Ngành Ngân hàng quyết liệt triển khai giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp và người dân

Hội nghị nhằm quán triệt toàn hệ thống các nội dung cơ bản của Công điện số 990/CĐ-TTg liên quan đến ngành Ngân hàng và định hướng, giải pháp tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng trong thời gian tới; các chương trình, chính sách tín dụng theo Công điện số 990/CĐ-TTg và chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ (Nghị định 31).

Tham dự Hội nghị còn có đại diện: Lãnh đạo Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng, Kiểm toán Nhà nước; các Vụ, Cục, đơn vị thuộc NHNN, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố; TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam; các ngân hàng thương mại.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, bối cảnh kinh tế năm 2023 là vô cùng khó khăn cả trong và ngoài nước. Cụ thể, kinh tế thế giới chịu tác động của lạm phát toàn cầu, mặc dù các nước đã thắt chặt chính sách tiền tệ tuy nhiên lãi suất vẫn ở mức cao. Ở trong nước, nền kinh tế Việt Nam hội nhập, mở cửa nên chịu tác động không nhỏ từ bối cảnh đầy khó khăn, phức tạp.

Trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, ban hành nhiều giải pháp để tháo gỡ. Kết quả cho tới hết tháng 9, kinh tế Việt Nam đã đạt những thành tựu cơ bản: kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng kinh tế cải thiện qua từng quý, so với các nước trên khu vực và thế giới, Việt Nam vẫn là nước tăng trưởng cao.

Về hệ thống ngân hàng, Thống đốc cho biết, thị trường tiền tệ, ngoại hối cơ bản ổn định, tỷ giá được điều hành hợp lý. Tuy nhiên những vấn đề của thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp dù đã được quyết liệt xử lý nhưng chưa triệt để nên cũng đã gây khó khăn cho hoạt động ngân hàng.

Trước bối cảnh trên, thực hiện chủ trương của Quốc hội, Chính phủ, NHNN đã tích cực triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ nền kinh tế, Cụ thể, dù lãi suất thế giới vẫn neo cao nhưng NHNN đã 4 lần giảm lãi suất điều hành tạo điều kiện các TCTD giảm lãi suất cho vay. Thống kê cho thấy, đối với các khoản cho vay mới đã giảm 2,2%/năm so với cuối năm ngoái.

Từ đầu năm đến nay, ngành Ngân hàng cũng tích cực triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các lĩnh vực như thị trường bất động sản, thủy sản… Ví như: Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ; hay gói tín dụng 15.000 tỷ đồng cho lĩnh vực thuỷ sản. Đây cũng chính là từ nguồn lực của chính các ngân hàng. NHNN là đầu mối tổ chức triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo nghị định 31, phối hợp với các bộ ngành để khảo sát, khó khăn, vướng mắc, báo cáo Chính phủ trong quá trình triển khai.

Cùng với đó, NHNN cũng triển khai nhiều chương trình kết nối ngân hàng, doanh nghiệp ở nhiều địa phương trên cả nước. Thông qua đó để cùng các TCTD tìm ra giải pháp cùng nhau tháo gỡ khó khăn và hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn.

Dù đạt được những kết quả tích cực như trên nhưng Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng thẳng thắn nhìn nhận tăng trưởng tín dụng vẫn còn chậm.

Dù bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định: “NHNN tiếp tục tập trung quyết liệt triển khai một số giải pháp trọng tâm nhằm tăng cường hơn nữa khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho người dân và doanh nghiệp nhằm góp phần hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, NHNN không chủ quan với an toàn của hệ thống ngân hàng, tiếp tục góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô”.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cũng chia sẻ những chính sách, giải pháp đã được ngành Ngân hàng triển khai từ đầu năm. Với những kết quả đạt được, Phó Thống đốc Đào Minh Tú đánh giá các chính sách từ đầu năm đến nay của NHNN là phù hợp, dù chưa đạt được yêu cầu nhưng đã hỗ trợ tích cực cho sự ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần kiểm soát lạm phát.

Phó Thống đốc Đào Minh Tú đề nghị đại diện các NHTM, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố phát biểu tại hội nghị cần nêu bật được những khó khăn đang gặp phải, lý giải vì sao lãi suất ở mức thấp nhưng tăng trưởng tín dụng chậm.... từ đó đưa ra các giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong những tháng còn lại của năm 2023.

Tại Hội nghị, đại diện các vụ chức năng của NHNN, các bộ, ngành, đơn vị, lãnh đạo các NHTM cũng tham gia phát biểu, trao đổi, thảo luận tập trung vào tình hình thực hiện; nguyên nhân khiến tín dụng tăng trưởng chậm so với cùng kỳ những năm trước; những khó khăn, vướng mắc trong triển khai và đề xuất các giải pháp tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp và đẩy mạnh chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31.

Báo cáo tại hội nghị, ông Phạm Chí Quang, Vụ Trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN cho biết NHNN đã điều hành giảm lãi suất để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho nền kinh. Kết quả, đến nay mặt bằng lãi suất thị trường đã có xu hướng giảm mạnh (lãi suất VND tiền gửi và cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới của các NHTM giảm khoảng 2,2%/năm so với cuối năm 2022). Với tác động có độ trễ của chính sách sau 4 lần điều chỉnh giảm lãi suất và các biện pháp điều hành của NHNN, dự kiến mặt bằng lãi suất cho vay sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Lý giải nguyên nhân dù lãi suất cho vay đã giảm mạnh nhưng tăng trưởng tín dụng vẫn ở mức thấp, ông Phạm Chí Quang cho biết, xét về cân đối cung - cầu tín dụng cho thấy, hệ thống đang dư cung tín dụng rất lớn. Tăng trưởng tín dụng thời gian qua chưa cao không phải từ phía cung tín dụng của hệ thống TCTD, mà nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ phía cầu và khả năng hấp thụ tín dụng của nền kinh tế cũng như các yếu tố khách quan khác, cụ thể như: (1) Trong bối cảnh khó khăn chung, sức hấp thụ vốn của nền kinh tế, đầu tư, sản xuất kinh doanh giảm, dẫn tới cầu tín dụng giảm tương ứng; (2) Một số nhóm khách hàng có nhu cầu tín dụng nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn/hoặc còn vướng mắc về thủ tục pháp lý, nhất là việc tiếp cận tín dụng của nhóm SMEs còn hạn chế do quy mô vốn nhỏ, vốn chủ sở hữu và năng lực tài chính, quản trị điều hành hạn chế; thiếu phương án kinh doanh khả thi...; (3) Sau thời gian dài nền kinh tế gặp khó khăn, mức độ rủi ro của khách hàng vay được các TCTD đánh giá cao hơn, khi khách hàng vay không chứng minh được hiệu quả hoạt động kinh doanh và khả năng trả nợ trong bối cảnh khó khăn hiện nay.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Nguyễn Quốc Hùng đánh giá, NHNN triển khai rất đầy đủ, quán triệt rõ chủ trương của Đảng, Chính phủ. Trong bối cảnh đó, các TCTD cũng triển khai các chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước rất kịp thời.

Thực tế hiện nay cho thấy, lãi suất đã ở mức rất thấp, các ngân hàng cũng đang rất muốn cho vay, đặc biệt các khách hàng tốt. Vậy, vì sao đâu đó kêu lãi suất cao, khó tiếp cận vốn?. Lý giải điều này, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyên Quốc Hùng cho biết, nguyên nhân là do cầu nền kinh tế thấp dẫn đến doanh nghiệp sản xuất ra không bán được hàng, xuất khẩu cũng không được vì cầu thế giới vẫn giảm…. trong bối cảnh đó, dù ngân hàng muốn cho vay nhưng doanh nghiệp cũng không sẵn sàng vay để thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

Về khó khăn của các ngân hàng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng cho biết, các ngân hàng đang có vướng mắc liên quan đến Thông tư 02 về cơ cấu nợ. Do đó, đề nghị NHNN rà soát, xem xét điều chỉnh cho phù hợp, đảm bảo cho các TCTD có thêm nguồn lực để chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và nền kinh tế.

Trước tình hình nền kinh tế còn gặp rất nhiều khó khăn, thách thức, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống còn thấp so với cùng kỳ các năm trước đây và so với định hướng đề ra cho cả năm 2023, để triển khai và cụ thể hóa chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 990/CĐ-TTg, trong thời gian tới NHNN tiếp tục tập trung quyết liệt triển khai một số giải pháp trọng tâm nhằm tăng cường hơn nữa khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho người dân và doanh nghiệp nhằm góp phần hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế, cụ thể như sau:

Thứ nhất, tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ CSTT, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thích ứng kịp thời với biến động của thị trường trong và ngoài nước. Điều tiết tiền tệ, thanh khoản thị trường hợp lý, điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với điều kiện thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Thứ hai, điều hành tăng trưởng tín dụng hợp lý nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, hướng nguồn vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Chính phủ; tiếp tục triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi tiếp cận vốn tín dụng.

Thứ ba, tiếp tục triển khai các nhiệm vụ của ngành Ngân hàng tại Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, các Chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, chính sách tín dụng đặc thù đối với một số ngành, lĩnh vực theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, chú trọng: (i) Quyết liệt thực hiện theo thẩm quyền các biện pháp để thúc đẩy triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP; theo sát tình hình, kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền các vấn đề vượt thẩm quyền; chỉ đạo các NHTM tăng cường công tác thông tin truyền thông, hướng dẫn khách hàng, đối tượng thụ hưởng trong tiếp cận chính sách. (ii) Đẩy mạnh triển khai gói tín dụng 15.000 tỷ đồng hỗ trợ doanh nghiệp ngành lâm nghiệp, thủy sản theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo 225, Văn bản 4960/VPCP-KTTH ngày 05/7/2023. (iii) Tiếp tục rà soát, đẩy mạnh triển khai Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ.

Thứ tư, khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện Thông tư 03 và Thông tư 06 để kịp thời ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung phù hợp với thực tiễn thị trường, tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng cho nền kinh tế, đảm bảo an toàn hệ thống theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Về phía các TCTD, NHNN yêu cầu tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp: Tập trung phân bổ nguồn vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên, các lĩnh vực là động lực tăng trưởng kinh tế, đồng thời tiếp tục tăng cường kiểm soát tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro;Tiếp tục nỗ lực tiết giảm chi phí, tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin để có điều kiện tiếp tục giảm lãi suất cho vay đối với cả khoản vay mới và dư nợ hiện hữu; Chủ động xây dựng các chương trình, sản phẩm tín dụng với lãi suất hợp lý, đáp ứng linh hoạt nhu cầu của nhiều đối tượng, phân khúc khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, người dân trong tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng; Tiếp tục rà soát, rút gọn, đơn giản hóa quy trình, thủ tục nội bộ, ứng dụng chuyển đổi số vào quy trình cho vay, tăng tốc độ xử lý hồ sơ khách hàng.