Tài chính-Tiền tệ, tuần 22 - 26/5: Hướng tới mục tiêu hạ mặt bằng lãi suất cho vay và khơi thông tín dụng

Tổng quan:

Trong các ngày 23-25/5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có nhiều động thái điều hành hướng vào mục tiêu hạ mặt bằng lãi suất cho vay và khơi thông tín dụng.

Các động thái này được đưa ra trên cơ sở NHNN bám sát Nghị quyết của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc NHNN điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) và hoạt động ngân hàng chắc chắn, chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp hài hòa, hợp lý, chặt chẽ với chính sách tài khóa (CSTK) và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ để phấn đấu giảm lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp, người dân, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Theo NHNN, thời gian qua, triển vọng kinh tế toàn cầu phục hồi thiếu chắc chắn, lạm phát suy giảm dù có phân cực giữa các quốc gia, khu vực, rủi ro hệ thống ngân hàng phát sinh ở một số nền kinh tế lớn và nguy cơ suy thoái kinh tế khiến nhiều NHTW điều chỉnh chậm lại đà tăng lãi suất. Trong nước, tăng trưởng kinh tế còn nhiều khó khăn, tuy nhiên, lạm phát được kiểm soát; thanh khoản của các tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài được đảm bảo.

Do đó, NHNN đã ban hành 2 quyết định điều chỉnh các mức LS, có hiệu lực từ ngày 25/5/2023, cụ thể:

(1) Quyết định số 950/QĐ-NHNN ngày 23/5/2023 quy định: Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng (LNH) và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với TCTD giảm từ mức 6,0%/năm xuống 5,5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu giữ nguyên ở mức 3,5%/năm;

(2) Quyết định số 951/QĐ-NHNN ngày 23/5/2023 quy định: Lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng giữ nguyên ở mức 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm, riêng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND tại Quỹ Tín dụng nhân dân, Tổ chức tài chính vi mô giảm từ mức 6,0%/năm xuống 5,5%/năm; lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên do TCTD ấn định trên cơ sở cung - cầu vốn thị trường.

Ngày 23/5/2023, Thống đốc NHNN cũng ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về tăng cường công tác tín dụng và triển khai chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn theo quy định tại Thông tư 02/2023/TT-NHNN ngày 23/4/2023.

Theo đó, Thống đốc NHNN yêu cầu các TCTD tiếp tục triển khai có hiệu quả Chỉ thị 01/CT-NHNN ngày 17/1/2023 của Thống đốc NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành ngân hàng trong năm 2023. Cụ thể, tập trung triển khai các giải pháp tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, nâng cao chất lượng tín dụng, kiểm soát và xử lý nợ xấu; tiếp tục tiết giảm chi phí để giảm lãi suất cho vay, giảm các loại phí nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh.

Thống đốc cũng yêu cầu các TCTD tích cực triển khai các chương trình, chính sách tín dụng đối với một số ngành, lĩnh vực theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó có gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ; triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) đối với các khoản vay của doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP, không để bất cứ một doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh nào thuộc đối tượng hỗ trợ lãi suất và có nhu cầu mà không được hỗ trợ kịp thời.

Tiếp đó, Thống đốc yêu cầu các TCTD khẩn trương ban hành và triển khai thực hiện ngay quy định nội bộ về cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ theo quy định tại Thông tư 02/2023/TT-NHNN; nghiêm cấm các hành vi gây khó khăn, phiền hà, ban hành thêm điều kiện, thủ tục khác với quy định tại Thông tư số 02/2023/TT-NHNN.

Ngày 24/5, NHNN chào thầu trên kênh cho vay cầm cố ở hai kỳ hạn 07 ngày và 28 ngày đều với lãi suất giảm xuống mức 4,5% từ 5,0% trước đó.

Cũng ngay trong ngày 25/05, NHNN đã họp với các NHTMCP để triển khai việc giảm lãi suất cho vay tới khách hàng. Tại cuộc họp, các ngân hàng thương mại (NHTM) đồng thuận từ ngày 29/5 sẽ giảm 0,5 điểm % lãi suất cho vay đối với dư nợ hiện hữu nhằm hỗ trợ tài chính cho khách hàng trong bối cảnh sản xuất kinh doanh có dấu hiệu chậm lại và có báo cáo NHNN về kết quả thực hiện.

Đánh giá về các động thái của NHNN, các chuyên gia cho rằng, một mặt, việc hạ lãi suất điều hành là động thái phù hợp trong bối cảnh sức khỏe kinh tế trong nước vẫn đang có dấu hiệu suy yếu rõ nét và cần sự hỗ trợ nhanh chóng, tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất hạ xuống, giúp chi phí sử dụng dòng vốn thấp hơn. Từ đó, các doanh nghiệp có thể cải thiện kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và người dân có thể quyết định tiêu dùng nhiều hơn.

Tuy nhiên, việc NHNN giảm một số lãi suất điều hành mới chỉ là điều kiện cần chứ chưa phải điều kiện đủ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Điều kiện đủ ở đây có thể kể đến yếu tố bên ngoại từ sự hồi phục nhu cầu tiêu dùng của các đối tác thương mại lớn của Việt Nam như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc...; các yếu tố trong nước như các chính sách đẩy mạnh giải ngân đầu tư công; các chính sách kích thích tiêu dùng nội địa của Chính phủ như gia hạn thời hạn nộp thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN và phí thuê đất trong năm 2023 và đề xuất giảm thuế VAT từ 10% xuống còn 8% cho tất cả các hàng hóa và dịch vụ; các chính sách hỗ trợ cho lĩnh vực bất động sản (BĐS) và trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) nhằm thúc đẩy thị trường và giải phóng dòng vốn… Các chính sách này khi được triển khai đồng bộ và thực chất đến từng doanh nghiệp và người tiêu dùng, sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2023 và tạo đà cho những năm tiếp theo.

Tóm lược thị trường trong nước

Thị trường ngoại tệ: Trong tuần từ ngày 22 - 26/5, tỷ giá trung tâm tiếp tục được NHNN điều chỉnh tăng khá mạnh ở hầu hết các phiên. Chốt ngày 26/5, tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 23.711 VND/USD, tăng 31 đồng so với phiên cuối tuần trước đó. NHNN tiếp tục niêm yết tỷ giá mua giao ngay ở mức 23.400 VND/USD. Tỷ giá bán giao ngay phiên cuối tuần được niêm yết ở mức 24.846 VND/USD, thấp hơn 50 đồng so với trần tỷ giá.

Tỷ giá LNH tiếp tục biến động nhẹ trong tuần qua. Chốt phiên cuối tuần 26/5, tỷ giá LNH đóng cửa tại 23.480 VND/USD, tăng 16 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Tỷ giá trên thị trường tự do vẫn chỉ giao dịch tăng – giảm nhẹ đan xen trong tuần qua. Chốt phiên ngày 26/5, tỷ giá tự do tăng 15 đồng ở chiều mua vào và 75 đồng ở chiều bán ra so với phiên cuối tuần trước đó, giao dịch tại 23.425 VND/USD và 23.525 VND/USD.

Thị trường tiền tệ LNH: Tuần từ ngày 22/5 - 26/5, lãi suất VND liên ngân hàng tiếp tục biến động theo xu hướng giảm ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống qua cả 5 phiên. Chốt ngày 26/5, lãi suất VND liên ngân hàng giao dịch quanh mức: kỳ hạn qua đêm 4,08% (-0,36 điểm % (đpt) so với phiên cuối tuần trước đó); 1 tuần là 4,27% (-0,30 đpt); 2 tuần là 4,40% (-0,31 đpt); 1 tháng là 4,67% (-0,24 đpt).

Lãi suất USD LNH tăng – giảm nhẹ qua các phiên. Phiên cuối tuần vào ngày 26/5, lãi suất USD LNH đóng cửa ở mức: Kỳ hạn qua đêm là 4,81% (-0,04 đpt); 1 tuần là 4,90% (-0,02 đpt); 2 tuần là 5,0% (không thay đổi) và 1 tháng là 5,17% (-0,01 đpt).

Thị trường mở: Trên thị trường mở tuần từ ngày 22/5 - 26/5, trên kênh cầm cố, NHNN chào thầu ở 2 kỳ hạn 7 ngày và 28 ngày, mỗi kỳ hạn 50.000 tỷ đồng, 2 phiên đầu với lãi suất 5,0%, 3 phiên cuối với lãi suất giảm xuống mức 4,5%. Có 547,61 tỷ đồng trúng thầu ở kỳ hạn 7 ngày, kỳ hạn 28 ngày không có khối lượng trúng thầu; có 753,48 tỷ đồng đáo hạn. NHNN không chào thầu tín phiếu NHNN, có 48.999,8 tỷ đồng tín phiếu đáo hạn trong tuần qua.

Như vậy, NHNN bơm ròng 48.793,93 tỷ đồng ra thị trường thông qua nghiệp vụ thị trường mở. Khối lượng lưu hành trên kênh cầm cố hiện tại giảm xuống mức 1.481,84 tỷ đồng, tín phiếu NHNN giảm xuống mức 41.700 tỷ đồng.

Thị trường trái phiếu: Ngày 24/5, Kho bạc Nhà nước (KBNN) huy động 5.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ (TPCP), khối lượng trúng thầu là 4.809 tỷ đồng, đạt 96%. Trong đó, trái phiếu kỳ hạn 5 năm, 10 năm và 15 năm đều huy động được toàn bộ lượng chào thầu là 1.500 tỷ đồng mỗi kỳ hạn; kỳ hạn 20 năm huy động được 309 tỷ đồng/500 tỷ đồng.

Lãi suất trúng thầu các kỳ hạn lần lượt tại 5 năm là 2,45% (không thay đổi so với lần trúng thầu trước); 10 năm là 2,95% (không thay đổi); 15 năm là 3,05% (không thay đổi) và 20 năm là 3,19% (-0,56 đpt).

Tuần vừa qua không có TPCP đáo hạn. Về kế hoạch đấu thầu, trong tuần này, ngày 31/5, KBNN dự định gọi thầu 5.000 tỷ đồng TPCP, trong đó: Kỳ hạn 5 năm, 10 năm cùng gọi 1.500 tỷ đồng và kỳ hạn 15 gọi 2.000 tỷ đồng.

Giá trị giao dịch Outright và Repos trên thị trường thứ cấp tuần qua đạt trung bình 7.439 tỷ đồng/phiên, tăng so với mức 6.416 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Trong tuần qua, lợi suất TPCP tăng ở tất cả các kỳ hạn. Chốt phiên ngày 26/5, lợi suất TPCP giao dịch quanh 1 năm là 2,47% (+0,01 đpt); 2 năm là 2,48% (+0,02 đpt); 3 năm là 2,49% (+0,02 đpt); 5 năm là 2,52% (+0,09 đpt); 7 năm là 2,82% (+0,12 đpt); 10 năm là 3,17% (+0,16 đpt); 15 năm là 3,29% (+0,17 đpt); 30 năm là 3,61% (+0,01 đpt).

Thị trường chứng khoán: Tuần từ ngày 22/5 - 26/5, thị trường chứng khoán khá tiêu cực khi giảm điểm ở hầu hết các phiên, khối lượng giao dịch chỉ ở mức trung bình, khối ngoại tăng bán ròng.

Chốt ngày 26/5, VN-Index đứng ở mức 1.063,76, giảm nhẹ 3,31 điểm (-0,31%) so với cuối tuần trước đó; HNX-Index tăng 3,73 điểm (+1,74%) lên mức 217,64 điểm; UPCom-Index giảm 0,50 điểm (-0,62%) về 80,58 điểm.

Thanh khoản thị trường giảm nhẹ so với tuần trước đó với giá trị giao dịch trung bình đạt khoảng 13.800 tỷ đồng/phiên so với mức 14.200 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Khối ngoại bán ròng mạnh gần 2.100 tỷ đồng trên cả 3 sàn trong tuần qua.                

Tin quốc tế

Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ công bố biên bản cuộc họp tháng 5/2023, đồng thời quốc gia này cũng đón một số thông tin kinh tế đáng chú ý.

Cụ thể, trong biên bản cuộc họp tháng 5/2023, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang FOMC cho rằng, hoạt động kinh tế mở rộng nhanh trong quý đầu tiên, số việc làm tiếp tục tăng, tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức thấp và lạm phát vẫn còn cao. FOMC duy trì mục tiêu toàn dụng nhân công và tỷ lệ lạm phát ở mức 2,0%. Để đạt được các mục tiêu này, FOMC quyết định tăng lãi suất cơ bản 25 điểm cơ bản từ mức 4,75% - 5,0% lên 5,0% - 5,25%. Để đưa ra các quyết định tiếp theo, FOMC sẽ tính tới sự tích lũy trong thắt chặt CSTT và độ trễ mà CSTT tác động lên nền kinh tế.

Liên quan đến các chỉ báo vĩ mô của Mỹ, GDP tại quốc gia này ghi nhận mức tăng 1,3% (theo quý) trong quý 1/2023 theo báo cáo sơ bộ lần 2, tích cực hơn mức tăng 1,1% từ báo cáo sơ bộ lần đầu.

Về lạm phát, chỉ số giá tiêu dùng cá nhân PCE lõi tại Mỹ tăng 0,4% (theo tháng) trong tháng 4, mạnh hơn đà tăng của tháng 3 đồng thời là dự báo của các chuyên gia ở mức 0,3%. So với cùng kỳ năm 2022, PCE lõi tháng 4 tăng 4,7% y/y, cao hơn mức tăng 4,6% của tháng 3.

Tiếp theo, niềm tin tiêu dùng tại Mỹ do Đại học Michigan khảo sát được điều chỉnh lên mức 59,2 điểm trong tháng 5, cao hơn so với mức 57,7 điểm theo kết quả sơ bộ.

Cuối cùng, ở lĩnh vực bất động sản, doanh số bán nhà mới tại Mỹ trong tháng 4 đạt 683.000 căn, cao hơn mức 656.000 căn của tháng trước đó đồng thời vượt qua mức 665.000 căn theo dự báo.

Nước Anh đón các chỉ báo kinh tế quan trọng. Đầu tiên, chỉ số PMI của lĩnh vực sản xuất và lĩnh vực dịch vụ nước này lần lượt ở mức 46,9 và 55,1 điểm trong tháng 5/2023, giảm so với mức 47,8 và 55,9 điểm của tháng 4/2023.

Về lạm phát, CPI toàn phần tại Anh tăng 8,7% y/y trong tháng 4, thấp hơn so với mức 10,1% của tháng trước đó, tuy nhiên chưa xuống mức 8,2% như dự báo. Trái lại, CPI lõi tại nước này tăng 6,8% trong tháng vừa qua, trái với dự báo chỉ đi ngang ở mức 6,2%.

Doanh số bán lẻ toàn phần tại Anh tăng 0,5% (theo tháng) trong tháng 4, sau khi giảm 1,2% trong tháng 3 nhưng cao hơn mức tăng 0,3% theo kỳ vọng.

Cuối cùng, khảo sát của Rightmove cho biết, chỉ số giá nhà tại nước Anh tăng 1,8% (theo tháng) trong tháng 5/2023, nối tiếp đà tăng 0,2% ở tháng trước đó.

Tỷ giá ngày 26/5:

-     USD = 0.932 EUR (-0.13% d/d); EUR = 1.073 USD (0.13% d/d)

-     USD = 0.811 GBP (-0.06% d/d); GBP = 1.233 USD (0.06% d/d)

-     GBP = 1.149 EUR (-0.07% d/d); EUR = 0.871 GBP (0.07% d/d)

Nguồn: MSB Research