Tình hình sẽ ra sao khi Mỹ lùi thời hạn xử lý trần nợ?

Bà Janet Yellen cho biết, chính phủ Mỹ sẽ hết tiền để trang trải các nghĩa vụ tài chính của mình vào ngày 5/6 nếu trần chi tiêu hiện tại là 31,4 nghìn tỷ USD không được nâng lên trước thời điểm này.

Thông báo của bà Yellen, được đưa ra dưới dạng một bức thư gửi tới Quốc hội Mỹ vào cuối tuần này (26/5), đã lùi thời hạn cho khả năng vỡ nợ so với ước tính trước đó rằng Kho bạc có thể hết tiền mặt ngay sau ngày 1/6.

Bà Yellen viết trong thư: “Trong tuần của ngày 5/6, Bộ Tài chính dự kiến ​​thực hiện thanh toán khoảng 92 tỷ USD”, bao gồm khoản điều chỉnh hàng quý gần 36 tỷ USD đối với quỹ ủy thác An sinh xã hội và chương trình chăm sóc y tế Medicare.

“Do đó, các nguồn lực dự kiến ​​của chúng tôi sẽ không đủ để đáp ứng tất cả các nghĩa vụ này,” bà cho biết.

Thời hạn lùi lại giúp các nhà lập pháp có thêm thời gian khi họ cố gắng đạt được thỏa thuận tăng trần chi tiêu của Mỹ.

Quốc hội được giao nhiệm vụ tăng trần nợ của quốc gia và các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa đã sử dụng thế đa số của họ tại Hạ viện Mỹ làm đòn bẩy để yêu cầu cắt giảm các chương trình xã hội để đổi lấy việc tăng trần chi tiêu khi việc vỡ nợ sắp xảy ra.

Tình hình đang ra sao?

Trong vài tuần qua, Lãnh đạo đa số tại Hạ viện của Đảng Cộng hòa, ông Kevin McCarthy đã đàm phán với chính quyền của Tổng thống Joe Biden nhằm cố gắng đạt được một thỏa thuận và tránh tình trạng vỡ nợ, điều mà các chuyên gia cho rằng có thể gây ra những tác động tàn phá đối với nền kinh tế Mỹ và toàn cầu.

Phát biểu trước đó vào thứ Sáu (26/5), ông McCarthy nói rằng, các nhà đàm phán đang làm việc để “hoàn thành công việc” nhưng không biết liệu có sớm đạt được thỏa thuận hay không.

Hai bên đang xem xét một thỏa thuận sẽ nâng trần nợ trong hai năm - cho đến sau cuộc bầu cử Tổng thống tiếp theo - cắt giảm chi tiêu năm 2024 và áp đặt mức trần 1% đối với tăng trưởng chi tiêu cho năm 2025.

Không rõ liệu việc nới lỏng thời hạn có cho các nhà lập pháp không gian để giải quyết các chi tiết cuối cùng hay liệu những người bảo thủ sẽ cố chấp và sử dụng thêm thời gian để thúc đẩy các nhượng bộ và cắt giảm chi tiêu lớn hơn.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, trần nợ đã được nâng lên 78 lần kể từ năm 1960 - 49 lần dưới thời các Tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa và 29 lần dưới thời các Tổng thống thuộc Đảng Dân chủ.

Các bên muốn gì?

Đảng Cộng hòa đã đưa ra các yêu cầu hạn chế hơn đối với các chế độ phúc lợi như hỗ trợ lương thực và chăm sóc sức khỏe cho những người có thu nhập thấp - những người mà đảng muốn có việc làm – và nói rằng quốc gia phải giảm mức chi tiêu.

Các đảng viên Đảng Dân chủ đang phản đối các yêu cầu về đề xuất mới đối với các chương trình phúc lợi và đã nhanh chóng chỉ ra rằng, dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump, các đảng viên Cộng hòa dường như không mấy quan tâm đến việc tăng giới hạn chi tiêu.

Ngày 25/5, các hãng tin đã đưa tin rằng ông McCarthy và ông Biden đang tiến gần đến một thỏa thuận được cho là bao gồm tăng chi tiêu quân sự, thu hồi các quỹ cứu trợ COVID-19 chưa sử dụng hiện được dành cho những thứ như cứu trợ thiên tai và nghiên cứu vắc-xin, đồng thời cắt giảm vốn cho Sở Thuế vụ (IRS).

Quan trọng nhất, thỏa thuận này sẽ bao gồm giới hạn chi tiêu tùy ý phi quân sự cho những thứ như nhà ở, giáo dục, an toàn đường bộ và các chương trình liên bang khác.

Mặc dù giới hạn chi tiêu có thể đóng vai trò cắt giảm trên thực tế đối với các chương trình mạng lưới an sinh xã hội do lạm phát ngày càng tăng, một thỏa thuận như vậy có thể sẽ dễ chịu hơn đối với các đảng viên Đảng Dân chủ so với các khoản cắt giảm mạnh mà đảng Cộng hòa đã đề xuất trước đây.

Điều gì xảy ra nếu Mỹ không đáp ứng thời hạn thanh toán?

Rủi ro vỡ nợ cũng rất đáng chú ý, bà Yellen trước đây đã cảnh báo rằng vỡ nợ sẽ là một “thảm họa kinh tế và tài chính” sẽ “làm tăng chi phí vay nợ vĩnh viễn”.

Một số cơ quan xếp hạng đã cảnh báo có thể hạ cấp xếp hạng tín nhiệm của Mỹ, điều này sẽ đẩy chi phí đi vay lên cao và làm giảm vị thế toàn cầu của quốc gia này.

Khi đảng Cộng hòa vào năm 2011 cũng thúc đẩy cắt giảm chi tiêu để đổi lấy việc tăng trần nợ, khiến nhiều dịch vụ của chính phủ tạm thời bị đình chỉ, Cơ quan thẩm định trách nhiệm của Chính phủ (GAO) đã phát hiện ra rằng việc tăng trần bị trì hoãn đã khiến chi phí vay nợ của Mỹ tăng 1,3 tỷ USD trong một năm.

Một phân tích gần đây của Brookings, một tổ chức tư vấn của Mỹ cho thấy, lãi suất vay thấp hơn mà chính phủ hiện đang được hưởng, sẽ tiết kiệm cho Chính phủ khoảng 50 tỷ USD vào năm tới và hơn 750 tỷ USD trong 10 năm tới. Phân tích nói rằng, nếu “một phần của lợi thế này bị mất do cho phép ràng buộc giới hạn nợ, chi phí mà người nộp thuế phải trả có thể là đáng kể”.

Một báo cáo khác của Moody's cũng phát hiện ra rằng việc không đạt được thỏa thuận trước thời hạn có thể dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp tăng 1,6%, ngay cả khi mức trần được nâng lên ngay sau đó.

Câu hỏi về ảnh hưởng của việc vỡ nợ đối với các dịch vụ của chính phủ và những khoản thanh toán nào mà Kho bạc sẽ ưu tiên, vẫn còn là một câu hỏi để ngỏ.

Vào năm 2011, một thỏa thuận đã đạt được chỉ hai ngày trước khi Bộ Tài chính ước tính rằng họ sẽ hết tiền để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của mình.

Vào thời điểm đó, Bộ Tài chính đã lên kế hoạch ưu tiên thanh toán lãi và gốc, đồng thời dự kiến trì hoãn các nghĩa vụ khác như trợ cấp hưu trí, chăm sóc sức khỏe và lương quân đội.

Chính quyền Tổng thống Biden chưa nói rõ sẽ ưu tiên thanh toán khoản nào trong trường hợp vỡ nợ.

Tuy nhiên, báo cáo gần đây của National Public Radio ở Mỹ cho thấy 12 tỷ USD tiền trợ cấp cựu chiến binh và 47 tỷ USD cho các nhà cung cấp dịch vụ Medicare đến hạn vào ngày 1/6, 25 tỷ USD tiền trợ cấp an sinh xã hội đến hạn vào ngày 2/6 và 4 tỷ đô la tiền lương liên bang đến hạn vào ngày 9/6.

Nếu xảy ra vỡ nợ, những khoản thanh toán đó có thể không được đáp ứng.

“Nếu Quốc hội không tăng trần nợ, điều đó sẽ gây khó khăn nghiêm trọng cho các gia đình Mỹ, gây tổn hại đến vị thế lãnh đạo toàn cầu của chúng ta và đặt ra câu hỏi về khả năng bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia của chúng ta. Tôi tiếp tục kêu gọi Quốc hội bảo vệ toàn bộ niềm tin và uy tín của Mỹ bằng cách hành động càng sớm càng tốt”, bức thư của bà Yellen viết.

(Nguồn: News agencies)