KBSV Research: Ba kịch bản tác động đến Việt Nam khi Mỹ áp thuế đối ứng

Ngày 1/4, Cơ quan điều tra thương mại của Hoa Kỳ sẽ trình lên Tổng thống Donald Trump văn bản đánh giá các đối tác thương mại về vấn đề bất đối xứng trong giao thương với Mỹ. Phạm vi ban đầu của kế hoạch này rất rộng, Tổng thống Donald Trump dự định sẽ áp thuế đối ứng với toàn bộ các quốc gia khác trên thế giới. Bên cạnh đó, mặc dù không đưa ra cách tính thuế đối ứng cụ thể, nhưng chính sách này không chỉ bao gồm thuế quan mà có thể bao gồm cả thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế ngoài lãnh thổ đối với các công ty Mỹ và các rào cản phi thuế quan khác.

Tuy nhiên, vào ngày 23/03 vừa qua, Nhà Trắng cho biết Mỹ đã thu hẹp đáng kể phạm vi áp thuế, có thể chỉ tập trung vào “Dirty 15” - các quốc gia vi phạm theo hai tiêu chí: áp đặt thuế quan không công bằng đối với hàng hóa Mỹ; khiến Mỹ chịu thâm hụt thương mại lớn (theo Bloomberg).

Theo các chuyên gia của KBSV Research, Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ bị đưa vào danh sách các nước bị áp thuế đối ứng do vi phạm cả hai tiêu chí trên.

Cụ thể, dựa trên phương pháp bình quân gia quyền với trọng số theo tỷ trọng trong rổ hàng hóa Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ, KBSV Research cho rằng, Việt Nam đang đánh thuế nhập khẩu trung bình cao hơn 5,8% mức thuế nhập khẩu mà Mỹ đang áp dụng và nếu tính thêm VAT thì con số này lên đến gần 11%. Ngoài ra, Việt Nam cũng đứng Top 3 các quốc gia mà Mỹ ghi nhận thâm hụt thương mại lớn nhất.

Nếu bị Mỹ áp thuế đối ứng, KBSV Research dự báo GDP Việt Nam sẽ giảm từ 0,7 - 1,3%. Trước đó, một báo cáo của Goldman Sachs dự báo GDP Việt Nam sẽ giảm khoảng 1,5% nếu hàng hoá Việt Nam bị tăng thuế đối ứng khoảng 13%.

KBSV Research cũng chỉ ra 3 kịch bản nếu Việt Nam bị áp thuế đối ứng.

Kịch bản 1, Việt Nam bị áp thuế đối ứng không tính đến VAT. Mỹ có thể tăng mức thuế bình quân thêm 5,8% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam.

Kịch bản 2, Việt Nam bị áp thuế đối ứng có tính đến VAT. Chính quyền Donald Trump có thể xem xét đến cả những rào cản thương mại khác mà các quốc gia khác đang áp dụng, điển hình như thuế VAT. Theo cách tiếp cận này, sẽ phải cộng thêm phần chênh lệch giữa thuế VAT mà Việt Nam đang áp dụng (10%) và thuế bán hàng (Sales Tax) trung bình các bang của Mỹ đang áp dụng (5%). Như vậy, mức thuế đối ứng có thể lên tới xấp xỉ 11%.

Với hai kịch bản này, KBSV Research đánh giá có khoảng 40% khả năng xảy ra.

Kịch bản 3, Việt Nam không bị áp thuế đối ứng. Chính phủ Việt Nam đã rất chủ động trong việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ. Cụ thể, Việt Nam đã trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ từ tháng 9 năm 2023. Thêm vào đó, Việt Nam cũng đang có những kế hoạch tăng mua hàng hóa từ Mỹ như khí LNG, máy bay, nông sản, thực phẩm…; và những nỗ lực nhằm hạn chế hàng hóa Trung Quốc đội lốt hàng Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ cũng đã được chính phủ Mỹ ghi nhận. Trong trường hợp, Mỹ đánh giá tích cực về những động thái của Việt Nam.

Như vậy, vẫn có khả năng Việt Nam không bị Mỹ đưa vào danh sách trong kỳ đánh giá này. Tuy nhiên, kịch bản này KBSV Research chỉ đánh giá có 20% khả năng xảy ra, thấp hơn 50% so với kịch bản 1 và 2.

Mới đây nhất, sáng ngày 26/3, Bộ Tài chính đã đề xuất giảm mức thuế tối huệ quốc (MFN) đối với 14 sản phẩm chủ yếu xuất khẩu từ Mỹ. Nếu đề xuất được thông qua, chênh lệch thuế quan giữa 2 nước có thể giảm đáng kể, dẫn đến thay đổi về mức thuế Việt Nam có thể phải chịu từ Mỹ.

"Chính phủ Việt Nam vẫn có thể đảo ngược tình hình, chủ động đưa ra thêm các điều chỉnh cân bằng hơn chính sách thuế quan giữa 2 nước, từ đó có cơ sở đàm phán với Mỹ", KBSV Research nhận định.