Báo cáo phát triển bền vững - chìa khoá tối ưu hóa lợi ích hoạt động kinh doanh bền vững của ngân hàng

Giải pháp thực tiễn thúc đẩy phát triển bền vững ngành Ngân hàng Việt Nam

Chuyển dịch sang nền kinh tế phát thải carbon thấp, kinh tế tuần hoàn, hướng tới phát triển bền vững đang trở thành một xu hướng tất yếu ở hầu hết các quốc gia trong đó có Việt Nam. Để thực hiện mục tiêu này, thời gian qua, Việt Nam đã tích cực tham gia các cam kết quốc tế về chuyển đổi xanh, giảm phát thải khí nhà kính, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, hướng tới phát triển bền vững.

Về phía ngành Ngân hàng, nguồn lực tín dụng luôn là một trong những nguồn vốn quan trọng của nền kinh tế, góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất – kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, việc triển khai các giải pháp của NHNN sẽ định hướng dòng vốn tín dụng đầu tư vào các dự án xanh, thân thiện với môi trường, từ đó góp phần thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển bền vững của quốc gia.

Chia sẻ tại toạ đàm “Thực hành báo cáo phát triển bền vững: Kinh nghiệm và thực tiễn triển khai” ngày 6/6, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN), cho biết, thời gian qua, NHNN đã chủ động, linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng nhằm mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tập trung tín dụng cho các ngành sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, thúc đẩy tín dụng xanh, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế...

Các giải pháp của NHNN thúc đẩy tín dụng xanh góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, bao gồm:

Thứ nhất, hoàn thiện các quy định, định hướng về ngân hàng xanh và tín dụng xanh phù hợp với những mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững. Trong đó, NHNN đã xây dựng định hướng phát triển ngân hàng xanh thông qua việc ban hành Quyết định số 1604/QĐ-NHNN ngày 7/8/2018 phê duyệt Đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam. Đồng thời, bổ sung, lồng ghép mục tiêu phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh vào các định hướng hoạt động, phát triển của ngành ngân hàng…

Thứ hai, triển khai các giải pháp nhằm hỗ trợ các TCTD đa dạng sản phẩm ngân hàng - tín dụng xanh, góp phần thực hiện tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. NHNN khuyến khích các TCTD tập trung nguồn vốn tín dụng ngân hàng cho các dự án, phương án sản xuất kinh doanh, đầu tư cho các ngành/lĩnh vực xanh, giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thứ ba, NHNN thực hiện các giải pháp nhằm tăng cường năng lực cho hệ thống ngân hàng trong thực hiện tín dụng – ngân hàng xanh

Kết quả cho thấy, giai đoạn 2017 - 2023, dư nợ cấp tín dụng xanh của hệ thống ngân hàng có mức tăng trưởng bình quân đạt hơn 22%/năm. Các giải pháp triển khai của ngành Ngân hàng đã góp phần thúc đẩy tín dụng xanh, kịp thời đáp ứng nhu cầu về nguồn vốn để thực hiện các dự án xanh, bền vững, vì lợi ích cộng đồng. Bên cạnh đó, cũng còn một số khó khăn, thách thức mà ngành Ngân hàng cần phải nỗ lực triển khai trong thời gian tới nhằm nâng cao hiệu quả của các chính sách, giải pháp trong chính sách tín dụng, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia.

Chia sẻ dưới góc nhìn thực tiễn tại TCTD, ông Lê Ngọc Lâm, Tổng Giám đốc BIDV cho biết, ngay từ khi xây dựng chiến lược kinh doanh giai đoạn 2021 - 2025 tầm nhìn đến 2030, BIDV đã xác lập mục tiêu “hướng tới sự phát triển bền vững” là mục tiêu xuyên suốt trong hoạt động ngân hàng, đưa tín dụng xanh, tài trợ xanh trở thành ưu tiên trong chiến lược phát triển, đồng thời nghiên cứu mô hình chi nhánh/phòng giao dịch “ngân hàng xanh” gắn với yêu cầu thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.

BIDV đã sớm thành lập ban chỉ đạo và ban quản lý dự án xây dựng và triển khai chiến lược phát triển bền vững và thực hành ESG tổng thể nhằm đẩy mạnh việc thực thi hoạt động tài chính bền vững.

“Xác định biến đổi khí hậu là vấn đề quan trọng có ảnh hưởng lớn đén tổng thể hoạt động của toàn ngân hàng, trong những năm gần đây, BIDV đã tập trung đầu tư vào các dự án xanh, dự án năng lượng tái tạo, nhắm đóng góp vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của quốc gia”, ông Lê Ngọc Lâm cho biết.

Theo đó, tính tới hết năm 2023, dư nợ tín dụng xanh tại BIDV đạt 74.177 tỷ đồng, chiếm 4,24% so với tổng dư nợ tín dụng. Khoảng 2.500 tỷ đồng trái phiếu xanh được phát hành thành công tính tới cuối năm 2023. BIDV là ngân hàng thương mại cổ phần đầu tiên ban hành khung khoản vay bền vững theo các chuẩn mực quốc tế

Năm 2023, ngân hàng cũng đã thực hiện giảm năng lượng tiêu thụ so với năm trước đó, trong đó, giảm 14,2% số kWH điện/doanh thu, giảm 18,5% số m3 nước/doanh thu và tiết kiệm 80% lượng giấy in thông qua hoạt động chuyển đổi số….

Xây dựng báo cáo phát triển bền vững: Xu thế tất yếu

Để góp phần làm tăng giá trị của doanh nghiệp và tối ưu hóa lợi ích hoạt động kinh doanh bền vững, các doanh nghiệp cần công bố thông tin về phát triển bền vững ra công chúng nhằm tăng cường sự minh bạch thông tin của doanh nghiệp và đạt được sự thừa nhận từ bên ngoài. Do đó, báo cáo phát triển bền vững ra đời và ngày càng được các doanh nghiệp quan tâm, chú trọng.

Trên thế giới, các tổ chức quốc tế và Chính phủ các nước ngày càng ban hành nhiều quy định và chính sách thúc đẩy các doanh nghiệp, tổ chức tài chính, ngân hàng áp dụng tiêu chuẩn ESG và công bố thông tin báo cáo phát triển bền vững.

Bà Sharon Machado, Giám đốc Phát triển bền vững, Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA) cho rằng, việc tạo lập và sử dụng các thông tin liên quan đến tính bền vững sẽ giúp các tổ chức, các nhà quản lý xác định và quản lý rủi ro liên quan đến phát triển bền vững một cách tốt hơn, qua đó mang lại hiệu quả hoạt động kinh doanh bền vững cho các tổ chức, đồng thời nâng cao hơn nữa vị thế tài chính cho các tổ chức này.

Theo bà Sharon Machado, ngành Ngân hàng đang hướng đến việc mở ra nhiều cơ hội liên quan đến kinh doanh bền vững. Tuy nhiên, bên cạnh các cơ hội thì sẽ có các rủi ro liên quan đến tính bền vững của ngân hàng như rủi ro về suy giảm lợi nhuận hoặc tổn thất đối với các khoản đầu tư, do các rủi ro của người vay hoặc việc bỏ lỡ cơ hội tiếp cận thị trường tài chính xanh đang phát triển...

“Các thông tin liên quan đến phát triển bền vững sẽ hỗ trợ việc phân tích và ra quyết định, giúp cho các tổ chức có thể tuân thủ các quy định và nhận biết được những yếu tố thúc đẩy hoạt động kinh doanh theo hướng bền vững hơn”, bà Sharon Machado nói.

Theo bà Phạm Thị Thanh Tùng, tại các đề án, kế hoạch hành động, cơ chế chính sách, văn bản chỉ đạo về hoạt động tín dụng xanh, quản lý rủi ro môi trường và xã hội, NHNN không chỉ quy định các nhiệm vụ, giải pháp cần triển khai mà còn đặt ra các yêu cầu đối với các đơn vị vụ, cục và tổ chức tín dụng về công bố thông tin, báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ được giao.

“NHNN chủ trương đánh giá rất cao tầm quan trọng của việc công bố thông tin trong quá trình nâng cao nhận thức, vai trò và năng lực của ngành Ngân hàng thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững, từ năm 2022 đến nay, tại các báo cáo thường niên, NHNN đã bổ sung nội dung về hoạt động của ngành Ngân hàng hướng tới kinh tế xanh và tăng trưởng xanh, bền vững…”, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho hay.

Thông tin tại toạ đàm, ông Phạm Nguyễn Vinh cho biết, Giám đốc Phát triển doanh nghiệp tại Dragon Capital cho biết, hiện nay, ước tính có khoảng hơn 600 tiêu chuẩn báo cáo về ESG với hơn 500 chỉ số đo lường trên toàn cầu. Các nỗ lực tiêu chuẩn hóa báo cáo ESG đang được thúc đẩy mạnh mẽ để đảm bảo tính minh bạch và nhất quán, đồng thời ngăn chặn tình trạng công bố thông tin phát triển bền vững không trung thực hoặc không đầy đủ.

Dragon Capital đã xây dựng và triển khai một hệ thống quản lý rủi ro ESG nhằm đảm bảo rằng các quyết định đầu tư không chỉ dựa trên các yếu tố tài chính truyền thống mà còn xem xét các tố rủi ro phi tài chính liên quan đến ESG.

"Hiện tại, Dragon Capital tiếp tục cập nhật hệ thống quản lý đánh giá rủi ro ESG cho phù hợp với xu hướng hiện nay bằng việc tích hợp các yêu cầu mới bao gồm đánh giá rủi ro về biến đổi khí hậu, khí thải nhà kính và tác động đa dạng sinh học của danh mục đầu tư. Trong đó, đặc biệt sẽ phát triển một bộ khung đánh giá ESG dành riêng cho ngành dịch vụ tài chính, ngân hàng", đại diễn Dragon Capital chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn.

Bên cạnh đó, quỹ VEIL (Vietnam Enterprise Investments Limited) của Dragon Capital đã áp dụng các khuyến nghị của nhóm công tác về công bố thông tin tài chính liên quan đến khí hậu (TCFD) để thực hiện đánh giá và công bố các rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu đối với danh mục đầu tư của quỹ, qua đó, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, cung cấp thông tin chi tiết và kịp thời cho các nhà đầu tư về các rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu.

“Việc tích hợp ESG vào công tác đầu tư và công bố thông tin rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu là một bước tiến quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của các tổ chức tài chính”, ông Phạm Nguyễn Vinh cho hay.

Là một trong những ngân hàng tiên phong tại Việt Nam về thực thi báo cáo phát triển bền vững, năm 2023 đánh dấu mốc là năm thứ bảy liên tiếp BIDV thực hiện báo cáo phát triển bền vững theo phương án toàn diện phụ hợp với hướng dẫn theo tiêu chuẩn GRI.

Qua nhiều năm thực thi báo cáo phát triển bền vững, ông Lê Ngọc Lâm chỉ rõ những khó khăn mà BIDV gặp phải trong quá trình thúc đẩy phát triển bền vững tại ngân hàng, từ đó đưa ra một số kiến nghị đối với Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành. Cụ thể: hoàn thiện các khung khổ chính sách, hướng dẫn cho hoạt động huy động vốn và cấp tín dụng xanh, bền vững: sớm ban hành quy định phân loại và xác nhận dự án xanh (taxonomy); định hướng phát triển cụ thể cho từng ngành/nhóm ngành (ưu tiên, nhạy cảm với môi trường – xã hội).

Ngoài các dự án xanh, theo ông Lê Ngọc Lâm, cần xem xét, nghiên cứu quy định về phân loại các dự án, khoản vay theo tiêu chuẩn xã hội, bền vững; ban hành các chính sách ưu đãi đủ lớn để khuyến khích nhà đầu tư tài trợ vốn, các TCTD đẩy mạnh các dự án xanh, bền vững; xây dựng cổng thông tin quốc gia về phát triển bền vững; đẩy mạnh việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực về môi trường – xã hội để đáp ứng kịp thời nhu cầu của thị trường trong quá trình chuyển dịch.