Khơi thông dòng vốn phục vụ các dự án năng lượng tái tạo

Doanh nghiệp đề nghị giảm yêu cầu vốn tự có

Ông Hoàng Mạnh Tân - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Sơn Hà - cho biết, từ hơn 15 năm trước đây, doanh nghiệp (DN) này đã đầu tư nghiên cứu, định hướng phát triển và cho ra mắt các dòng sản phẩm phục vụ những nhu cầu thiết yếu của người dân sử dụng NLTT như: hệ thống Thái Dương Năng, hệ thống điện NLTT…

Ảnh minh hoạ

Trong quá trình thực hiện đầu tư và kinh doanh, vốn là một trong các khó khăn mà DN luôn luôn phải tính đến. DN này cho biết, với mức lãi vay từ 10-11,5%/năm tương ứng với thời hạn hoàn vốn đầu tư lớn hơn 10 năm, điều này không khuyến khích được các nhà đầu tư (NĐT) nội tham gia phát triển dự án điện mặt trời. Trong khi đó, đây sẽ là lợi thế với các NĐT nước ngoài hoặc DN có thể vay vốn nước ngoài với lãi suất thấp.

Theo ông Hồ Tá Tín, Chủ tịch Tập đoàn HBRE, tỷ lệ các dự án NLTT đi vào vận hành hiện chỉ đạt khoảng 32% đối với điện mặt trời và chỉ khoảng 3,8% đối với dự án điện gió trên tổng số dự án được bổ sung quy hoạch. “Con số này đã nói lên thực trạng triển khai dự án NLTT trên thực tế không phải dễ dàng và hầu hết các dự án hiện nay chỉ nằm trên giấy, nguy cơ xảy ra quy hoạch “treo” là hiện hữu nếu không có giải pháp kịp thời và hữu hiệu!” ông Tín thẳng thắn chỉ rõ

Theo DN này, một trong những khó khăn mà các dự án NLTT gặp phải là việc tiếp cận nguồn vốn vay từ các ngân hàng thương mại (NHTM) trong nước do các ngân hàng không đủ hạn mức cho vay. Bên cạnh đó, việc các NHTM yêu cầu tỷ lệ vốn tự có cao theo quy định (từ 30-40%) đã gây nhiều khó khăn trong việc thu xếp tài chính cho dự án. Trong khi đó, việc vay vốn từ ngân hàng nước ngoài, mặc dù lãi suất thấp (khoảng 4-5%) nhưng nhà đầu tư nội khó tiếp cận được do yêu cầu phải có bảo lãnh Chính phủ. 

DN này kiến nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chỉ đạo các NHTM cho phép các DN đầu tư vào lĩnh vực năng lượng được giảm yêu cầu về vốn tự có giảm xuống còn 15-20%, điều chỉnh giảm lãi suất cho vay dưới 8% và ưu tiên nguồn vốn dành riêng cho đầu tư NLTT, đặc biệt là điện gió để nhà đầu tư thuận lợi tiếp cận nguồn vốn ngân hàng đầu tư cho lĩnh vực này.

Ngân hàng: Muốn cho vay nhưng cũng không dễ!

Ông Phạm Như Ánh, Thành viên Ban Điều hành Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) cho biết, từ năm 2015, MB đã xác định NLTT là xu hướng phát triển của Việt Nam. Sau một thời gian tìm hiểu, nghiên cứu, bắt đầu từ năm 2017, MB đã thực hiện tiếp cận thẩm định rất nhiều dự án thuộc lĩnh vực này và hiện là một trong những ngân hàng tiên phong trong hệ thống các ngân hàng tại Việt Nam cấp tín dụng cho điện gió, điện mặt trời. Ước tính sơ bộ, MB tài trợ tín dụng cho các dự án cung cấp khoảng 15% tổng quy mô công suất phát điện mặt trời; khoảng 12% công suất phát điện gió trên cả nước.

MB một trong những ngân hàng tiên phong trong cấp tín dụng cho NLTT

“Tuy nhiên, trong quá trình thẩm định cho vay MB cũng gặp một số khó khăn vướng mắc như: Các dự án điện NLTT có thời gian vay vốn rất dài, từ 10-15 năm nên các ngân hàng bị vướng các giới hạn an toàn, tỷ lệ vốn huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn. Việc này làm giảm quy mô vốn của ngân hàng có thể cấp tín dụng cho lĩnh vực NLTT; Rủi ro về giải tỏa công suất và từ chối mua điện trên PPA làm cho ngân hàng rất khó thẩm định hiệu quả dự án…”, ông Ánh cho biết.

Ngoài ra, nhằm phát triển kinh tế xã hội địa phương, các DN triển khai dự án thường là DN mới được thành lập tại các địa phương nên năng lực tài chính chỉ có vốn tự có. Việc thẩm định năng lực tài chính, kinh nghiệm triển khai và năng lực đầu tư của khách hàng là khó khăn; Các dự án NLTT được định nghĩa là dự án tài trợ chuyên biệt nên hệ số rủi ro RWA được đánh giá ở mức 160% là mức khá cao và hạn chế nguồn vốn cấp tín dụng cho lĩnh vực này.

Cùng với đó, Nghị đinh 81/2020-NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 163/2018/NĐ-CP ngày 04/12/2018 quy định về phát hành trái phiếu DN ra đời, các dự án NLTT cơ bản không phát hành được trái phiếu, do quy định mỗi đợt phát hành cách nhau 6 tháng, trong khi nhu cầu vốn là liên tục.

Để hỗ trợ khơi thông dòng vốn cho tín dụng xanh phục vụ các dự án NLTT, đại diện MB đã đề xuất một số nội dung. 

Trước hết, đối với NHNN, hoàn thiện hướng dẫn và xây dựng cơ chế cho tín dụng xanh. Xem xét loại trừ hoặc tính một phần của các khoản vay dài hạn cho các dự án tín dụng xanh vào các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn về tỷ lệ tối đa vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn. Xem xét giảm tỷ lệ tính hệ số rủi ro RWA đối với các DN dự án từ 160% xuống còn 100%. 

Ngoài ra, NHNN nên có các chương trình hỗ trợ hoặc kết nối với các định chế tài chính nước ngoài để có chương trình tái cấp vốn, phát hành trái phiếu xanh ưu đãi cho các ngân hàng, DN tham gia nhiều vào chương trình tín dụng xanh. Cùng với đó, cần ưu tiên giới hạn tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng cho vay vào các dự án NLTT hằng năm.

Đối với Bộ Công Thương và EVN, cần xem lại hợp đồng mẫu, không đẩy rủi ro về DN, DN đã được phê duyệt dự án và tính toán hiệu quả trên công suất phát thiết kế, khi phát điện EVN phải mua hết công xuất phát, không để quyền từ chối mua điện trên các hợp đồng mẫu.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cần xem xét lại Nghị định 81/2020-NĐ-CP, không giới hạn số đợt phát hành, thời gian giữa các đợt phát hành đối với các DN phát hành trái phiếu thực hiện trực tiếp vào dự án, các dự án điện gió phải thi công mất 2-3 năm nên việc giới hạn các đợt phát hành như Nghị định 81/2020-NĐ-CP làm cho các chủ đầu tư không huy động được nguồn vốn thông qua hình thức phát hành trái phiếu DN.