Kinh doanh ngân hàng 2020: Nỗ lực trong thế khó

Lường đón khó khăn

Dù chịu ảnh hưởng từ tác động của COVID-19, nhưng báo cáo tài chính quý 3 của hầu hết các nhà băng đều ghi nhận mức tăng trưởng dương. Điều đó một mặt cho thấy nỗ lực của các ngân hàng, mặt khác đó cũng là một tín hiệu vô cùng tích cực bởi hệ thống ngân hàng mạnh mới có thể hỗ trợ hiệu quả cho nền kinh tế.

Nhiều chuyên gia thừa nhận hệ thống ngân hàng đã rất nỗ lực trong thời gian 9 tháng vừa qua để có thể đạt được kết quả kinh doanh khả quan như công bố, đặc biệt tăng trưởng tín dụng vẫn đạt gần 6,1% giữa thời điểm dịch bệnh COVID-19 ảnh hưởng mạnh mẽ đến toàn bộ nền kinh tế.

Song các chuyên gia cũng cho rằng điều này chưa hoàn toàn phản ánh tình hình chung của bức tranh lợi nhuận ngân hàng năm nay, vì ngay kể cả mục tiêu kinh doanh năm 2020 cũng đã được một số ngân hàng điều chỉnh thấp hơn so với kế hoạch ban đầu. Đơn cử như MB cũng dự kiến lợi nhuận lợi nhuận năm nay giảm 10% so với năm 2019, chỉ đạt hơn 9.000 tỷ đồng, sau 9 tháng ngân hàng này chạm mốc 8.000 tỷ đồng; Sacombank cũng đưa ra kế hoạch lợi nhuận năm nay giảm 20% so với năm 2019; LienVietPostBank dự kiến lợi nhuận giảm gần 17% so với năm ngoái…

Năng lực tài chính, trình độ quản trị của các ngân hàng đã được cải thiện tích cực

TS. Châu Đình Linh – Đại học Ngân hàng TP.HCM phân tích, tính từ đầu năm đến nay, số lượng khách hàng mới của các nhà băng tăng lên không nhiều, nguồn lợi nhuận được ghi nhận phần nhiều trong đó xuất phát từ khoản dư nợ cũ. Bên cạnh đó nguồn thu dịch vụ của các ngân hàng cũng vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng tích cực nhờ dịch vụ thanh toán tăng mạnh trong bối cảnh người dân đẩy mạnh các giải dịch trực tuyến để ngăn ngừa dịch bệnh…

Tuy nhiên theo giới chuyên môn, vấn đề lớn nhất của hệ thống ngân hàng hiện nay là nợ xấu đang có xu hướng tăng do dịch COVID-19 đã ảnh hưởng sâu sắc tới doanh thu và thu nhập của DN, từ đó ảnh hưởng tới khả năng trả nợ vốn vay ngân hàng. Bởi thế, “nếu để xét về kết quả kinh doanh của ngân hàng có thật sự khả quan hay không, phải chờ tới thời điểm cuối năm khi trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ”, chuyên gia nhìn nhận.

Theo ước tính của SSI Research, lợi nhuận trước thuế trong nửa cuối năm 2020 của các ngân hàng giảm 22,1% so với cùng kỳ năm trước, do thu nhập hoạt động giảm 4% và chi phí dự phòng tăng 47,8% so với cùng kỳ 2019. Fiin Group cũng dự báo, lợi nhuận sau thuế năm 2020 của 18/19 ngân hàng dự kiến chỉ tăng 4,9% so với năm 2019.

Kết quả điều tra mới đây của Vụ Dự báo Thống kê (NHNN) công bố cũng cho biết, dự kiến cả năm 2020, số TCTD đánh giá tình hình kinh doanh năm 2020 “suy giảm nhẹ” so với năm 2019 tiếp tục tăng so với kỳ điều tra trước, có 48,6% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh tổng thể “cải thiện” hơn so với năm 2019. Số TCTD quan ngại lợi nhuận trước thuế tăng trưởng âm năm 2020 cũng tăng lên dẫn đến kỳ vọng bình quân về tăng trưởng lợi nhuận trước thuế của toàn hệ thống tiếp tục điều chỉnh giảm so với các kỳ điều tra trước.

Vẫn có kỳ vọng lạc quan

Nếu nhìn ở khía cạnh khác, giữa bối cảnh khó khăn chung do tác động của COVID-19 vẫn có thể thấy những điểm sáng lạc quan trong kỳ vọng kết quả kinh doanh của hệ thống ngân hàng năm nay. Thực tế, DN nhiều lĩnh vực đang dần có sự hồi phục khi Việt Nam đang kiểm soát tốt tình hình dịch COVID-19. DN tốt lên cũng đồng nghĩa tín dụng sẽ khởi sắc và cũng giúp ngăn ngừa nợ xấu mới phát sinh. TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cũng tin tưởng, với nhiều giải pháp đồng bộ từ phía NHNN cũng như nỗ lực của các NHTM, tín dụng trong những tháng còn lại của năm sẽ có thể tăng thêm 1%/tháng để đạt mức tăng trưởng 9% trong năm nay.

Bên cạnh đó, nhiều nhà băng đang rất nỗ lực để đạt được các trụ cột của Basel II nên việc ứng phó, kiểm soát rủi ro nợ xấu là hoàn toàn có cơ sở thực hiện được. Theo thông tin từ NHNN, đến nay hầu hết các TCTD đã áp dụng tỷ lệ an toàn vốn theo Thông tư số 41/2016/TT-NHNN, trong đó đến hết năm 2019, 18 TCTD đã được NHNN chấp thuận áp dụng trước thời hạn tỷ lệ an toàn vốn theo Thông tư số 41. Đặc biệt hiện đã có 6 ngân hàng hoàn thành cả 3 trụ cột của Basel II.

Trong khi các ngân hàng còn lại cũng đang tích cực nâng cao quy mô vốn và cải thiện bảng tài sản để áp dụng tỷ lệ an toàn vốn theo Thông tư 41 và cao hơn là hoàn thành cả 3 trụ cột Basel II. Gần đây nhất, LienVietPostBank cho biết ngân hàng này và đối tác kiểm toán KPMG đang tích cực triển khai Quy trình đánh giá tính đầy đủ vốn nội bộ (ICAAP), phấn đấu hoàn thành trong quý IV/2020. Việc triển khai được ICAAP sẽ giúp nhà băng này hoàn thành được cả 3 trụ cột theo chuẩn Basel II.

Không dừng lại ở đó, VIB được xem là một trong những ngân hàng đầu tiên đưa chuẩn mực quản trị rủi ro thanh khoản theo Basel III vào thử nghiệm tại Việt Nam. Ông Hàn Ngọc Vũ - Tổng Giám đốc VIB cho hay: sau các bước công bố hoàn thành ba trụ cột của Basel II, thí điểm NSFR (tỷ lệ nguồn vốn ổn định ròng - Net Stable Funding Ratio) Basel III, thì nhà băng này sẽ tiếp tục đầu tư mạnh mẽ để hoàn thành phương pháp nâng cao của Basel II, song song với việc thí điểm triển khai nhiều hạng mục của Basel III.

Giới chuyên gia cho rằng, rất nhiều chính sách từ phía cơ quan điều hành đã giúp cho hệ thống ngân hàng ngày càng lành mạnh hơn, phản ánh thông qua kết quả kinh doanh, chất lượng tín dụng, cơ cấu khách hàng đa dạng hơn. Việc hoàn thành cả 3 trụ cột của Basel II ở nhiều ngân hàng cũng là động lực để các ngân hàng còn lại xây dựng chính sách tiệm cận Basel II.

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, năng lực tài chính, quản trị của hệ thống ngân hàng ngày càng được cải thiện sẽ giúp hệ thống ngân hàng vững vàng hơn trước những cú sốc bất ngờ và khó lường như COVID-19. Có được kết quả này một phần cũng nhờ quá trình tái cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu đã được NHNN và toàn bộ hệ thống TCTD triển khai quyết liệt trong thời gian qua.