Tỷ giá USD/VND được dự báo sẽ ổn định trong năm 2020

Các thống kê từ thị trường cho thấy, trái với diễn biến trầm lắng trong 2 tháng trước đó, tỷ giá USD/VND đã biến động mạnh trong 2 tuần cuối của tháng 3. Trong khi tỷ giá trung tâm tính đến cuối tháng 3 chỉ tăng 0,3% so với cuối năm 2019, thì tỷ giá giao dịch tại các NHTM có mức tăng lên tới 2%, trong đó riêng trong khoảng thời gian từ 19-31/3, tỷ giá tăng tới 390 đồng (tương đương 1,7%). Diễn biến này khiến cho chênh lệch giữa tỷ giá trung tâm và tỷ giá thực tế mở rộng với biên độ khá lớn, phá vỡ thế “bám sát” của cặp tỷ giá này từ nửa cuối năm 2019.

Tác động tiêu cực từ giá đồng USD tăng do dịch Covid-19

Lý giải nguyên nhân khiến tỷ giá tăng thời gian qua, các chuyên gia phân tích của Công ty chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho rằng, đồng USD có xu hướng mạnh lên trên thị trường thế giới là nguyên nhân chính khiến tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng. Cụ thể, vào thời điểm cao điểm nhất (phiên ngày 20/3), chỉ số USD Index đã lên mức 102,8, tăng 6,7% so với cuối năm 2019 trước khi hạ nhiệt dần về cuối tháng 3. “Dịch bệnh Covid- 19 đã khiến thị trường tài chính toàn cầu lao dốc, nhu cầu rút vốn khỏi các tài sản rủi ro và tìm đến các tài sản an toàn gia tăng mạnh là nguyên nhân chính dẫn đến đà tăng mạnh của USD”, các chuyên gia BVSC nhận định.

Đứng trước áp lực trên, kết thúc quý I/2020, đồng tiền tại các nước mới nổi ở châu Á đều giảm giá khá mạnh so với USD. Cụ thể, tính từ đầu năm 2020 đến nay, các đồng tiền giảm giá mạnh nhất trong số các đồng tiền của EMs (theo mẫu theo dõi của BVSC) là: đồng Rupiah của Indonesia (-19%); Bath của Thái Lan (-9,7%); Won của Hàn Quốc (-6,4%), Rupee của Ấn Độ (-6,3%). Đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc (tâm điểm của dịch bệnh trong 2 tháng đầu năm) giảm 1,8% so với USD. Trong bối cảnh đó, các chuyên gia của BVSC cho rằng: “Tỷ giá USD/VND có mức tăng 2% trong quý I/2020 là mức tăng không quá lớn”.

Cùng chung quan điểm, các chuyên gia của Công ty chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cũng đưa ra nhận định: “So với các quốc gia khác trong khu vực, mức mất giá của VND vẫn tương đối thấp”. Tuy nhiên, diễn biến thực tế từ thị trường trong nửa cuối tháng 3 cho thấy, áp lực phá giá tiền đồng VND là khá hiện hữu khi xu hướng tăng của đường NEER (Nominal Effective Exchange Rate - Tỷ giá danh nghĩa đa phương) và REER (Real effective exchange rate – Tỷ giá thực đa phương) vẫn tiếp tục duy trì với mức độ biến động tăng lên rõ rệt trong 2 tuần cuối tháng 3. “Kết hợp với yếu tố thực tế là khoảng cách giữa tỷ giá chợ đen đã bị nới rộng giúp chúng tôi đưa ra nhận định là áp lực phá giá tiền đồng VND đang hiện hữu”, các chuyên gia của KBSV nhận định.

Trước áp lực trên, NHNN đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giữ tỷ giá ổn định, như: giảm mạnh tỷ giá bán USD tại Sở giao dịch. Các Sở giao dịch NHNN đã giảm mức giá niêm yết bán ra khoảng 1%, rẻ hơn thị trường để các NHTM có thể sở hữu nguồn USD giá rẻ từ cơ quan quản lý. Giải pháp trên đã giúp tỷ giá giảm nhiệt trong tuần từ 6-10/4 đến nay. Theo dự báo của BVSC, tỷ giá USD/VND sẽ tiếp tục ổn định trong thời gian tới khi không còn chịu áp lực ngoại biên từ việc tăng giá mạnh của đồng USD.

Những tín hiệu tích cực giữ tỷ giá ổn định

Bất chấp những cảnh báo thị trường trong nửa cuối tháng 3/2020 và những tác động tiêu cực từ dịch Covid-19, giới chuyên môn vẫn đưa ra dự báo, tỷ giá năm 2020 sẽ tiếp tục duy trì ổn định.

Theo đánh giá của BVSC, các yếu tố hỗ trợ tỷ giá ổn định vẫn được duy trì. Thực tế cho thấy, cán cân ngoại tệ vẫn nghiêng về phía cung. Điều này được thể hiện khi Việt Nam vẫn duy trì được trạng thái xuất siêu 2,8 tỷ USD trong quý I/2020 và vốn FDI thực hiện 3 tháng đầu năm đạt trên 3,9 tỷ USD. Trong khi đó, về phía cầu, hoạt động rút vốn của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường cổ phiếu và trái phiếu của Việt Nam kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát ước tính chỉ khoảng 500 triệu USD.

“Cán cân cung-cầu thực tế hiện vẫn đang nghiêng về phía cung nên đợt tăng mạnh của tỷ giá cuối tháng 3 phần nhiều mang yếu tố tâm lý”, các chuyên gia BVSC nhận định. “Về cơ bản, không để VND mất giá quá mạnh vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Chính phủ trong mục tiêu tổng thể là ổn định kinh tế vĩ mô. BVSC duy trì dự báo mức mất giá của VND trong năm 2020 sẽ chỉ ở mức 2-3%”.

Trong khi đó, các chuyên gia của KBSV đưa ra dự báo: “kịch bản của đồng VND trong năm 2020 sẽ duy trì mức mất giá khoảng 2,5%, do cung – cầu ngoại tệ trong thị trường thay đổi theo chiều hướng thiếu hụt USD dưới tác động của dịch Covid-19”. Tuy nhiên, các KBSV kỳ vọng: “đồng VND sẽ không bị phá giá mạnh nhờ các yếu tố vĩ mô được cải thiện và biện pháp quản lý của NHNN đã mang tính thị trường hơn”.

Trong giai đoạn 2017 – 2019, nguồn cung ngoại tệ dồi dào, bao gồm thặng dư cán cân vãng lai và cán cân tài chính là yếu tố nền tảng giúp tỷ giá USD/VND ổn định và không bị mất giá mạnh. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch Covid-19 đã tạo ra cú sốc cung và cầu trong hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam, nguồn cung ngoại tệ trong năm 2020 sẽ bị giới hạn. Theo ước tính của KBSV, cán cân vãng lai sẽ chuyển sang thâm hụt khoảng 0,2% GDP trong năm 2020. Cán cân thương mại sẽ thặng dư nhẹ/thâm hụt khi hoạt động xuất khẩu sang 2 thị trường lớn nhất là Mỹ và EU sẽ bị sụt giảm mạnh. Trong khi đó, kinh tế thế giới suy giảm sẽ khiến dòng tiền kiều hối và FDI tăng trưởng chậm hơn so với năm 2019.

Theo KBSV đang có 2 điểm tích cực giúp đồng VND sẽ không bị mất giá mạnh trong năm 2020, đó là:

Thứ nhất, dòng vốn ngoại đầu tư vào Việt Nam chủ yếu là FDI và các khoản đầu tư dài hạn (mua vốn cổ phần tư nhân hoặc là cổ đông chiến lược tại các công ty niêm yết) và hầu như không đầu tư vào thị trường trái phiếu Việt Nam. Vì vậy, rủi ro mất thanh khoản USD do không có khả năng trả nợ là thấp so với các nước trong khu vực;

Thứ hai, dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện lên tới 83 tỷ USD, tương đương khoảng 3,8 tháng nhập khẩu và 30% GDP - mức tương đối khá để NHNN có đủ dư địa can thiệp vào thị trường ngoại hối.

Ngoài ra, việc NHTW Indonesia đã hoàn thiện hợp đồng mua lại USD với FED (repo lines) trị giá 60 tỷ USD sẽ mở ra cánh cửa mới cho NHTW các nước mới nổi, trong đó có Việt Nam có thể sử dụng nhằm đối phó với tình trạng mất thanh khoản USD.