Thị trường tài chính Việt Nam cơ bản ổn định, có nhiều chuyển biến tích cực

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trần Phương, Phó Tổng Giám đốc BIDV chia sẻ, cho đến nay, đây là Báo cáo duy nhất đánh giá toàn cảnh về thị trường tài chính Việt Nam, bao hàm đầy đủ các lĩnh vực ngân hàng - chứng khoán - bảo hiểm, với sự cộng tác nghiên cứu của ADB.

Tiếp thu ý kiến góp ý của các cơ quan hữu quan, các chuyên gia, Báo cáo năm nay tập trung đưa ra những nhận định về xu hướng của thị trường tài chính trong và ngoài nước năm 2022 và triển vọng năm 2023, đặc biệt là nhìn nhận, đánh giá thực trạng, xu hướng và tiềm năng phát triển tài chính xanh.

Thị trường tài chính Việt Nam dễ chịu tác động bởi các yếu tố bên ngoài

Trình bày báo cáo tại hội thảo, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho biết, hệ quả từ các gói kích thích kinh tế trước đó và xung đột tại Ukraine, lạm phát toàn cầu tăng nhanh khiến ngân hàng trung ương (NHTW) các nước thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt bằng cách tăng nhanh lãi suất, khiến tỷ giá biến động, rủi ro tài chính – tiền tệ toàn cầu gia tăng trong năm 2022.

Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó, năm qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã nâng lãi suất điều hành, can thiệp thị trường ngoại hối, thực hiện nghiệp vụ thị trường mở... để giảm áp lực tỷ giá và kiểm soát lạm phát. Cộng hưởng với các vụ việc vi phạm trên thị trường chứng khoán (TTCK), thị trường tài chính Việt Nam đối diện với vấn đề thanh khoản eo hẹp hơn, lãi suất tăng, tiếp cận vốn khó khăn hơn (nhất là qua kênh phát hành trái phiếu doanh nghiệp - TPDN).

Rủi ro liên thông giữa thị trường tiền tệ, vốn và bất động sản (BĐS) trở nên rõ nét hơn, khiến TTCK, thị trường TPDN suy giảm, rủi ro thanh khoản hệ thống ngân hàng gia tăng...

"Tuy nhiên, với kinh nghiệm điều hành, chính sách linh hoạt và phối hợp đồng bộ, thị trường tài chính Việt Nam đã cơ bản ổn định trở lại, góp phần tăng khả năng cung ứng vốn, đầu tư và phân bổ vốn cho nền kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô", TS. Cấn Văn Lực nhận định.

Sang năm 2023, trước bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái nhẹ, tăng trưởng chậm lại với giá cả, lạm phát đã dịu đi, tỷ giá ổn định hơn và lãi suất chững lại nhưng còn ở mức cao, thị trường tài chính – ngân hàng có nhiều rủi ro tiềm ẩn, nhất là sau sự cố sụp đổ của một số ngân hàng Mỹ và Thụy Sỹ, dù đã được khoanh vùng xử lý, Báo cáo của BIDV cho biết, kinh tế Việt Nam dự báo tăng trưởng chậm lại ở mức 5,5 – 6%, lạm phát có thể sẽ cao hơn năm 2022 ở mức 4 – 4,5%.

Trong bối cảnh đó, chính sách tiền tệ của NHNN đã và đang chủ động, linh hoạt, thích ứng, ưu tiên hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, hạ dần lãi suất nhưng không chủ quan với lạm phát. Chính sách tài khóa mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm với việc thúc đẩy giải ngân đầu tư công; tiếp tục một số chính sách giãn, hoãn, giảm thuế, phí nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, kích thích tăng trưởng.

Các điều chỉnh chính sách về phát hành các TPDN riêng lẻ, phát triển thị trường BĐS và sửa đổi, bổ sung một số Nghị định hướng dẫn Luật Đất đại, Đề án phát triển nhà ở xã hội... được kỳ vọng ổn định và lành mạnh hóa TTCK, BĐS nhưng cần theo dõi sát sao và phản ứng chính sách kịp thời, vì rủi ro tài chính – ngân hàng toàn cầu gia tăng cũng như những tồn tại trên thị trường tài chính, BĐS cần thời gian để khắc phục.

Cùng với đó, hành vi người dùng đã thay đổi nhiều sau COVID-19 với việc ưu tiên sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt hơn, quản lý đầu tư và chi tiêu chặt chẽ hơn. Các nhà quản lý cần có chính sách thúc đẩy hành vi không dùng tiền mặt của người tiêu dùng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý (kể cả cơ chế Sandbox) để phát triển tài chính số và Fintech.

Tài chính xanh là xu hướng thế giới và 5 nhóm giải pháp để phát triển tại Việt Nam

Việt Nam hiện đang thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh và chứng kiến thị trường tài chính xanh phát triển nhanh hơn trong thời gian gần đây.

Theo đó, các cơ chế, chính sách cho thị trường tài chính xanh tại Việt Nam đang được dần hoàn thiện với từng loại công cụ như: trái phiếu xanh – xã hội – bền vững (GSS), cổ phiếu xanh, thị trường carbon cũng như tín dụng xanh.

Môi trường pháp lý hiện nay đang tương đối mở với các sản phẩm tài chính xanh tại Việt Nam và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp huy động nguồn vốn xanh trong nước và quốc tế.

Đến nay, thị trường tài chính xanh tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Một số doanh nghiệp Việt Nam đã bước đầu thu hút được nguồn vốn trái phiếu xanh trên thị trường quốc tế và thị trường carbon, hứa hẹn sẽ mang lại nguồn thu mới, bền vững cho nông và lâm nghiệp trong tương lai. Các TCTD cũng đã chủ động tiếp cận các nguồn vốn quốc tế cho tín dụng xanh, ban hành các quy định nội bộ về khung tín dụng xanh...

TS. Cấn Văn Lực nhận định: "Trong tương lai, Việt Nam hứa hẹn sẽ là điểm đến hấp dẫn cho nguồn xốn danh quốc tế với môi trường pháp lý đang được hoàn thiện, các tổ chức tài chính. Các doanh nghiệp cũng đang nỗ lực để kinh doanh tuần hoàn, phát triển tài chính xanh nhiều hơn, hiệu quả hơn nhằm huy động nguồn lực đầu tư phát triển và hội nhập quốc tế về phát triển bền vững".

Tại Hội thảo, các diễn giả, chuyên gia và đại biểu cũng đã đưa ra một số kiến nghị nhằm ổn định và phát triển thị trường tài chính, cụ thể như: cần nâng cao hơn nữa hiệu quả phối hợp chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa; tiếp tục đẩy nhanh giải ngân Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia và đầu tư công; thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống tài chính, đẩy mạnh cơ cấu lại các TCTD yếu kém, tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất; tạo điều kiện cho các tổ chức tài chính tăng vốn chủ sở hữu, đáp ứng nhu cầu cung ứng và phân bổ vốn cho nền kinh tế, đảm bảo an toàn; tăng năng lực quản trị, tài chính, chuyển đổi số, quản lý rủi ro; quan tâm kiểm soát rủi ro hệ thống, nhất là rủi ro liên thông giữa tài chính và BĐS.

Để phát triển tài chính xanh tại Việt Nam, báo cáo do BIDV và ADB thực hiện đưa ra 5 nhóm giải pháp, đó là: (1) Đẩy nhanh hoàn thiện cơ chế, chính sách, kể cả cơ chế thử nghiệm (sandbox) cho các mô hình kinh doanh mới, thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu xanh, cổ phiếu xanh và tín dụng xanh; (2) Xây dựng tiêu chí, tiêu chuẩn chứng khoán xanh, tín dụng xanh để các chủ thể nhất quán áp dụng; (3) Với thị trường tín chỉ carbon, cần phát triển, hoàn thiện sàn giao dịch tín chỉ carbon, các sản phẩm giao dịch, thành viên thị trường và môi giới giao dịch, đối tượng giao dịch...; (4) Phát triển hạ tầng công nghệ, dữ liệu, thị trường thứ cấp và kể cả phái sinh cho những sản phẩm xanh về lâu dài; (5) Tăng cường truyền thông, phổ cập, hướng dẫn bằng nhiều hình thức khác nhau, qua đó góp phần nâng cao nhận thức và hành động.