Niềm tin là “nguồn vốn” đặc biệt của hợp tác xã

Kỷ niệm 77 năm ngày HTX Việt Nam (11/4/1946- 11/4/2023), Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đã có Thư chúc mừng chia sẻ niềm vui và những điều trăn trở đối với sự phát triển HTX Nông nghiệp trên cả nước.

Bước tăng trưởng đáng ghi nhận

Bộ trưởng nhấn mạnh, trong điều kiện còn nhiều khó khăn, HTX Nông nghiệp không chỉ có bước tăng trưởng đáng ghi nhận về số lượng, mà còn thể hiện sự bứt phá, vươn lên, hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, tích cực tham gia an sinh xã hội.

“Nhiều HTX chủ động tiếp cận nông nghiệp số, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, thích ứng biến đổi khí hậu. Nhiều HTX tích cực liên kết với doanh nghiệp, kết nối thị trường tiêu thụ nông sản cho các thành viên ngay trong thời điểm đứt gãy chuỗi cung ứng. Nhiều HTX nhiệt tình tham gia đóng góp phù hợp với năng lực trong chuỗi ngành hàng: cung cấp giống, hướng dẫn quy trình sản xuất, ứng dụng sau thu hoạch, bảo quản, sơ chế, chế biến sản phẩm OCOP. Nhiều HTX thu hút được quản lý trẻ, năng động, giàu nhiệt huyết, sẵn lòng tiếp nhận tri thức, kỹ năng mới…”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan dẫn chứng.

Theo Tư lệnh ngành Nông nghiệp, so với lịch sử hình thành và phát triển của HTX trên toàn thế giới, HTX tại Việt Nam có tuổi đời còn non trẻ. Sau giai đoạn phát triển “trầm lắng”, mô hình kiểu cũ được thay thế bằng mô hình kiểu mới.

“Nghị quyết 20-NQ/TW về phát triển kinh tế tập thể, lần nữa khẳng định vai trò không thể thay thế của HTX, được xem là bước ngoặt cho phong trào HTX cả nước…”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

“Vốn” niềm tin đến từ đâu?

Chia sẻ những đặc tính riêng có của HTX, Bộ trưởng cho rằng không chỉ là một thiết chế kinh tế đơn thuần, HTX còn là tư tưởng phổ quát và cấp tiến. Đó là, hợp lực những thành viên có lợi thế riêng rẽ, khác nhau, để trở thành một thiết chế có lợi thế dựa vào quy mô lớn hơn, tối ưu hóa khả năng đóng góp, năng lực và lợi thế của mỗi thành viên.Đó là sự hợp tác của những người cùng ngành nghề và những ngành nghề hỗ trợ, giúp tăng thêm khả năng cạnh tranh. Đó là, “tắt lửa tối đèn có nhau” từ nhu cầu cuộc sống thường ngày, đến phát triển và nâng cao năng lực cộng đồng.

“HTX có bền vững hay không, trước tiên dựa trên tinh thần hợp tác. Tinh thần hợp tác không chỉ quyết định bởi phân chia lợi ích cân bằng, mặc dù đây là điều kiện tiên quyết, mà còn dựa trên niềm tin lẫn nhau…”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Bộ trưởng phân tích, cơ chế hoạt động của HTX dựa trên góp vốn và về mặt nào đó, niềm tin cũng là “nguồn vốn đặc biệt”. Niềm tin có được đến từ năng lực lãnh đạo, bầu nhiệt huyết vì công việc chung của lãnh đạo HTX. Niềm tin có được khi cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đủ khuyến khích mọi người tham gia vào HTX. Niềm tin có được khi thu nhập, chất lượng sống của thành viên HTX được nâng lên.

“Được tiếp xúc, trao đổi, lắng nghe, tôi càng thấu hiểu, chia sẻ với những khó khăn, trăn trở từ nhiều lãnh đạo HTX. Bộ NN&PTNT đang tham vấn ý kiến để trình Chính phủ ban hành Nghị quyết chuyên đề về HTX Nông nghiệp, theo hướng hỗ trợ cho HTX thích ứng với nền kinh tế thị trường, tham gia tích cực vào chuỗi ngành hàng. Các cơ chế, chính sách hỗ trợ phải đủ rõ, dễ tiếp cận, thu hút được nguồn lực từ các tổ chức tín dụng, vốn của DN và của chính HTX. Nâng cao năng lực, tri thức hoá đội ngũ lãnh đạo, quản lý và thành viên HTX cũng là ưu tiên trong thời gian tới…”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ.

Tiến tới thành lập Liên hiệp Hợp tác xã…

Trong thư chúc mừng ngày HTX, Tư lệnh ngành Nông nghiệp đã trăn trở với những vấn đề của HTX hiện nay. Theo Bộ trưởng, dù một số địa phương thực hiện “dồn điền đổi thửa”, hình thành những cánh đồng lớn, câu lạc bộ đại điền, nhưng nhìn chung nông nghiệp vẫn trên quá trình thoát khỏi lời nguyền “manh mún, nhỏ lẽ, tự phát”.

“Đó là điểm nghẽn lớn nhất trong hiện thực hoá tư duy kinh tế nông nghiệp. Đang có nhiều tranh luận giữa tích tụ và tập trung đất đai, nhưng theo tôi, trong ngắn hạn có lẽ cần ưu tiên hơn mô hình tập trung đất đai, thông qua phát triển HTX Nông nghiệp. Có như vậy sẽ làm thay đổi nền nông nghiệp..”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng lưu ý, cùng với nhiều HTX hiệu quả, thì còn nhiều HTX còn bộc lộ không ít yếu kém, hoạt động chưa đúng tôn chỉ, mục đích. Theo Bộ trưởng, giờ là lúc Bộ NN&PTNT, cùng các địa phương cần phối hợp đưa ra các giải pháp phù hợp: giải thể, cũng cổ, kết nạp thêm thành viên, liên kết các HTX, tiến tới thành lập Liên hiệp HTX hay HTX quy mô lớn hơn, hoạt động hiệu quả hơn.

Các địa phương cũng cần ngồi lại phân tích điểm mạnh, điểm yếu từng HTX, với từng giải pháp cụ thể, hành động cụ thể, thời gian cụ thể…

“Khi và chỉ khi nhận thức thấu đáo về tư tưởng, ý nghĩa, vai trò quan trọng của HTX trong phát triển nông nghiệp bền vững và đời sống xã hội, chúng ta mới có sự thôi thúc hành động một cách mạnh mẽ, nhất quán. Tư duy hệ thống và hành động hệ thống là “chìa khóa” quan trọng…nhấn mạnh.

Thanh Thanh