Số phận đất vàng ở Bình Dương: Tòa tuyên trả lại cho chủ cũ

Nhà nước thất thoát hàng nghìn tỷ đồng…

Ngày 30/8, TAND TP. Hà Nội tuyên án đối với 28 bị cáo vụ án Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Tổng công ty Sản xuất – Xuất nhập khẩu Bình Dương (UPCOM: PRT). Phiên tòa bắt đầu từ ngày 15/8.

Trong đó, bị cáo Nguyễn Văn Minh (cựu Chủ tịch HĐQT của PRT) nhận mức án tổng cộng là 27 năm tù. Bị cáo Trần Nguyên Vũ (cựu Tổng giám đốc của PRT) nhận mức án tổng cộng là 23 năm tù. Bị cáo Huỳnh Thanh Hải (cựu thành viên HĐTV và Phó Tổng giám đốc PRT) nhận mức án tổng cộng là 17 năm tù.

Các bị cáo còn lại nhận mức án từ 3 năm tù cho hưởng án treo cho đến 7 năm tù giam.

Theo bản án, năm 2012, PRT được UBND tỉnh Bình Dương giao 2 khu đất 43 ha và 145 ha ở Thủ Dầu Một. Căn cứ đề xuất của các bị cáo thuộc Cục thuế Bình Dương và tham mưu từ nhóm bị cáo tại Văn phòng UBND tỉnh, ông Trần Văn Nam (khi đó là Phó Chủ tịch tỉnh) đã ký quyết định đồng ý giao đất cho PRT nhưng lại áp mức giá bằng mức ban hành từ năm 2006 để thu tiền sử dụng đất. Viện Kiểm sát xác định hành vi áp giá đất trái quy định của ông Nam và đồng phạm gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 760 tỷ đồng.

Đến giai đoạn 2015 - 2021, với cương vị là Bí thư Tỉnh ủy, ông Trần Văn Nam biết PRT đã chuyển nhượng khu đất 43 ha cho doanh nghiệp tư nhân, không bàn giao lại đất cho công ty Nhà nước theo quy định. Tuy nhiên, ông Nam không yêu cầu Tổng công ty giao đất để bảo toàn vốn. Hậu quả, khu đất thuộc sở hữu Nhà nước bị chuyển sang công ty tư nhân. Viện Kiểm sát đánh giá, ông Trần Văn Nam phải chịu trách nhiệm chính về những quyết định và chỉ đạo dẫn đến sai phạm gây thiệt hại với tổng số tiền hơn 984 tỷ đồng.

Ngoài ra, khi PRT tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp, với động cơ vụ lợi, Nguyễn Văn Minh và các đồng phạm không xác định giá trị quyền sử dụng khu đất 145 ha, gây thất thoát cho nhà nước hơn 4.030 tỷ đồng.

Trong vụ án này, các bị cáo Nguyễn Văn Minh và đồng phạm còn tạo điều kiện cho 2 công ty “sân sau” thực hiện hành vi chiếm đoạt số tiền hơn 815 tỷ đồng của PRT.

Giao đất lại cho bên thứ 3 ngay tình

Đáng chú ý, bản án đã có quyết định liên quan đến 2 khu đất 43 ha và 145 ha. Theo đó, tại khu đất 145ha, Tòa án chấp nhận ý kiến của Tỉnh ủy Bình Dương và các bên liên quan, buộc Công ty Tân Thành phải trả lại đất cho Tỉnh ủy Bình Dương. BIDV (ngân hàng đang nhận thế chấp một phần diện tích của khu đất 145 ha) bàn giao lại các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Sở Tài nguyên và Môi trường để UBND tỉnh Bình Dương xử lý theo quy định pháp luật.

Tại khu đất 43ha, Tòa án xác định Công ty Tân Phú, Công ty Kim Oanh là bên thứ ba ngay tình. Do đó, cần giao khu đất trên cho Công ty Tân Phú và thực hiện nghĩa vụ tài chính với nhà nước, đảm bảo không gây thất thoát vốn nhà nước.

Được biết, quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã tạm giữ 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Công ty Tân Phú. Đồng thời có quyết định ngăn chặn các hoạt động liên quan đến quyền sử dụng khu đất 43ha và 145ha theo 7 giấy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại phường Hòa Phú, TP Thủ Dầu Một.

Trong quá trình diễn ra phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát đã đề nghị trả lại 2 khu đất 43ha và 145ha về chủ sở hữu là Tỉnh ủy Bình Dương. Tuy nhiên, luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Công ty Tân Phú và Công ty Kim Oanh cho rằng Công ty Kim Oanh được xác định là không có hành vi phạm tội, trong việc nhận chuyển nhượng 100% vốn góp của Công ty Âu Lạc, Công ty Kim Oanh là bên thứ 3 ngay tình nên có “toàn quyền sử dụng và quyết định đầu tư trên diện tích này”. Công ty Kim Oanh đề nghị được nộp tiền sử dụng đất chênh lệch.

Còn tại khu đất 145ha, Tỉnh ủy Bình Dương cho biết đơn vị này cùng các bên liên quan gồm cổ đông Công ty Tân Thành (Công ty Hưng Vượng, Công ty Phát triển, PRT) và Công ty Tân Thành thống nhất trả lại đất cho Tỉnh ủy. Tỉnh ủy Bình Dương sẽ hoàn trả cho các cổ đông phần vốn góp bằng giá trị ban đầu tại Công ty Tân Thành.

Tuy nhiên, đại diện Ngân hàng BIDV không đồng ý với cách giải quyết này. Ngân hàng đang nhận thế chấp 650.000m2 đất (thuộc dự án sân golf Bình Hòa) nằm trong khu đất trên để cho Công ty Tân Thành vay vốn. Nếu thu hồi đất thì hệ quả là khoản vay không có tài sản bảo đảm. Ngân hàng cho rằng, Công ty Tân Thành và các cổ đông không có quyền tự ý thỏa thuận với bên khác để chuyển dịch khu đất trên mà không có sự đồng ý của BIDV. Theo BIDV, nếu Công ty Tân Thành tiếp tục triển khai dự án sẽ giúp hài hòa lợi ích giữa nhà nước và doanh nghiệp.

Theo đại diện pháp lý của BIDV, ngân hàng mong muốn bản án phải được viết rõ ràng để tạo tiền lệ tốt cho bên thứ ba ngay tình. Ngân hàng cũng đề xuất các phương án khác nhau để mong muốn đảm bảo quyền lợi của các bên.