Mong muốn hoàn chỉnh hành lang pháp lý cho hoạt động của các công ty tài chính

Toàn cảnh hội nghị

Đặc thù khách hàng của các công ty tài chính là người lao động có thu nhập thấp, công nhân viên, tiểu thương… đây là nhóm đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề nhất bởi dịch bệnh COVID-19. Trong đại dịch, nhiều khách hàng là F1, F0 hoặc trong khu vực giãn cách không thể giao tiếp được với các công ty để làm các thủ tục theo quy định… dẫn đến khó khăn trong việc giao dịch với khách hàng để giới thiệu sản phẩm cũng như thu phí dịch vụ, thu nợ, xử lý nợ xấu,... Những yếu tố này vừa tác động lớn đến kết quả doanh số giải ngân và thu nợ dẫn tới phát sinh nợ quá hạn, nợ xấu tăng cao, đồng thời cũng hạn chế tăng trưởng, thậm chí tăng trưởng âm.

Do khách hàng vay của các công ty tài chính đều là khách hàng dưới chuẩn nên nguy cơ nợ xấu do đại dịch COVID-19 đang hiện hữu.

Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Nguyễn Quốc Hùng, tỷ lệ nợ xấu bình quân tại các công ty tài chính đang vào khoảng 9-10%, trong khi đó, vào thời điểm cuối năm 2020 tỷ lệ nợ xấu chỉ đạt khoảng 6%. Dự kiến đến cuối năm 2021, nợ xấu sẽ tiếp tục tăng.

Trong quá trình hoạt động, các công ty tài chính đã căn cứ vào Nghị định 39/2014/NĐ-CP về hoạt động của công ty Tài chính và các văn bản hướng dẫn của NHNN để triển khai như Văn bản hợp nhất số 09/VBHN-NHNN; Thông tư số 39/2016/TT-NHNN; Thông tư số 43/2016/TT-NHNN; Văn bản hợp nhất số 39/VBHN-NHNN; Thông tư số 19/2016/TT-NHNN và các văn bản sửa đổi bổ sung. Tuy nhiên, quá trình thực thi còn gặp nhiều vướng mắc, bất cập và hạn chế.

Với các vướng mắc đang gặp phải trong quá trình hoạt động liên quan đến các văn bản trên, đại diện Công ty Tài chính TNHH MB SHINSEI (Mcredit) đề nghị, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nên ưu tiên sửa sớm các quy định liên quan đến hoạt động của công ty tài chính ngay trong năm 2022. Đồng thời, NHNN cũng nên công bố room tín dụng sớm hơn để các công ty tài chính xây dựng kế hoạch kinh doanh có mức phân bổ hợp lý cho năm sau (thông thường vào tháng 11 và 12 hàng năm, các tổ chức đều bắt tay xây dựng kế hoạch kinh doanh cho năm sau).

Đánh giá cao báo cáo do Hiệp hội chuẩn bị, đại diện Lotte Finance cho biết, công ty sẽ tiếp tục kiện toàn lại hoạt động trong thời gian tới, trong đó có việc tăng vốn điều lệ. Đồng thời, mong muốn Hiệp hội, đại diện các vụ, cục của NHNN sẽ chuyển tải đến lãnh đạo NHNN có những giải pháp, chính sách để hỗ trợ các công ty tài chính có được hoạt động phong phú, đa dạng, tăng mức độ cạnh tranh.

Với những tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19, đại diện SHB Finance cho biết, các công ty tài chính đang chịu rủi ro mất vốn rất cao. Bởi lẽ, các công ty tài chính cũng là doanh nghiệp đi vay và cho vay lại, đặc trưng nổi bật về khách hàng của công ty là khách hàng dưới chuẩn bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch nên không có khả năng trả nợ, do đó khả năng thu hồi nợ trong năm 2021 sẽ rất khó khăn.

Không chỉ vậy, cơ cấu lại nợ, trích lập dự phòng rủi ro, giới hạn trần tăng trưởng tín dụng… cũng đang khiến nhiều công ty tài chính gặp khó khăn. Đại diện SHB Finance kiến nghị, trong năm 2022, NHNN cần cho các công ty tài chính chủ động cũng như cho phép thời hạn cơ cấu nợ dài hơn, không chỉ gói gọn trong năm 2022. Bên cạnh đó, NHNN cũng nên xem xét giãn lộ trình trích lập dự phòng rủi ro bổ sung cho các khoản cơ cấu nợ theo Thông tư 01, Thông tư 03 va Thông tư 14 để các công ty tài chính có nội lực, đủ năng lực về tài chính, có khả năng huy động vốn, tăng vốn điều lệ tiếp tục duy trì cho vay ra thị trường.

Với chức năng hoạt động riêng biệt, khác với các ngân hàng, đại diện HD Saison kiến nghị NHNN không đánh đồng quy định về tỷ lệ nợ xấu tại công ty tài chính với ngân hàng. Bởi theo thông lệ quốc tế, tỷ lệ nợ xấu của các công ty tài chính khoảng 8-10%, nếu để mức 3% như hiện nay sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chỉ số tài chính của các công ty tài chính. Đây sẽ là chỉ số tài chính rất tiêu cực khi NHNN xét chỉ tiêu, cũng như mức độ tăng trưởng tín dụng cho các công ty tài chính trong năm kế tiếp. Do đó, trong mối quan hệ giữa nợ xấu và tăng trưởng tín dụng, đại diện HD Saison đề nghị nên tách biệt, phải có thước đo về mặt định tính, định lượng, chứ không chỉ đơn thuần xét tăng trưởng tín dụng trên tiêu chuẩn định tính. Vì trong hoạt động tài chính tiêu dùng, đối tượng khách hàng là tầng lớp yếu thế, thu nhập thấp và không ổn định. Do vậy, việc xét tỷ lệ tăng trưởng để giao chỉ tiêu là điều bất cập đối với các công ty tài chính.

Từ thực tế triển khai chuyển đổi số tại các công ty tài chính, đại diện FE Credit đề nghị, NHNN sớm ban hành khung pháp lý riêng cho các giao dịch điện tử. Hơn nữa, công ty tài chính là kênh tiếp cận vốn cho các khách hàng yếu thế, do vậy, đại diện FE Credit cũng bày tỏ mong muốn Hiệp hội Ngân hàng và các cơ quan báo chí truyền thông phối hợp triển khai các chiến dịch truyền thông để cộng đồng hiểu hơn về hoạt động của các công ty tài chính, chứ không nên đánh đồng các công ty tài chính như các app cho vay nặng lãi.

Hoàn toàn ủng hộ NHNN trong kiểm soát tăng trưởng tín dụng, tuy nhiên xét về tính trọng yếu của tài chính tiêu dùng, đại diện VietCredit kiến nghị NHNN cân nhắc duyệt chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các công ty tài chính. “Đề nghị NHNN xem xét áp dụng theo phương pháp tuyệt đối, thay vì tỷ lệ % như hiện nay”, đại diện VietCredit kiến nghị.

Bên cạnh đó, đại diện VietCredit cũng đề xuất NHNN khi đưa ra các chính sách hãy coi các công ty tài chính có các đặc thù riêng, phương thức hoạt động riêng… để tháo gỡ khó khăn trong hoạt động cho các công ty tài chính.

Phát biểu tại hội nghị, đại diện Shinhan Finance cho rằng, NHNN cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý cho công ty tài chính, cũng như có hành lang pháp lý cụ thể về chuyển đổi số, eKYC… Đối với Thông tư 01, Thông tư 03 và Thông tư 14, theo đại diện Shinhan Finance, dù được ban hành kịp thời nhưng với quá nhiều thông tư, quá nhiều thời điểm khác nhau đã dẫn tới khó khăn cho các công ty tài chính và khách hàng trong việc áp dụng các quy định tại các thông tư này. Do đó, đề nghị nên xem xét thay thế bằng một giải pháp, thậm chí là ban hành thông tư mới gộp 3 thông tư này lại theo hướng rõ ràng và chi tiết hơn.

Tại hội nghị, đại diện Vụ Pháp chế, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Vụ Chính sách tiền tệ, Cơ quan thanh tra giám sát đã ghi nhận và đánh giá cao các đóng góp tích cực của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và các công ty tài chính. Các ý kiến góp ý, các kiến nghị của Hiệp hội và các tổ chức hội viên đưa ra tại hội nghị sẽ được nghiên cứu, báo cáo lãnh đạo để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, có chỉnh sửa phù hợp với thực tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các công ty tài chính.