Chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng

Luật Các TCTD (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 15/10/2025. Theo Luật mới, thẩm quyền cho vay đặc biệt lãi 0%/năm mà không có tài sản bảo đảm sẽ được chuyển từ Thủ tướng cho Ngân hàng Nhà nước quyết định; TCTD được quyền thu giữ tài sản bảo đảm đáp ứng điều kiện theo quy định của Chính phủ.

NHNN được quyết cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không tài sản bảo đảm

Luật Các tổ chức tín dụng mới sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 193 theo hướng Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng trong trường hợp tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt để chi trả cho người gửi tiền, hoặc trường hợp thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc của các tổ chức tín dụng đang bị kiểm soát đặc biệt.

Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc. Lãi suất cho vay đặc biệt là 0%/năm.

Theo luật cũ (năm 2024), việc cho vay đặc biệt thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ.

Trước giờ Quốc hội bấm nút, trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các Tổ chức tín dụng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, Chính phủ đã điều chỉnh lại quy định, nhằm đảm bảo việc cho vay đặc biệt của Ngân sách Nhà nước chỉ được thực hiện khi tổ chức tín dụng rơi vào trạng thái khó khăn về thanh khoản (ngân hàng bị rút tiền hàng loạt có nguy cơ mất khả năng chi trả), hoặc để thực hiện phục hồi, chuyển giao bắt buộc với mục tiêu đảm bảo an toàn hệ thống, quyền lợi người gửi tiền.

Theo đó, luật quy định “Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm với tổ chức tín dụng trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 192 của luật này. Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là 0% một năm”.

Quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu

Liên quan tới thu giữ tài sản bảo đảm, Luật mới bổ sung Điều 198a (quyền thu giữ tài sản bảo đảm), Điều 198b (kê biên tài sản của bên phải thi hành án đang được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản nợ xấu) và Điều 198c (hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự) vào sau Điều 198.

Theo đó, bên bảo đảm, người đang giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu có nghĩa vụ giao tài sản bảo đảm kèm theo giấy tờ, hồ sơ pháp lý của tài sản bảo đảm cho tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ để xử lý theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm hoặc trong văn bản khác và quy định của pháp luật về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.

Trường hợp bên bảo đảm, người đang giữ tài sản bảo đảm không giao tài sản bảo đảm cho tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ để xử lý thì TCTD, tổ chức mua bán, xử lý nợ được thu giữ tài sản bảo đảm.

Tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán và xử lý nợ có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi đáp ứng các điều kiện sau: Việc thu giữ được quy định tại Bộ luật Dân sự; hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận rõ ràng rằng bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm được quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Đồng thời, tài sản bảo đảm không đang là đối tượng tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý tại Tòa án có thẩm quyền; tài sản không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, không bị kê biên hoặc áp dụng biện pháp bảo đảm thi hành án theo quy định pháp luật; không thuộc trường hợp bị tạm đình chỉ xử lý theo quy định pháp luật về phá sản và các điều kiện khác theo quy định pháp luật có liên quan (nếu có).

Trước khi tiến hành thu giữ tài sản bảo đảm, tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ phải thực hiện thủ tục công khai thông tin về tài sản bảo đảm được thu giữ, lý do thu giữ (đối với tài sản bảo đảm là bất động sản cần thực hiện trước ít nhất 15 ngày).

Chính phủ sẽ chỉ đạo nhằm triển khai, thi hành luật, bảo đảm thống nhất, hiệu quả

Trước khi Quốc hội thông qua, các đại biểu Quốc hội đã có ý kiến đề nghị bổ sung cơ chế phối hợp giữa UBND cấp xã và cơ quan công an cấp xã, để phù hợp lợi ích hợp pháp của người bị thu giữ tiền và tiếp tục kế thừa 2 quy định của Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu các ngân hàng.

Trả lời ý kiến của đại biểu Quốc hội, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, luật chỉ quy định sự tham gia của UBND và cơ quan công an cấp xã trong quá trình thu giữ tài sản. Tức là, cơ bản phù hợp việc sắp xếp lại đơn vị hành chính, chính quyền hai cấp.

Theo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), các đơn vị mua bán và xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu. Việc này chỉ được thực hiện khi tổ chức tín dụng có thỏa thuận trước với bên đi vay.

Tài sản bảo đảm bị thu giữ không phải là tài sản tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý, nhưng chưa được giải quyết hoặc đang được giải quyết ở tòa.

Để tránh lạm dụng quyền thu giữ tài sản này, luật quy định trong quá trình thực hiện, tổ chức tín dụng không được áp dụng các biện pháp vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội. Tài sản bảo đảm phải đáp ứng điều kiện theo quy định của Chính phủ.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, sau khi luật được Quốc hội được thông qua, Chính phủ sẽ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các cơ quan có liên quan để rà soát, đánh giá, đề xuất các nội dung nhằm triển khai, thi hành luật, bảo đảm thống nhất, hiệu quả.