Hướng đến xây dựng một nền kinh tế đa dạng, phát triển bền vững, hài hòa các mục tiêu kinh tế - xã hội, môi trường

Sau khi các thành viên Chính phủ trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có bài phát biểu trước Quốc hội. Tại phiên chất vấn, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã trân trọng cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội đã dành nhiều thời gian cho việc thảo luận, chất vấn và trả lời chất vấn về nhiều vấn đề quan trọng mang tính thời sự, được đồng bào, cử tri cả nước và dư luận xã hội quan tâm.

Nghiêm túc tiếp thu các ý kiến xác đáng của quý vị đại biểu Quốc hội và đồng bào cử tri cả nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo, sớm khắc phục những vấn đề còn hạn chế, bất cập, nỗ lực phấn đấu đạt mức cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ năm 2020, 5 năm 2016-2020 và tạo nền tảng vững chắc; thực hiện thành công kế hoạch 2021; kế hoạch 5 năm 2021-2025 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Nghị quyết của Đảng và Quốc hội.

Tuyệt đối không được lơ là, chủ quan, không để dịch lây lan, bùng phát trở lại

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc

Trong bài phát biểu, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Không chỉ riêng trong năm 2020 này mà ngay từ lúc bắt đầu nhiệm kỳ, chúng ta đã đối diện với những thách thức lớn chưa từng thấy như đợt hạn hán kỷ lục của gần 100 năm ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, sự cố môi trường Formosa ở các tỉnh miền Trung, sạt lở đất, lũ quét, lũ ống ở Tây Bắc, bão lũ ngập lụt ở miền Trung hiện nay”.

Tuy nhiên, bằng quyết tâm của toàn bộ hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân và doanh nghiệp, chúng ta đã cùng nhau tạo ra hơn 1.200 tỷ USD của tổng GDP trong gần 5 năm trên một nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định. Tạp chí The Week tháng 8/2020 đã xếp Việt Nam trong tốp 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất thế giới.

Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, với tăng trưởng kinh tế bình quân 6,8%/1 năm giai đoạn 2016-2019 Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia tăng trưởng cao nhất dưới sự tác động của đại dịch COVID-19, trong khi hầu hết các nền kinh tế rơi vào suy thoái.

Với việc chỉ đạo đồng bộ quyết liệt, mục tiêu kép Việt Nam của chúng ta vẫn kiên cường, duy trì tăng trưởng dương ở mức khá. Nhiều địa phương đã vươn lên trở thành những động lực kinh tế quan trọng đóng góp vào tăng trưởng chung của cả nước. Có địa phương đạt mức tăng trưởng GDP kỷ lục trong hàng thập niên, kể cả trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Với những thành tựu đã đạt được trong những năm gần đây, Việt Nam ngày càng có tiếng nói, trách nhiệm lớn hơn trong những vấn đề khu vực và toàn cầu. Việt Nam đã hoàn thành tốt trọng trách các cam kết tại các diễn đàn, các tổ chức khu vực và quốc tế như vai trò Chủ nhà APEC 2017, Chủ tịch ASEAN 2020, Chủ tịch Hội đồng Liên nghị viện các quốc gia Đông Nam Á (AIPA 41), Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, tổ chức tốt Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều...

Những kết quả này là thành tựu chung của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn thể nhân dân dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. Nhân kỳ họp này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thay mặt Chính phủ trân trọng gửi lời cảm ơn Quốc hội đã ủng hộ, chia sẻ và đồng hành cùng Chính phủ suốt gần 5 năm qua.

Chia sẻ về đại dịch COVID-19, Thủ tướng cho biết, đại dịch COVID-19 đã tác động đến mọi phương diện của đời sống kinh tế - xã hội của đất nước cũng như toàn cầu. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã đề ra cam kết, vừa phòng chống dịch hiệu quả, bảo vệ an toàn sức khỏe cho nhân dân, vừa nỗ lực phục hồi, duy trì nhịp độ kinh tế - xã hội trong trạng thái bình thường mới. Việt Nam là một trong số ít những ngành kinh tế duy trì được tăng trưởng dương trong bối cảnh kinh tế thế giới rơi vào suy thoái sâu, nhất là từ đại khủng hoảng 1929-1933 đến nay. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 còn tiếp tục chuyển biến phức tạp, nhiều nước châu Âu buộc phải áp dụng biện pháp tái phong tỏa.

“Chúng ta tuyệt đối không được lơ là, chủ quan, không để dịch lây lan, bùng phát trở lại. Cần tiếp tục đề cao nhận thức của cộng đồng và toàn xã hội, nâng cao năng lực cách ly, xét nghiệm điều trị sản xuất thuốc vắc-xin...”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh. “Đồng thời, thực hiện kịp thời, hiệu quả các chính sách hỗ trợ người lao động, người dân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại COVID-19, tập trung phục hồi, phát triển các hoạt động kinh tế - xã hội”.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng chia sẻ, trong khi bệnh dịch còn rình rập, tình trạng bão chồng bão, lũ chồng lũ xảy ra liên tiếp tại miền Trung gây thiệt hại nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của hàng triệu người dân. Chính phủ đã chỉ đạo các cấp, các ngành khẩn trương hỗ trợ người dân dựng lại và sửa chữa lại nhà cửa bị hư hại, bảo đảm lương thực, thực phẩm, thuốc men, khắc phục nhanh các công trình hạ tầng, trường học, bệnh viện bị sự cố hư hỏng, ngập lụt, sớm phục hồi các hoạt động kinh tế - xã hội, ổn định cuộc sống của người dân vùng bị ảnh hưởng.

“Chính phủ sẽ đánh giá nghiêm túc nguyên nhân khách quan và chủ quan về thiên tai, lũ lụt vừa qua, kể cả xem xét tình hình quy hoạch quản lý rừng và hồ đập thủy điện nhỏ để các biện pháp chấn chỉnh, đẩy mạnh trồng rừng, bảo vệ rừng, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm phá rừng; nâng cao chất lượng rừng, vận hành hiệu quả hồ chứa, liên hồ chứa, bảo đảm an toàn cho sản xuất, cuộc sống của người dân”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Đồng thời, triển khai các giải pháp căn bản, lâu dài trước tình hình thiên tai,ứng phó biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, nghiêm trọng. Trong đó, tập trung xây dựng các phương án ứng phó hiệu quả, nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo, lập bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất, lũ quét, ngập lụt; quy hoạch bố trí dân cư phù hợp hơn, kiện toàn bộ máy phòng, chống thiên tai, trang bị thêm các phương tiện, thiết bị cần thiết, lựa chọn một số dự án ưu tiên đầu tư để nâng cao năng lực chủ động phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Ban hành chiến lược ứng phó thiên tai vào cuối năm nay.

Thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng gần 145%

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng cho biết, trong hơn 4 năm qua, chúng ta đã tạo được hơn 8 triệu việc làm mới cho những người đến tuổi lao động và cả những người bị mất việc làm trước đó; năng suất lao động nền kinh tế của chúng ta thực sự được cải thiện rõ nét trong năm qua, với mức tăng 5,8% một năm, tổng số mức tăng 4,3% giai đoạn trước đây. Tính chung trong nhiệm kỳ qua, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng gần 145%. Nhìn theo tiêu chuẩn của Ngân hàng Thế giới, so sánh mức sống với các nước trên thế giới, thu nhập của người dân chúng ta tương đương gần 9.000 USD, tính theo ngang bằng sức mua PPP.

Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, tầng lớp trung lưu của Việt Nam hiện nay xấp xỉ dân số của một số quốc gia trong nhóm 4 con Hổ châu Á cộng lại và đến năm 2045, chiếm trên 50% dân số, tức tương đương doanh số của Hàn Quốc.

Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều đã giảm mạnh từ 9,8% năm 2015 xuống còn dưới 3% năm 2020. Thủ tướng cho biết, chúng ta sẽ tiếp tục nỗ lực không ngừng nghỉ để giảm nghèo bền vững cho 3% hộ dân còn lại, đặc biệt là người dân ở vùng nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng lõi nghèo, ở nơi đó có những người trong độ tuổi lao động chỉ kiếm được thu nhập dăm ba trăm ngàn đồng 1 tháng. Chính phủ sẽ chỉ đạo quyết liệt hơn nữa các cấp, các ngành, ưu tiên nguồn lực, bố trí đất đai, có cơ chế phù hợp để phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, nhà ở cho công nhân và các thiết chế văn hóa ở khu công nghiệp, như ý kiến nhiều đại biểu Quốc hội đã nêu.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng ghi nhận ý kiến của nhiều đại biểu về mức lương quá thấp của gần 1 triệu người, có nhiều đóng góp, đã về hưu trước năm trước năm 1993. Thủ tướng giao cho Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Bộ Tài chính trình phương án lên Thủ tướng và Chính phủ để xem xét, xử lý cụ thể, đúng quy định, đảm bảo nguồn lực tài chính.

Tại Phiên chất vấn, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Chính phủ cũng sẽ đề xuất cấp có thẩm quyền về cơ chế tiền lương, đánh giá, đề bạt cán bộ phù hợp. Thủ tướng Chính phủ ghi nhận ý kiến của nhiều vị đại biểu Quốc hội đã nêu về những bất cập, chồng chéo, thậm chí sửa đổi trong các cơ chế chính sách, pháp luật. Thủ tướng cho rằng, đây thực sự là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, là ưu tiên đột phá chiến lược trong thời gian tới. Đồng thời, Chính phủ ưu tiên chỉ đạo khâu thực thi pháp luật và mong nhận được sự đồng hành, chia sẻ của các vị đại biểu Quốc hội trong việc nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật và sự vào cuộc đồng bộ hơn nữa của các cơ quan tư pháp.

Duy trì nền tảng vĩ mô ổn định và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế

Toàn cảnh phiên chất vấn và trả lời chất vấn sáng ngày 10/11

Về thị trường chứng khoán, vào thời điểm 2016 chỉ đạt 500 điểm nhưng đã sớm đạt kỷ lục trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam với 1.200 điểm vào tháng 4/2018. Dưới tác động của COVID-19 và suy thoái nền kinh tế toàn cầu, chỉ số VNInđex vẫn duy trì ở mức trên dưới 950 điểm, quy mô vốn hóa thị trường chứng khoán đạt trên 100% GDP. Trong đó, riêng thị trường cổ phiếu xấp xỉ 70% GDP, giúp bổ sung thêm khoảng 115 tỷ USD vào tài sản quốc gia so với cách đây 4 năm.

Những cải cách hành chính mạnh mẽ trong hơn 4 năm qua đã góp phần tăng số doanh nghiệp được thành lập mới đạt gần 350.000 doanh nghiệp, tương đương một nửa trong tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế. Tổng số vốn đăng ký mới và tăng vốn đạt gần mười triệu tỷ đồng. Giờ đây Việt Nam đã có hàng trăm doanh nghiệp có quy mô tài sản từ hơn triệu đến hàng tỷ USD, trong đó nhiều tập đoàn chế tạo công nghệ viễn thông, thông tin trong gần 5 năm qua đã có trên 60 nhà máy chế biến hiện đại được xây dựng và đi vào hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp đã có sự tham gia tích cực của những tập đoàn hàng đầu Việt Nam, hứa hẹn đem lại những đột phá lớn về chuỗi cung ứng, về nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất lớn, quy mô công nghiệp có sức cạnh tranh khu vực và toàn cầu.

“Mỗi năm chúng ta chứng kiến hàng triệu tỷ đồng vốn đầu tư đang đổ vào và hàng triệu việc làm đang được tạo ra trên khắp cả nước. Chúng ta cần phải tiếp tục duy trì được nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, nhất quán mục tiêu kiểm soát và đảm bảo lạm phát ở mức thấp dưới 4% và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, phấn đấu Việt Nam luôn là nền kinh tế năng động, sáng tạo, phát triển nhanh nhưng ổn định, bền vững, không để xói mòn các yếu tố nền tảng vĩ mô mà chúng ta đã dày công tạo dựng những năm qua”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Nhân đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề cập việc xác định mục tiêu tăng trưởng 2021 khoảng 6% mà đại biểu Quốc hội đã nêu. Thủ tướng Chính phủ nhận thấy mức tăng trưởng này còn khiêm tốn so với tiềm năng của đất nước và nhất là xuất phát từ mức thấp của năm 2020, một phần do ảnh hưởng của COVID-19. Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh còn phức tạp cùng với những căng thẳng, diễn biến chính trị khó lường trong khu vực và trên thế giới có thể ảnh hưởng tiêu cực và tích cực tới triển vọng phục hồi kinh tế toàn cầu. Chính phủ đang chỉ đạo xây dựng các kịch bản tăng trưởng và phương án hành động khác nhau để bất luận trong trường hợp nào chúng ta vẫn giữ được sự chủ động chiến lược và hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội tốt nhất cho đất nước.

Trong bài phát biểu trước Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Thách thức lớn nhất của chúng ta hiện nay không phải là thoát bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ lớn nhất của chúng ta không phải là tụt hậu về kinh tế, mà thách thức lớn nhất của chúng ta chính là thiếu ý thức, thiếu ý chí vươn lên và nguy cơ lớn nhất là thiếu quyết tâm hành động. Dự thảo văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 đề ra mục tiêu đến năm 2030 kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng, phấn đấu trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045 kỷ niệm 100 thành lập nước, phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nỗ lực của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân, với tinh thần, trí tuệ, bản lĩnh của dân tộc, chúng ta hoàn toàn có thể xây dựng được một mô hình phát triển thịnh vượng, toàn diện, bao trùm của Chính phủ. Đó là một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nơi mà mọi người dân, mọi doanh nghiệp, mọi thành phần kinh tế đều bình đẳng, tham gia đóng góp, phát triển đất nước”.

Cũng theo Thủ tường, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Việt Nam đã cắt giảm thuế và chi phí hành chính, đồng thời xóa bỏ các trở ngại về mặt chính sách và môi trường kinh doanh để khuyến khích tinh thần doanh nhân, thúc đẩy khởi nghiệp và sáng tạo, tham gia nhiều Hiệp định FTA để mở rộng không gian phát triển mới cho nền kinh tế, nhất là hai Hiệp định FTA thế hệ mới, CPTPP, EVFTA, góp phần đa dạng hóa thị trường, tham gia tích cực hơn vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Trong xu thế hiện nay, chúng ta cần tiếp tục kiên trì một số biện pháp và chính sách quan trọng nhằm củng cố hơn nữa niềm tin và sự lạc quan của nhà đầu tư và doanh nghiệp, cụ thể là:

Đồng thời, không ngừng cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh theo hướng giảm thiểu rủi ro, chi phí và các thủ tục; Loại trừ các xung đột, chồng chéo trong hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh; Ưu tiên đầu tư và triển khai nhanh các dự án kết cấu hạ tầng, đặc biệt là các kết cấu hạ tầng chiến lược, hạ tầng xương sống, kể cả 3 phương diện số lượng, chất lượng và tính đồng bộ; Chú trọng đầu tư đảm bảo hệ thống hạ tầng cơ bản ở nông thôn, miền núi; Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, nhất là giáo dục đại học và đào tạo lao động giàu kỹ năng phục vụ sự phát triển của nền kinh tế hiện đại; Lành mạnh hóa hơn nữa hệ thống tài chính, ngân hàng; Áp đặt kỷ luật đối với các ngân hàng yếu kém để giảm thiểu rủi ro, giảm mặt bằng lãi suất, chi phí vốn tại doanh nghiệp.

Chính phủ quyết tâm cải thiện tình trạng quá tải bệnh viện, chất lượng dịch vụ y tế gắn với cơ chế tiền lương, viện phí. Chính phủ không bao giờ chấp nhận tình trạng bệnh nhân mù mờ trước chi phí y tế. Do đó, ngành y tế phải có trách nhiệm đảm bảo tính minh bạch về viện phí hơn nữa, kiểm soát tốt hơn chi phí dược phẩm, phác đồ và thuốc chữa bệnh cũng như vật tư y tế. Chính phủ sẽ nỗ lực, không ai bị bỏ rơi do chi phí vắc-xin cao, vượt khả năng chi trả của người dân, hướng đến những người mắc bệnh hiểm nghèo như ung thư, HIV/AIDS... sẽ được chăm sóc y tế hợp lý hoặc được bảo hiểm y tế chi trả, trước mắt là bệnh nhi ung thư.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho biết, là một trong những nước phát triển với kết cấu hạ tầng còn thiếu và chưa đồng bộ, Chính phủ đang tập trung vào hạ tầng trọng yếu của quốc gia như đường bộ cao tốc Bắc - Nam, sân bay quốc tế Long Thành, các cao tốc liên kết vùng, các tuyến đường sắt đô thị... Phấn đấu đến 2030 cả nước có khoảng 5.000km đường cao tốc cả nước, trong đó đến 2025 hoàn thành đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông và đường cao tốc Cần Thơ - Cà Mau. Tăng cường hệ thống hạ tầng thủy lợi, bảo đảm an toàn các hồ chứa, ứng phó biến đổi khí hậu ở các vùng, nhất là đồng bằng sông Cửu Long và chống ngập, chống ùn tắc giao thông ở TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội. Đồng thời đẩy mạnh hạ tầng số, xây dựng và phát triển, kết nối đồng bộ hạ tầng dữ liệu quốc gia vùng, địa phương, dữ liệu doanh nghiệp và dân cư. Đây cũng là tiền đề thực hiện phát triển kinh tế số, chính quyền số và xã hội số.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng lưu ý: “Trong khi theo đuổi các dự án lớn quốc gia, chúng ta cũng không bỏ sót những dự án nhỏ, những con đường, những chiếc cầu ở nông thôn, nơi tạo ra việc làm và thu nhập trực tiếp cho bà con. Do vậy, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt và ban hành Nghị quyết số 12 để thực hiện Nghị quyết số 88 của Quốc hội về phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Đây là một chương trình mục tiêu quốc gia thứ 3, Chính phủ trình Quốc hội thông qua. Cùng với giao thông, hạ tầng viễn thông cũng phải được bao phủ và nâng cấp hơn nữa”.

“Chúng ta hãy cùng nhau hướng đến xây dựng một nền kinh tế đa dạng, phát triển bền vững, hài hòa các mục tiêu kinh tế - xã hội, môi trường. Ở đó, mọi người dân đều có cơ hội chung tay đóng góp vào sự phồn vinh của đất nước. Tất cả trẻ em Việt Nam đều được giáo dục tốt và đạt được giấc mơ Việt Nam. Người già ai cũng được chăm sóc sức khỏe, sống trường thọ hơn và hạnh phúc bên con cháu. Thanh niên ai cũng có việc làm, thu nhập cao và luôn thăng tiến trong sự nghiệp. Để đạt được điều này, Chính phủ và toàn hệ thống chính trị sẽ phải nỗ lực rất nhiều bằng cả trái tim và khối óc”, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.