Trách nhiệm tái chế gia tăng: Cần đến sự vào cuộc của truyền thông để nâng cao nhận thức

Kể từ ngày 1/1/2024, các nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm dầu nhớt, pin, ắc quy, săm lốp và các loại bao bì thương mại phải thực hiện tái chế hoặc đóng phí hỗ trợ hoạt động tái chế chất thải. Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được quy định tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022/NÐ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ.

Ngày 4/4, báo Việt Nam News và Công ty Cổ phần và Quảng cáo Hội chợ Thương mại VINEXAD đã tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất: Từ chính sách đến thực thi.” Sự kiện nằm trong khuôn khổ Hội chợ Thương mại Quốc tế Việt Nam lần thứ 33 (Vietnam Expo 2024) tại Hà Nội.

Phát biểu tại sự kiện, Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Đoàn Thị Tuyết Nhung nhấn mạnh: “Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất là một nội dung có ý nghĩa đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường".

Theo bà Đoàn Thị Tuyết Nhung, việc thực hiện EPR sẽ góp phần giữ gìn nguồn tài nguyên cho tương lai, giảm thiểu rác thải gây ô nhiễm môi trường, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và góp phần hiện thực hóa cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Lãnh đạo Thông tấn xã Việt Nam khẳng định vai trò quan trọng trong tuyên truyền, phổ biến thông tin nhằm nâng cao nhận thức của các nhà sản xuất cũng như công chúng về thúc đẩy tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững… Điều này sẽ thay đổi thực hành sản xuất và hành vi tiêu dùng dựa trên sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nguồn lực và tài nguyên.

Theo quy định về Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện, điện tử thực hiện trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2025 và doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu phương tiện giao thông (ôtô, xe máy) thực hiện trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2027.

Tại sự kiện, các chuyên gia có chung quan điểm EPR không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp phát triển bền vững hơn. Việc thực hiện EPR sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của đối tác, từ đó có cơ hội tham gia sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Từ phía doanh nghiệp, bà Chu Thị Kim Thanh, Giám đốc Vận hành Công ty cổ phần tái chế bao bì PRO Việt Nam cho rằng, việc quản lý quỹ nguồn thu từ EPR theo đúng luật nguồn sẽ dành cho các doanh nghiệp tái chế. Do đó, sử dụng quỹ này để hỗ trợ cho lực lượng thu gom phi chính thức là rất khó. Đề nghị có chính sách hỗ trợ giá thu mua phế liệu thu gom, để người lao động có thể tự vận hành công việc của mình.

Bà Thanh cho biết, bản thân PRO Việt Nam cũng đang thực hiện những hỗ trợ như cấp bảo hộ lao động, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn cho những lao động ở khối phi chính thức này. Song, bà Thanh nhấn mạnh những người lao động thu gom phế liệu thường mặc cảm về giá trị công việc. Vì vậy, cần phải có chính sách hỗ trợ và truyền thông xã hội nhằm động viên công việc của họ.

“Theo tính toán sơ bộ, mỗi năm xã hội lãng phí khoảng 3 tỷ USD từ rác thải không được tái chế. Bên cạnh đó, xã hội cũng cần có trách nhiệm gìn giữ nguồn tài nguyên nguyên sinh cho thế hệ tương lai. Vì vậy, việc thay đổi nhận thức về giá trị công việc của người lao động thu gom phế liệu là rất cần thiết. Từ việc thay đổi nhận thức sẽ chuyển biến hành vi và cần xây dựng có hệ thống với sự tham gia của các bên liên quan, trong đó quan trọng nhất là các cấp quản lý Nhà nước”, bà Thanh chia sẻ quan điểm của mình.