Tín dụng chính sách xã hội góp phần giảm gần 55,7% tỷ lệ hộ nghèo tại Việt Nam

Tham dự hội thảo có: Bà Nguyễn Thị Hồng - Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kiêm Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Chính sách xã hội; GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng - Uỷ viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương; TS. Đào Minh Tú, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước; TS. Dương Quyết Thắng - Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội; cùng các lãnh đạo đại diện Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Ngân hàng chính sách xã hội...

Phát biểu khai mạc, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng - Uỷ viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương khẳng định, tín dụng chính sách xã hội là chủ trương độc đáo, mang tính nhân văn sâu sắc, đã trở thành một “điểm sáng” và là một trong những “trụ cột” trong hệ thống các chính sách giảm nghèo, bảo đảm an sinh và an ninh xã hội của Đảng, Nhà nước.

Đây là quyết sách phù hợp với thực tiễn và điều kiện phát triển của Việt Nam, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, đặc biệt là các tầng lớp dân cư có thu nhập thấp, không đủ điều kiện vay vốn ở các ngân hàng thương mại, bảo đảm sinh kế và sự phát triển của người dân. Đến nay, tín dụng chính sách đã được triển khai rộng rãi, sáng tạo, có hiệu quả trên toàn quốc, thật sự đi vào cuộc sống, mang lại những kết quả thiết thực, được đông đảo nhân dân đồng tình ủng hộ và cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Theo GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng, trong nhiều năm qua, nguồn vốn vay tín dụng chính sách đã mang lại sinh kế, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, thúc đẩy bình đẳng giới, đồng thời góp phần ngăn chặn các tệ nạn cho vay nặng lãi, tín dụng “đen”, giúp đảm bảo an sinh, trật tự và an toàn xã hội tại các địa phương, nhất là ở những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới và vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Các chương trình tín dụng chính sách xã hội đã cung cấp nguồn lực thực hiện quan trọng và thật sự trở thành cấu phần bổ trợ tất yếu của các Chương trình mục tiêu quốc gia như: Chương trình xây dựng nông thôn mới, Chương trình giảm nghèo bền vững và Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Với chức năng bổ sung cho nhau, tín dụng chính sách và tín dụng thương mại là hai kênh tài chính song hành mang đặc trưng riêng có của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần vừa thực hiện mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, vừa thực hiện các mục tiêu về phát triển xã hội, nổi bật nhất là đưa tỷ lệ hộ nghèo của Việt Nam từ mức gần 60% trong những năm 1990 xuống còn 4,3% năm 2022 (theo chuẩn nghèo đa chiều).

“Tôi đặc biệt đánh giá cao việc Ngân hàng chính sách xã hội là một trong những ngân hàng có chất lượng tín dụng tốt nhất, tỷ lệ nợ xấu thấp nhất trong toàn hệ thống ngân hàng. Qua hơn 20 năm hoạt động và phát triển, nhất là sau khi có Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư, Ngân hàng Chính sách xã hội đã thật sự khẳng định được sứ mệnh và vai trò, trách nhiệm xã hội to lớn, phát huy có hiệu quả mô hình thiết chế sáng tạo, đặc thù trong việc thực hiện tín dụng chính sách, khơi dậy truyền thống nhân ái, “lá lành đùm lá rách” của dân tộc Việt Nam, nhằm thực hiện thắng lợi các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong từng bước đi, trong từng triến trình và suốt công cuộc Đổi mới”, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng cho biết.

Bên cạnh những kết quả đạt được, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng cũng đã thẳng thắn nhìn nhận lại những khó khăn, bất cập trong triển khai tín dụng chính sách xã hội; đồng thời đề nghị các nhà khoa học, nhà quản lý, các chuyên gia, tập trung thảo luận, làm sâu sắc và hoàn thiện hơn ba nội dung, gồm: Đánh giá, phân tích hệ thống các quy định pháp luật, cơ chế, chính sách hiện hành về tín dụng chính sách xã hội; đánh giá một cách toàn diện quá trình triển khai thực hiện Chỉ thị 40-CT/TW và Kết luận số 06-KL/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng; song song khẳng định để duy trì cùng phân tích, đánh giá những điểm phải cải thiện để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội trong thời gian tới.

Báo cáo tại hội thảo, Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Dương Quyết Thắng cho biết: Trải qua hơn 20 năm xây dựng và phát triển, đồng hành cùng với người nghèo và các đối tượng chính sách xã hội khác, đặc biệt 9 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, NHCSXH được giao nhiệm vụ thực thi tín dụng chính sách xã hội, đã triển khai tích cực và đạt được nhiều kết quả quan trọng: Đã huy động được nguồn vốn lớn, đa dạng; đáp ứng nhu cầu vay vốn của đông đảo người nghèo và các đối tượng chính sách khác ở 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước, trong đó, tập trung ưu tiên cho vay các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, góp phần tạo việc làm, giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.

Đến hết ngày 31/7/2023, tổng nguồn vốn của NHCSXH đạt 324.753 tỷ đồng, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đạt 305.145 tỷ đồng, với hơn 6,6 triệu hộ nghèo và các đối tượng chính sách đang còn dư nợ, tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm đạt khoảng 19%/năm. Cùng với tăng trưởng quy mô tín dụng, chất lượng tín dụng chính sách xã hội tiếp tục được củng cố và nâng cao. Tổng nợ quá hạn và nợ khoanh là 0,62%/tổng dư nợ, trong đó nợ quá hạn 0,17%/tổng dư nợ.

Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết, với những kết quả nổi bật, NHCSXH đã được Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành và đặc biệt là đông đảo quần chúng ghi nhận, đánh giá cao. Tại hội thảo, Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Dương Quyết Thắng cũng đã đưa ra năm đề nghị, đề xuất đến các bộ, ngành chức năng của Trung ương, các địa phương các cấp xem xét, giải quyết hợp lý, kịp thời để tạo điều kiện cho NHCSXH tiếp tục triển khai thực hiện tốt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa các chính sách tín dụng ưu đãi của Chính phủ đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, đó là: Nguồn vốn; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với tín dụng chính sách xã hội; phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức chính trị - xã hội nhận uỷ thác với NHCSXH; hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, các cơ chế, chính sách liên quan đến tín dụng chính sách xã hội và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của NHCSXH...

Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu cũng đã trình bày tham luận và toạ đàm giữa các nhà khoa học, lãnh đạo bộ, ban, ngành, đoàn thể TW với lãnh đạo địa phương nhằm chỉ ra những khó khăn, bất cập trong việc triển khai tín dụng chính sách xã hội, nguồn lực để thực hiện, cơ cấu nguồn vốn; phân tích, đánh giá hệ thống các quy định pháp luật, cơ chế, chính sách hiện hành về tín dụng chính sách xã hội; kiến nghị, đề xuất về nâng cao nguồn lực (cả về nguồn vốn và con người), hoàn thiện thể chế chính sách để bổ sung những vấn đề còn thiếu, sửa đổi những bất cập, quy định không còn phù hợp với thực tiễn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội trong thời gian tới.

Phát biểu tại tọa đàm trong khuôn khổ hội thảo, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú cho biết, đánh giá từ góc độ Ngân hàng Nhà nước, hiệu quả tín dụng chính sách xã hội khác với NHTM không phải vì lợi nhuận mà là lợi ích xã hội với việc thực hiện giảm nghèo; thu hẹp khoảng cách nông thôn thành thị, đảm bảo tối thiểu quyền con người. Cao hơn là hiệu quả chính trị, khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng và nhà nước, niềm tin nguời nghèo yếu thế khó khăn vào đường lối chính sách của Đảng và cả niềm tin người không nghèo về chế độ tươi đẹp của chúng ta.

Tổng kết hội thảo, bà Nguyễn Thị Hồng - Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kiêm Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Chính sách xã hội khẳng định, qua hội thảo các nhà khoa học, đại biểu đã đi sâu phân tích, luận giải làm sâu sắc thêm về hoạt động tín dụng chính sách xã hội cũng như hiệu quả của chính sách tín dụng đối với vấn đề thực hiện và bảo đảm an sinh xã hội.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chỉ ra 5 điểm nhất nổi bật đạt được qua hội thảo, đó là:

Thứ nhất, hội thảo đã thảo luận và làm rõ quá trình thực hiện, hiện thực hoá tầm nhìn của Đảng về xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam để thực hiện những mục tiêu cao cả là dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách trợ giúp người dân còn nhiều khó khăn, các nhóm xã hội dễ bị tổn thương, trong đó tín dụng chính sách xã hội trở thành một trụ cột quan trọng, một điểm sáng trong hệ thống chính sách giảm nghèo. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các nghị định, nghị quyết để triển khai 26 chương trình tín dụng chính sách tại NHCSXH, tạo nên một hệ thống chính sách giảm nghèo đồng bộ.

Thứ hai, hội thảo đã đánh giá một cách toàn diện quá trình triển khai và kết quả thực hiện chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, qua đó, tiếp tục khẳng định định hướng lớn, lâu dài, chủ trương nhất quán của Đảng trong việc phát triển kinh tế gắn với thực hiện mục tiêu giảm nghèo, chăm lo đến đời sống người nghèo, đối tượng chính sách xã hội và đảm bảo an sinh xã hội.

Thứ ba, các nhà khoa học đại diện lãnh đạo của các Bộ, ngành, địa phương cũng đã thảo luận, làm rõ mô hình tổ chức, mô hình bộ máy quản trị điều hành của NHCSXH, sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội với vai trò là các đơn vị nhận uỷ thác thực hiện một số công việc trong quá trình cho vay. Qua đó có thể khẳng định đây là mô hình mới, sáng tạo và chưa có tiền lệ, phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam và được quốc tế đánh giá cao.

Thứ tư, hội thảo đã đánh giá một cách toàn diện, sâu sắc những kết quả đạt được trong hơn 20 năm hoạt động của NHCSXH, đặc biệt là từ khi có chỉ thị số 40 của Ban Bí thư. Các ý kiến tại hội thảo cũng đã chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, những tồn tại và phân tích những nguyên nhân cần được khắc phục trong thời gian tới

Thứ năm, trên cơ sở hoạt động của NHCSXH trong những năm qua, hội thảo tập trung phân tích, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, cho những đề xuất, giải pháp nhằm đưa hoạt động của NHCSXH lên một tầm cao mới, trợ giúp tốt hơn cho các đối tượng chính sách.

Thống đốc NHNN Việt Nam kiêm Chủ tịch HĐQT NHCSXH Nguyễn Thị Hồng thay mặt Ban tổ chức Hội thảo trân trọng tiếp thu tất cả ý kiến của các nhà khoa học, đại biểu để làm căn cứ khoa học tham mưu tổng kết, đánh giá kết quả 10 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội; đồng thời, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách để NHCSXH phát triển ổn định, bền vững, đảm bảo đủ năng lực thực hiện tín dụng chính sách xã hội hiệu quả hơn.