Văn hóa

Các kỷ lục về rắn

Minh Hữu • 29/01/2025 14:42

Rắn là loài vật khá phổ biến và quen thuộc đối với con người. Hiện diện trên khắp thế giới, có chủng loại đa dạng, hoạt động đặc trưng, cấu tại và khả năng sinh học phong phú nên rắn tạo lập được nhiều kỷ lục thú vị, độc đáo, đáng để chúng ta ngạc nhiên.

RẮN TO LỚN NHẤT

Dài nhất trong họ hàng nhà rắn là loài trăn mắt võng sống chủ yếu ở Đông Nam Á: chúng dài tới 10-12 m, thậm chí nhiều con tới 14-15 m. Tuy nhiên, nặng nhất lại là loài trăn nước sống ở lục địa Nam Mỹ, vì nó thường nặng gấp đôi trăn mắt võng nếu cùng độ dài và năm 1960, các thợ săn Brazil đã bắn được một con trăn nước nặng chưa từng thấy: 231 kg. Trong các loài rắn độc, dài nhất là rắn hổ mang chúa sống ở châu Á: trung bình 3-4 m, con dài nhất tới 5,58 m; còn nặng nhất là rắn đuôi kêu lưng bạc sống ở vùng Đông Nam nước Mỹ vì có con nặng tới 16-17 kg.

RẮN NHỎ BÉ NHẤT

Rắn lục đốm thường sống tại miền tây Nam Phi, lúc trưởng thành chỉ dài khoảng 20-23 cm. Nhưng kỷ lục về độ ngắn lại thuộc về loài rắn kim sống ở các hải đảo Nam Mỹ: con lớn nhất cũng chỉ dài 11,9 cm.

RẮN NHANH NHẤT

Nơi địa hình bằng phẳng, rắn mamba xanh đen sống ở châu Phi có thể bò với vận tốc 19 km/giờ, vượt xa tốc độ trung bình của các loài rắn là 1-4 km/giờ. Lúc đuổi theo con mồi, rắn mamba xanh đen đạt tới vận tốc 32 km/giờ. Nó cũng rất nhanh nhẹn khi chuyền trên cây hoặc bơi dưới nước.

RẮN ĂN GIỎI NHẤT

Nhờ hệ xương hàm có nhiều khớp động và dây chằng cực kỳ đàn hồi nên rắn có thể há miệng rất to, nuốt được những con mồi lớn gấp 2-3 lần khối lượng cơ thể mình. Các loài rắn đều ăn khỏe, nhưng kỷ lục chắc thuộc về trăn. Nhà động vật học Angel theo dõi một con trăn 6 m trong 1 năm thấy nó ăn 30 bữa gồm tổng cộng 16 con dê và 17 con vịt. Tại Vườn thú Jakarta (Indone-sia), một con trăn mốc dài 4,2 m trong 24 giờ đã nuốt trôi nguyên 4 con dê (mỗi con dê nặng 5,5-8,5 kg và có sừng dài 7-8 cm) rồi tiêu hóa hết chúng với thời gian chỉ 10 ngày!

RẮN NHỊN ĂN LÂU NHẤT

Ham ăn nhưng cũng rất giỏi nhịn. Người ta làm thí nghiệm bỏ đói một con trăn mắt võng, thấy 30 tháng sau nó mới chết. Khả năng chịu đói của các loài rắn khác kém hơn đôi chút: rắn sọc dài nhịn ăn được 660 ngày, rắn đuôi kêu 630 ngày, rắn lục rousell 355 ngày, rắn nước khoang cổ 216 ngày…

RẮN ĐẺ NHIỀU NHẤT

Trừ một ít loài rắn nước và rắn biển đẻ con, hầu hết các loài rắn đều đẻ trứng với mức mỗi năm một vài lứa, mỗi lứa trung bình 1-20 trứng. Vô địch thuộc về rắn nước loài đẻ trứng: trung bình mỗi năm đẻ 3-6 lứa, mỗi lứa 30-70 trứng, lứa nhiều nhất tới 87 trứng.

RẮN SỐNG THỌ NHẤT

Trong họ hàng nhà rắn, trăn sống thọ nhất, được tới 38-40 năm. Tháng 4/1977, một con trăn đã chết già tại Vườn thú New York (Mỹ), hưởng dương 40 năm 3 tháng 14 ngày. Các loài rắn khác có tuổi thọ vừa phải - kỷ lục là rắn hổ mang trắng đen cũng chỉ đến mức 29 năm.

RẮN ĐỘC NHẤT

Một gam nọc hổ mang - loài rắn độc phổ biến nhất - có thể giết chết 10.000 con chuột nặng tổng cộng 8.333 kg, hoặc 1.000 con thỏ nặng 2.000 kg, hoặc một đàn chó nặng 1.250 kg, hoặc một bầy ngựa nặng 20.000 kg, hoặc 167 người (trung bình mỗi người nặng 60 kg). Nọc rắn cạp nia còn độc gấp 4 lần hổ mang. Nhưng vô địch là rắn taipan sống ở Australia: nọc nó độc hơn nọc hổ mang tới 191 lần!

RẮN HIẾM NHẤT

Loài rắn vảy ngược sống tại Đảo Tròn trong Ấn Độ Dương thực sự là loài rắn hiếm nhất trên thế giới vì có cả thảy 58 con vào năm 1982 và đến cuối năm 1999 chỉ còn 41 con.

NỌC RẮN ĐẮT NHẤT

Nọc rắn độc dùng làm dược phẩm chữa nhiều bệnh nan y: ung thư, uốn ván, động kinh, đồng thời là chất đặc biệt để các nhà khoa học nghiên cứu những bí ẩn của thiên nhiên, nên rất quý và đắt. Trên thị trường quốc tế hiện nay, 1 g nọc rắn hổ mang có giá đắt tương đương 9,2 g vàng nguyên, rắn cạp xám - 14,8 g, rắn biển - 45 g, rắn san hô Bắc Mỹ - 57 g. Đắt nhất là nọc rắn bumspan sống ở châu Phi: 1 g nọc của loài này bằng giá 289 g vàng nguyên.

ĐẢO NHIỀU RẮN NHẤT

Gần cảng Đại Liên trên bán đảo Liêu Đông có một đảo hoang chỉ rộng gần 1 km2 nhưng chứa hơn 60.000 con rắn thuộc nhiều loài đang sinh sống. Trở thành hòn đảo có nhiều rắn nhất thế giới, nó được chính quyền Trung Quốc bảo vệ nghiêm ngặt và được đặt tên là Đảo Rắn.

BỘ SƯU TẬP RẮN ĐẦY ĐỦ NHẤT

Danh hiệu này chắc chắn dành cho bộ sưu tập của Viện Nghiên cứu các loài bò sát đặt tại Thành phố Saint Petersburg (Nga). Nơi đây lưu giữ 40.000 mẫu con thuộc đủ 3.000 loài rắn khác nhau, được sưu tầm về trong suốt hơn 100 năm qua.

NƯỚC CÓ NHIỀU NGƯỜI BỊ RẮN CẮN NHẤT

Những năm gần đây, trung bình mỗi năm trên toàn thế giới có hơn 1 triệu người bị rắn cắn, trong đó khoảng 35.000 người chết vì nọc độc. Nước Nga chiếm kỷ lục về số người bị rắn cắn (chừng 140.000 vụ/năm), nhưng Ấn Độ lại là nước có nhiều ca tử vong do rắn độc cắn nhất (khoảng 20.000 người/năm), còn Myanmar là nước có tỷ lệ tử vong cao nhất (gần 25%).

TRẠI RẮN LỚN NHẤT

Từ thời cổ đại, người ta đã biết nuôi, tìm hiểu và khai thác những giá trị của rắn, nhưng việc đó chỉ phát triển mạnh mấy thế kỷ gần đây. Hiện nay, các trại rắn đã có ở hơn 50 nước, nổi tiếng hơn cả là Viện Butantan. Viện này được thành lập năm 1899 tại Brazil, hiện là trung tâm lớn nhất thế giới về nghiên cứu, nuôi dưỡng và khai thác rắn. Viện đang có hàng chục vạn con rắn và trung bình mỗi năm còn nhận thêm 12.500 con từ khắp nơi gửi tới.

LỄ HỘI RẮN TƯNG BỪNG NHẤT

Ở Ấn Độ, rắn được coi là con vật linh thiêng, có thể ban tuổi thọ cho người già, ban con cái cho các bà mẹ. Dân Ấn Độ sống rất gần gũi rắn: trẻ em mới chập chững biết đi đã nghịch rắn, tín đồ đạo Hindu hôn hít rắn, các chàng trai cuốn rắn trên cổ đi chơi… Họ dành riêng cho rắn một ngày Tết trang trọng vào tháng 8 hàng năm. Ngày đó, cả nước tổ chức hàng loạt cuộc rước rắn, tế lễ rắn, hóa trang rắn, thi rắn khỏe, rắn đẹp, rắn lạ, biểu diễn xiếc rắn, múa rắn… vô cùng vui vẻ, rầm rộ. Tết Rắn ở Ấn Độ thực sự là tưng bừng nhất trong số nhiều lễ hội rắn của các dân tộc trên thế giới

MINH HỮU