Những quy định về Dịch vụ trong văn kiện Hiệp định EVFTA

Cam kết trong EVFTA về Dịch vụ bao gồm các nguyên tắc mở cửa thể hiện trong phần lời văn phần Dịch vụ của Chương 8 EVFTA và các cam kết mở cửa cụ thể nêu trong Phụ lục 8-B-1 (cam kết mở cửa dịch vụ, đầu tư của Việt Nam) và Phụ lục 8-A-1 (cam kết mở cửa dịch vụ của EU).

Cam kết về dịch vụ trong EVFTA chỉ bao gồm các dịch vụ qua biên giới, được cung cấp theo một trong các hình thức sau:

- Dịch vụ cung cấp từ lãnh thổ của Bên này sang lãnh thổ Bên kia

- Dịch vụ cung cấp tại lãnh thổ của Bên này cho người sử dụng dịch vụ thuộc quốc tịch Bên kia

Trường hợp dịch vụ được cung cấp bởi các hình thức hiện diện thương mại của Bên này tại lãnh thổ Bên kia (doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, hợp đồng hợp tác kinh doanh…) cho người tiêu dùng Bên kia, thì được xếp chung vào cam kết về đầu tư (đầu tư trực tiếp nước ngoài).

Do đặc thù Việt Nam hầu như chưa tiếp cận thị trường dịch vụ EU, phần tóm lược dưới đây chỉ tập trung vào các cam kết của Việt Nam với EU về mở cửa thị trường dịch vụ Việt Nam cho nhà cung cấp dịch vụ, nhà đầu tư EU.

Về phạm vi các cam kết về dịch vụ

EVFTA về mở cửa thị trường dịch vụ được đàm phán theo nguyên tắc chọn – cho (positive list) tương tự cách đàm phán trong WTO, theo đó Việt Nam chỉ mở cửa theo mức như cam kết, trong các lĩnh vực đã có trong cam kết; đối với các lĩnh vực còn lại, Việt Nam có thể quy định tùy ý. Ngoài ra, EVFTA cũng loại trừ sẵn một số lĩnh vực dịch vụ mà hai Bên sẽ không phải tuân thủ các nguyên tắc trong EVFTA (ví dụ dịch vụ nghe nhìn, dịch vụ vận tải hàng hải hành khách ven bờ, một số dịch vụ vận tải hàng không).

Với cách tiếp cận này, phần lớn các nguyên tắc về mở cửa thị trường dịch vụ nêu trong Chương 8 EVFTA là các cam kết của Việt Nam chỉ cho các nhà đầu tư EU và chỉ trong các lĩnh vực có cam kết (có nêu trong Biểu cam kết). Mặc dù vậy, trong một số trường hợp nhất định được nêu rõ trong EVFTA, Việt Nam cam kết cho tất cả các lĩnh vực dịch vụ (không phụ thuộc vào việc lĩnh vực đó có trong Biểu cam kết hay không).

Các cam kết về nguyên tắc mở cửa thị trường dịch vụ

Việt Nam cam kết áp dụng các nguyên tắc sau đối với các lĩnh vực dịch vụ mà Việt Nam đã có cam kết mở cửa trong Biểu cam kết:

- Nguyên tắc tiếp cận thị trường (MA): Theo nguyên tắc này, Việt Nam cam kết cho các nhà cung cấp dịch vụ EU quyền tiếp cận thị trường không thấp hơn các điều kiện, hạn chế, cách thức như nêu trong Biểu cam kết.

Việt Nam cũng cam kết không áp dụng các biện pháp hạn chế số lượng nhà cung cấp dịch vụ, trị giá giao dịch, số lượng cung cấp dịch vụ trên trị giá giao dịch đối với nhà cung cấp dịch vụ EU.

- Nguyên tắc đối xử quốc gia (NT): Việt Nam cam kết đối xử với nhà cung cấp dịch vụ EU không kém thuận lợi hơn đối xử dành cho nhà cung cấp dịch vụ nội địa tương tự trong các vấn đề liên quan tới việc cung cấp dịch vụ qua biên giới trừ trường hợp Biểu cam kết có quy định khác.

Chú ý: Cam kết này không có nghĩa là Việt Nam bắt buộc phải đối xử như nhau giữa nhà cung cấp dịch vụ trong nước với nhà cung cấp dịch vụ EU. Việt Nam vẫn có thể đối xử khác biệt, miễn là các biện pháp đối xử đó không làm thay đổi điều kiện cạnh tranh trên thị trường dịch vụ liên quan theo hướng làm lợi hơn cho nhà cung cấp dịch vụ trong nước hơn.

- Nguyên tắc đối xử tối huệ quốc (MFN): Việt Nam cam kết dành cho nhà cung cấp dịch vụ EU đối xử không kém thuận lợi hơn đối xử dành cho nhà cung cấp dịch vụ theo các FTA mà Việt Nam đang đàm phán vào thời điểm 17/7/2015 (tức là theo TPP, FTA VN-EFTA, RCEP) ngoại trừ các lĩnh vực dịch vụ thông tin ngoài dịch vụ bưu điện và viễn thông, các lĩnh vực dịch vụ văn hóa, thể thao, giải trí. Nguyên tắc MFN sẽ không áp dụng với trường hợp các cam kết của Việt Nam trong khuôn khổ ASEAN, các hiệp định tránh đánh thuế hai lần, các biện pháp thừa nhận lẫn nhau theo GATS hoặc Phụ lục Dịch vụ tài chính của GATS.

(Theo tài liệu của Trung tâm WTO và Hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam)