng thầu các kỳ hạn lần lượt tại: 5 năm là 2,49% (-0,16 đpt so với lần trúng thầu trước); 10 năm là 3,0% (-0,12 đpt); 15 năm là 3,1% (-0,15 đpt) và 30 năm là 3,4% (-0,26 đpt).

Tuần vừa qua từ ngày 8 - 12/5 không có TPCP đáo hạn. Về kế hoạch đấu thầu, trong tuần này, ngày 17/5, KBNN dự định gọi thầu 5.000 tỷ đồng TPCP. Trong đó, kỳ hạn 5 năm và 10 năm cùng gọi 1.500 tỷ đồng và kỳ hạn 15 năm gọi 2.000 tỷ đồng.

Giá trị giao dịch Outright và Repos trên thị trường thứ cấp tuần qua đạt trung bình 6.108 tỷ đồng/phiên, tăng so với mức 5.449 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó.

Trong tuần qua, lợi suất TPCP giảm ở tất cả các kỳ hạn. Chốt phiên ngày 12/5, lợi suất TPCP giao dịch quanh 1 năm là 2,47% (-0,06 đpt); 2 năm là 2,47% (-0,06 đpt); 3 năm là 2,49% (-0,05 đpt); 5 năm là 2,51% (-0,08đpt); 7 năm là 2,74% (không thay đổi); 10 năm là 3,03% (-0,11 đpt); 15 năm là 3,14% (-0,13 đpt); 30 năm là 3,63% (-0,11 đpt).

Thị trường chứng khoán: Tuần từ ngày 8 - 12/05, thị trường chứng khoán khá tích cực khi các chỉ số tăng điểm ở hầu hết phiên giao dịch. Chốt ngày 12/5, VN-Index đứng ở mức 1.066,90, tăng khá mạnh 26,59 điểm (+2,56%) so với cuối tuần trước đó; HNX-Index thêm 7,30 điểm (+3,51%) lên 215,10 điểm; UPCom-Index cũng tăng 2,49 điểm (+3,21%) đạt 80,05 điểm.

Thanh khoản thị trường nhích nhẹ so với tuần trước đó với giá trị giao dịch trung bình đạt khoảng 12.400 tỷ đồng/phiên so với mức 11.700 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Khối ngoại bán ròng hơn 790 tỷ đồng trên cả 3 sàn trong tuần qua.                

Tin quốc tế

Thị trường Mỹ ghi nhận nhiều thông tin quan trọng, trong đó có dữ liệu về lạm phát.

Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng CPI toàn phần và CPI lõi tại Mỹ cùng tăng 0,4% theo tháng trong tháng 4 sau khi tăng lần lượt 0,1% và 0,4% ở tháng trước đó, gần khớp với dự báo của các chuyên gia ở mức 0,4% và 0,3%. Theo đó, CPI toàn phần và CPI lõi trong tháng vừa qua lần lượt tăng 4,9% và 5,5% y/y; cùng hạ nhiệt nhẹ so với mức tăng 5,0% và 5,6% của tháng 3.

Tiếp theo, chỉ số giá sản xuất PPI toàn phần và PPI lõi tại Mỹ cùng tăng 0,2% theo tháng trong tháng 4, gần khớp với mức tăng 0,3% và 0,2% theo dự báo. So với cùng kỳ năm 2022, PPI lõi tháng 4 tăng 3,4% và PPI toàn phần tăng 2,3% y/y, cùng giảm so với mức 3,7% và 2,7% của tháng 3.

Về thị trường lao động Mỹ, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tại Mỹ tuần kết thúc ngày 6/5 ở mức 264.000 đơn, tăng khá mạnh so với mức 242.000 đơn của tuần trước đó và đồng thời vượt qua mức 245.000 đơn theo dự báo.

Đây cũng là tuần đầu tiên số đơn vượt qua mức 250.000 đơn kể từ đầu tháng 8/2022. Cuối cùng, chỉ số niềm tin tiêu dùng tại Mỹ do Đại học Michigan khảo sát ở mức 57,7 điểm trong tháng 5/2023, giảm xuống từ 63,5 điểm của tháng 4/2023, đồng thời thấp hơn mức 64,0 điểm theo dự báo.

Trong tuần này, thị trường chờ đợi bài phát biểu của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Fed Jerome Powell về chính sách tiền tệ, diễn ra tối ngày 19/5 theo giờ Việt Nam.

NHTW Anh BOE tăng lãi suất cơ sở (LSCS) lần thứ 12 liên tiếp. Trong cuộc họp tuần qua ngày 11/5, Hội đồng chính sách tiền tệ của BOE (MPC) quyết định tăng LSCS thêm 25 điểm cơ bản, từ mức 4,25% lên 4,50% với 7 phiếu thuận và 2 phiếu chống (2 phiếu này cho rằng nên duy trì LSCS ở 4,25%).

GDP của nước Anh được dự báo sẽ đi ngang trong nửa đầu năm 2023, các hoạt động kinh tế không quá trầm lắng như dự báo hồi tháng 2. Thị trường lao động Anh có những dấu hiệu bắt đầu nới lỏng, tuy nhiên vẫn đang mạnh hơn so với những nhận định ở tháng 2.

CPI nước Anh trong quý I/2023 ở mức 10,2 % y/y, cao hơn so với những gì được dự báo, tuy nhiên có thể sẽ giảm mạnh trở lại kể từ tháng 4. MPC cho rằng chính sách tiền tệ hiện tại là phù hợp để đạt được mục tiêu lạm phát 2,0% và đồng thời vẫn có thể duy trì tăng trưởng kinh tế cũng như thị trường lao động.

Mặc dù vậy, 1 ngày sau cuộc họp, Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh công bố GDP của nước này giảm 0,3% theo tháng trong tháng 3, trái với dự báo tiếp tục đi ngang (0,0% theo tháng) như diễn biến trong tháng 2/2023. Kết thúc quý I/2023, GDP Anh chỉ tăng nhẹ 0,1%, bằng với mức tăng của quý trước đó và cũng khớp với dự báo của các chuyên gia.

Tỷ giá ngày 12/5:

-     USD = 0.922 EUR (0.60% d/d); EUR = 1.085 USD (-0.60% d/d)

-     USD = 0.803 GBP (0.42% d/d); GBP = 1.246 USD (-0.42% d/d)

-     GBP = 1.148 EUR (0.19% d/d); EUR = 0.871 GBP (-0.19% d/d)

Nguồn: MSB Research