Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi)

Tiếp tục Chương trình Phiên họp thứ 21, sáng ngày 17/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về đề nghị bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 đối với dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), Luật Căn cước công dân (sửa đổi); xem xét, cho ý kiến đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân.

Trình bày tờ trình đề nghị của Chính phủ về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 đối với dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) được Quốc hội khóa XII thông qua và có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2011 (được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2017) đã có những đóng góp quan trọng trong công tác quản lý cũng như tạo môi trường pháp lý ổn định cho hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Để bảo đảm an toàn của hệ thống TCTD, đổi mới hoạt động ngân hàng theo nội dung nhiệm vụ trọng tâm cơ cấu lại nền kinh tế; khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Các TCTD hiện hành, Chính phủ đề nghị xây dựng Luật Các TCTD (sửa đổi) với 06 chính sách:

(1) Hoàn thiện quy định về nâng cao yêu cầu quản trị, điều hành, hạn chế lạm dụng quyền cổ đông lớn, quyền quản trị, điều hành để thao túng hoạt động của TCTD;

(2) Hoàn thiện quy định về hoạt động và bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD, quỹ tín dụng nhân dân;

(3) Hoàn thiện quy định về dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử và số hóa dịch vụ ngân hàng, hỗ trợ, thúc đẩy, quản lý ngân hàng số tạo nền tảng cho việc ứng dụng các công nghệ chủ chốt của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0;

(4) Hoàn thiện các quy định nhằm tạo cơ sở thúc đẩy quá trình cơ cấu lại TCTD và xử lý TCTD yếu kém;

(5) Quy định về xử lý nợ xấu;

(6) Quy định về xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Báo cáo thẩm tra dự án Luật được Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày tại phiên họp cho biết, Thường trực Uỷ ban Pháp luật, Uỷ ban Kinh tế và các cơ quan nhất trí với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Các TCTD nhằm bảo đảm an toàn của hệ thống các TCTD, đổi mới hoạt động ngân hàng theo nội dung nhiệm vụ trọng tâm cơ cấu lại nền kinh tế theo định hướng, quan điểm, mục tiêu đã được Đảng, Quốc hội và Chính phủ đề ra. Đồng thời, khắc phục những hạn chế, vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện Luật Các TCTD hiện hành, đặc biệt là trong thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD theo Nghị quyết số 42/2017/QH14, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

“Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật”, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, đối với Báo cáo đánh giá tác động, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho rằng, cần đưa ra các phương án, bổ sung đánh giá kỹ những tác động tiêu cực của từng phương án, chính sách để bảo đảm tính toàn diện. Bên cạnh đó, đây là dự án Luật có nhiều nội dung liên quan đến phạm vi lĩnh vực phụ trách của Bộ Tài chính nhưng trong Hồ sơ còn thiếu văn bản tham gia ý kiến của Bộ Tài chính; đồng thời, ý kiến tham gia của Bộ Ngoại giao chưa thể hiện rõ nội dung đánh giá về sự tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên như quy định.

Đồng tình với 6 chính sách được đề xuất trong đề nghị xây dựng Luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho rằng, quy định như vậy là phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, cơ bản bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tương thích trong hệ thống pháp luật và có tính khả thi.

Tuy nhiên, đây là dự án Luật khó, phức tạp, liên quan đến nhiều luật và nhiều cam kết quốc tế, do đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát, đối chiếu với các quy định của pháp luật có liên quan nhằm bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tính tương thích với các cam kết quốc tế.

“Trên cơ sở ý kiến các cơ quan của Quốc hội, Thường trực Uỷ ban Pháp luật đề nghị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung dự án Luật Các TCTD (sửa đổi) vào Chương trình năm 2023, trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 5, thông qua tại kỳ họp thứ 6”, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng đã có báo cáo tham gia thẩm tra cùng với Ủy ban Pháp luật đối với sự cần thiết bổ sung dự án Luật Các TCTD (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung dự án Luật này để tránh khoảng trống trong xử lý nợ xấu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, 6 chính sách được đề cập trong dự án Luật này cũng đã đáp ứng các yêu cầu đề ra... Trên tinh thần đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ủng hộ việc bổ sung dự án Luật Các TCTD (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Nhấn mạnh dự án Luật Các TCTD (sửa đổi) có liên quan trực tiếp tới khoảng hai 20 dự án luật khác. Bởi vậy, nếu được Quốc hội xem xét cho ý kiến tại kỳ họp thứ 5 sắp tới, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Ban soạn thảo cần quan tâm rà soát, bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống, chính sách pháp luật.

“Trong quá trình sau này, nếu được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý, ủng hộ việc bổ sung dự án Luật Các TCTD (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, Ủy ban Kinh tế sẽ phối hợp với Ngân hàng nhà nước một cách tích cực để tham gia ý kiến vào các nội dung có liên quan…”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết.

Trao đổi thêm về việc sửa đổi Luật Các TCTD, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD có ý nghĩa rất quan trọng giữa thực trạng trong nước và nước ngoài để củng cố nền tảng cho các TCTD của Việt Nam, đảm bảo an toàn một hệ thống, gia tăng sức chống chịu của nền kinh tế nói chung và những TCTD nói riêng trước các cú sốc từ bên trong, bên ngoài.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, đây là nhiệm vụ rất quan trọng. Do đó, yêu cầu đặt ra đối với sửa đổi lần này phải quy định minh bạch và xử lý cơ bản, triệt để tình trạng sở hữu chéo, sở hữu chéo núp bóng, xử lý được nợ xấu và lãi dự thu được trích lập trên cơ sở các khoản nợ xấu… “Lãi dự thu của các khoản nợ xấu còn xấu hơn cả nợ xấu nên cần xử lý được vấn đề này”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, việc trích lập dự phòng, xem xét trích lập dự phòng khoản nào được coi là chi phí hợp lệ để tính thuế thu nhập, khoản nào phải trừ vào thu nhập sau thuế của doanh nghiệp, của ngân hàng; cùng với đó là xử lý tài sản bảo đảm mà trong điều kiện bình thường, điều kiện đặc biệt….

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu, trong lần sửa đổi luật lần này cần quy định rõ nét những nội dung như: Fintech, ngân hàng số, cũng như vấn đề xử lý các TCTD yếu kém, thua lỗ, việc cho vay tái cấp vốn và cho vay đặc biệt rút kinh nghiệm từ vụ phá sản SVB của Mỹ, từ đó sửa đổi Luật Các TCTD này phải song hành với sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi.

Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề quản lý nhà nước đối với các TCTD này, nhất là trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc quản lý tài chính đối với các TCTD cùng với đó là giám sát tài chính. Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng kinh nghiệm của Trung Quốc mới đây khi kiện toàn Chính phủ đã thành lập cơ quan giám sát tài chính riêng trực thuộc Trung ương để giám sát toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Đây là một kinh nghiệm để nghiên cứu về lâu dài.

“Luật này cần phải được nghiên cứu, đánh giá rất kỹ lưỡng để làm sao mà góp phần tái cơ cấu hệ thống TCTD trong giai đoạn hiện nay, tăng cường độ an toàn của từng tổ chức cũng như toàn hệ thống rồi gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế nói chung của hệ thống tài chính ngân hàng nói riêng”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Tại phiên họp, 100% các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết về việc bổ sung nội dung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với Tờ trình của Chính phủ và các báo cáo thẩm tra, tán thành việc bổ sung 2 dự án Luật là dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi), dự án Luật Các TCTD (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 để trình Quốc hội vào Kỳ họp thứ 5, thông qua tại Kỳ họp thứ 6.